Yakhchal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Afbeelding:Yakhchal.jpg|miniatuur|Een Yakh-chāl in de provincie [[Kerman (provincie)|Kerman]].]]
Een '''yakh-chāl''' ([[Perzisch]]: '' یخچال '', betekent 'ijsruimte') is een [[Iran|Iraans]] type [[ijsruimte]] waar vroeger ijs geproduceerd en/of bewaard werd. Het woord ''yakh-chāl'' betekent ook [[gletsjer]] in het Perzisch.
 
Bovengronds heeft een yakh-chāl een conusvorm. Ondergronds bevindt zich de koelruimte. In tegenstelling tot "gewone" ijsruimtes steunt de yakhchal niet (enkel) op [[isolatie]], maar wordt er ook gebruik gemaakt van verdampingskoeling. Zo kan er, in tegenstelling tot gewone ijsruimtes niet gewoon ijs bewaard worden, maar (in de winter) ook ijs geproduceerd worden. Het water wordt aangevoerd via een [[qanat]] (een ondergrondse [[aqueduct]]) en bevriest binnen de yakhchal. De koude temperaturen die hiervoor nodig zijn worden bereikt door de specifieke vorm van de yakhcal. Er stroomt koude lucht binnen via toegangen bij de basis van de structuur. De koude lucht zakt naar het laagste deel van de yakhchal, dat zich vaak onder de grond bevindt. Tegelijkertijd laat de hoge conische vorm van het gebouw toe dat de resterende warmte kan opstijgen en via de opening in de top wordt afgevoerd. Door dit actieve proces blijft de lucht in de yakhchal kouder dan de omgeving.