|
hallo mensen lik een vagina
[[Bestand:Für_Elise_preview.svg|thumb|right|500px|Een voorbeeld van bladmuziek: openingsmaten van ''[[Für Elise]]'' van [[Ludwig van Beethoven]].]]
'''Muzieknotatie''' is een systeem van tekens dat gebruikt wordt om muziek op papier (of tegenwoordig ook op beeldschermen) vast te leggen, zodat zij later gelezen en ten gehore gebracht kan worden. Het resultaat heet [[bladmuziek]]. Met vastleggen wordt bedoeld het op uniforme wijze noteren van duur, [[toonhoogte]] en uitvoeringspraktijk van de [[muziek]]. De [[11e eeuw|11e-eeuwse]] [[Italië|Italiaanse]] [[Christelijk kloosterwezen|monnik]] ''[[Guido van Arezzo]]'' wordt beschouwd als de grondlegger van de hedendaagse muzieknotatie, al was die in de loop van de tijd wel onderhevig aan allerlei veranderingen, zoals bij het [[Gregoriaanse muziek|Gregoriaans]].
Genoteerde muziek bedoeld voor een enkel [[muziekinstrument|instrument]], [[musicus]] of [[muzikant]] wordt [[partij (muziek)|partij]] genoemd. Alle partijen samen vormen de [[partituur]], die vooral gebruikt wordt door een [[dirigent]].
Muziek wordt doorgaans genoteerd op regels met vijf lijnen, de [[notenbalk]].
== Noten ==
{{Zie hoofdartikel|muzieknoot}}
De verticale plaats van de [[muzieknoot|nootbolletjes]] bepaalt - met [[sleutel (muziek)|sleutel]] en [[voorteken (muziek)|voortekens]] - de toonhoogte.
De duur van een toon wordt bepaald door de [[nootwaarde]], aangegeven door vorm van de noot en door vlaggetjes, al dan niet samengenomen tot een [[waardestreep]]. De basis voor de nootwaarde is de hele noot: een open ovaal (bolletje). De helft daarvan, de halve noot, krijgt een stok. De kwartnoot krijgt een stok en een gesloten bolletje. De achtste noot krijgt een vlaggetje aan de stok, de zestiende noot twee vlaggetjes, enz. Door een of meerdere [[verlengingspunt]]en wordt de nootwaarde steeds met de helft van de genoteerde duur verlengd.
Door een groeperingsteken met een cijfer erbij kan de duur zodanig veranderd worden dat er ook afwijkende nootwaarden mogelijk worden. Hiermee worden [[triool]], [[kwintool]] enz. genoteerd. Analoog aan de notatie van de duur van de toon, bestaat er een systeem om de duur van de [[rust (muziek)|rust]] (stilte) aan te duiden.
== Metrum ==
Muzieknotatie beschrijft niet alleen de ''hoogte'' en ''duur'' van een toon, maar ook de plaats van de toon in de melodielijn en in het ''[[metrum]]''. De [[maatsoort]] geeft het aantal tellen in de maat weer en wordt vooraan (of telkens op de plaats waar de maatsoort wijzigt) in ieder muziekstuk geschreven met twee getallen; het bovenste cijfer geeft het aantal tellen, het onderste welke notenwaarde (bijvoorbeeld kwart, achtste enz.) geteld wordt. Op de notenbalk wordt met [[maatstreep|maatstrepen]] aangegeven wanneer de maat vol is (volgens de maatsoort).
== Tempo ==
De ''snelheid'' ([[tempo (muziek)|tempo]]) waarmee een muziekstuk moet worden gespeeld wordt strikt genomen niet door de notatie aangeduid, maar door een doorgaans [[Lijst van Italiaanse muziektermen|Italiaanse muziekterm]] zoals allegro, moderato, ... tenzij men het cijfer van de [[metronoom]]-aanduiding op de partituur schrijft.<br />
De manier van spelen van de toon wordt aangegeven met tekentjes op of onder de noot. Dit worden [[versieringsteken]]s of ornamenten genoemd. Hoe luid tonen of passages gespeeld moeten worden, wordt aangegeven met [[Dynamiek (muziek)|dynamiektekens]].
== Lichte muziek ==
In de lichte muziek en [[jazz]] wordt ook gebruikgemaakt van de 'klassieke' muzieknotatie. Door het meer improvisatorisch karakter heeft deze stijl echter zijn eigen gebruiken en regels voor de notatie verworven. In de lichte muziek wordt vaak gebruikgemaakt van een [[akkoordenschema]] of een [[leadsheet]], waarbij meestal slechts de [[melodie]] en [[akkoordsymbool|akkoordsymbolen]] worden weergegeven. De precieze invulling hiervan (het arrangement) wordt grotendeels overgelaten aan de uitvoerders. In de versies van het [[Realbook]] dat veel door lichte musici wordt gebruikt komen deze leadsheets veelvuldig voor.
== Zie ook ==
* [[Partituur]]
* [[Geschiedenis van de muzieknotatie]]
* [[Muzieknotatie van A tot Z]]
* [[Grafische partituur]]
* [[Klavarskribo]], een andere wijze van muzieknotatie
* http://musicnotation.org/, een engelstalige site met veel notatiehervormingsideeën.
{{Appendix|2=
*[http://www.christianitytoday.com/ch/2007/issue93/4.39.html Christianitytoday.com Over geschiedenis van muzieknotatie]
}}
{{Commonscat|Musical notation}}
[[Categorie:Muzieknotatie| ]]
| 