Stromingen in de islam: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Toevoegen bronnen en corrigeren fouten. |
|||
Regel 6:
Al tijdens het leven van de profeet [[Mohammed]] (d. 632)<ref name=":0">{{Citeer boek|taal=Engels|auteurlink=|auteur=Armstrong, Karen, 1944-|medeauteurs=|url=https://www.worldcat.org/oclc/192072846|titel=Islam : a short history|uitgever=Phoenix|plaats=London|datum=2002|pagina's=xiii|ISBN=9781842125830}}</ref> werd duidelijk dat niet alle [[Sahaba|metgezellen]] overal hetzelfde over dachten. Zolang Mohammed leefde kon hij vragen over de juiste interpretatie van [[Aya|Koranverzen]] en de juiste manier van handelen direct beantwoorden. Vaak liet hij echter de waarheid in het midden en stelde beide partijen in het gelijk. Er wordt gezegd dat hij verschil van mening als een zegen voor de gemeenschap beschouwde.{{Bron?|weaselwords: "er wordt gezegd": wie zegt dat, en is het een wijd verbreide opvatting?|2016|04|12}}
Na de dood van Mohammed in 632 n. Chr.<ref name=":0" /> moest men het doen met de [[Koran]], de [[Hadith|overlevering]] en het eigen oordeelsvermogen. Dat leidde meteen al tot ontevredenheid over zijn opvolging. Door de op dat moment aanwezigen werd zijn trouwe vriend en moslim van het eerste uur [[Aboe Bakr]] tot opvolger (''[[kalief]]'') gekozen, maar enkele afwezigen gaven de voorkeur aan [[Ali ibn Aboe Talib|Ali]], die de eerste mannelijke volger van de islam was na Mohammed, zijn meest naaste metgezel en student (Ali werd opgevoed door Mohammed) en tevens zijn neefje en schoonzoon. De verkiezing van de
==Soennisme==▼
De overige vier soennitische 'wetscholen van jurisprudentie' (''madhahib al-fiqhiyya'') focussen zich op het extrapoleren van de islamitische wet- en regelgeving uit de verschillende bronnen (waaronder de [[Koran]], [[Hadith]], Consensus (''Idjma'') en deductieve analogie (''Qiyas''). Het verspreidingsgebied van deze vier leerscholen is als volgt:
* [[Hanafieten|Hanafi]] - Turkije, Afghanistan, Pakistan, India, deel Midden-Oosten▼
* [[Malikieten|Maliki]] - Noord-Afrika en Golfstaten▼
* [[Sjafi'ieten|Sjafi'i]] - Zuidoost-Azië, Somalië, Egypte, deel Midden-Oosten▼
* [[Hanbalieten|Hanbali]]- Saoedi-Arabië en Golfstaten▼
Binnen de soennitische islam ontstonden naast de verschillende wetscholen ook (kleine) theologische verschillen, tussen enkele groeperingen. Deze 'theologische scholen' binnen het soennisme zijn:
* [[Asharisme]];▼
* Maturidisme; en
* Atharisme.
==Sjiisme==
Het '''[[Sjiisme]]''' ([[Arabisch]]: الشيعة, [[Perzisch]]: شیعه) -letterlijk: '''''volgeling van Ali''''', is een van de twee grote stromingen binnen de [[islam]] waarvan de andere het [[soennisme]] is. Het Sjiisme wordt gevolgd door ongeveer 10% van de moslims in de wereld.<ref name=":1" />
▲Na de dood van Mohammed in 632 n. Chr.<ref name=":0" /> moest men het doen met de [[Koran]], de [[Hadith|overlevering]] en het eigen oordeelsvermogen. Dat leidde meteen al tot ontevredenheid over zijn opvolging. Door de op dat moment aanwezigen werd zijn trouwe vriend en moslim van het eerste uur [[Aboe Bakr]] tot opvolger (''[[kalief]]'') gekozen, maar enkele afwezigen gaven de voorkeur aan [[Ali ibn Aboe Talib|Ali]], die de eerste mannelijke volger van de islam was na Mohammed, zijn meest naaste metgezel en student (Ali werd opgevoed door Mohammed) en tevens zijn neefje en schoonzoon. De verkiezing van de [[usurpator]] Aboe Bakr zou gebeurd zijn in de afwezigheid van Ali, die op dat moment met zijn familieleden bezig was met de begrafenis van Mohammed. Dat leidde dertig jaar later (661) tot het eerste [[schisma]] binnen de moslimgemeenschap: de strijd tussen de [[Sjiisme|sjiieten]] en de [[Soennisme|soennieten]]. ''Sjia'' betekent ''partij'' of ''volgeling'' en is een afkorting van ''Shīʻatu ʻAlī'' (partij of volgelingen van Ali) en ''Ahli Soenna'' betekent ''volk van de traditie (van de profeet)''. De meningsverschillen lagen echter niet zozeer op het gebied van de orthopraxis, als wel op politiek, ideologisch en spiritueel vlak. In principe kan een moslim in iedere moskee aan het gebed deelnemen en vrijwel alle groeperingen houden zich aan de basispunten van de geloofsleer en geloofspraktijk zoals hierboven genoemd.
Sjiisme komt vooral voor in [[Iran]], waar de geschriften van het sjiisme grotendeels de wetten vormen, maar ook in [[Azerbeidzjan]], [[Bahrein]] en [[Irak]]. Tevens vormen sjiieten een substantiële minderheid in [[Pakistan]], [[India]], [[Libanon]], [[Jemen]], [[Syrië]], [[Afghanistan]] ([[Hazara]]) en diverse [[Golfstaten]] (zie Lijst van landen naar aantal moslims). In Turkije staan ze vooral bekend als de [[Alevitisme|alevieten]], al verschillen die beduidend qua uitoefening, en richten zij zich vooral op de [[Tasawwoef|mystieke]] aspecten van het geloof.
In geheel Turkije komt daarnaast het [[alevitisme]] voor. Deze stroming bevat zowel elementen van het sjiisme als van het soefisme. In het verleden werd het alevitisme vaak als een sjiitische stroming ([[kizilbasj]]) neergezet. Dit had verschillende redenen, bijvoorbeeld om de verwarring met de Syrische alawieten te voorkomen. Tegenwoordig wordt het alevitisme in Turkije steeds vaker als een derde islamitische schisma neergezet (naast het soennisme en sjiisme). In de andere islamitische landen is dit echter discutabel.
Regel 23 ⟶ 41:
Bovenstaande groepen beschouwen zich als volgers van de leerschool van de [[Ahl al-Bayt]], afstammelingen van Mohammed. Hiertoe behoren ook [[Jafer Sadiq|Ja'far al-Sadiq]] en de overige [[De Twaalf Imams|Twaalf Imams]].
== Kharidjisme ==
De khawarij is een verzameling van groepen moslims die in opstand kwamen tegen de leiders. De opstandelingen bestreden zowel de soennieten als de sjiieten in het verleden. Deze groeperingen zijn uitgestorven op één na, de [[ibadieten]] uit Oman die een gematigd standpunt hebben.
▲==Soennisme==
Het '''moetazilisme''' (ook ''mutazilisme'', ''mu`tazilisme'' of ''mu’tazila'') ([[Arabisch|Ar.]] '''المعتزلة''') is een theologische school in de [[islam]] die rond het midden van de 8e eeuw in [[Basra]] werd ontwikkeld door Wassil Ibn 'Ata. Kenmerkend voor het moetazilisme is het combineren van islamitische standpunten met aan de [[Griekse filosofie]] ontleende ideeën. Het floreerde gedurende de 8e-10e eeuw in de steden [[Basra]] en [[Bagdad]], in het huidige [[Irak]], gedurende de periode van de [[Abbasiden]]. De aanhangers van het moetazilisme zijn het bekendst van hun stellingname dat vanwege de perfecte eenheid en eeuwige natuur van Allah, de [[Koran]] geschapen van aard is, aangezien deze niet samen met God van dezelfde eeuwigdurende aard kan zijn.
▲Binnen de ''[[soennisme|Ahli Soenna]]'' ontstonden zes leerscholen (''madhahib'', enk. ''[[madhab]]''): de school van [[Abu Hanifa]], (700-767), de school van [[Sufjan al-Thawri]] (715-778), de school van [[Malik ibn Anas]], (710-795), de school van [[Mohammed Al-Shafi'i]], (767-820), de school van [[Ahmad ibn Hanbal]], (780-855) en de school van [[Dawud al-Zahiri]] (815-883). De scholen van al-Thawri en al-Zahiri zijn in de vijftiende eeuw verdwenen. Uit deze scholen zijn op details van elkaar afwijkende vormen van [[sharia]] ontstaan.
▲* [[Hanafieten|Hanafi]] - Turkije, Afghanistan, Pakistan, India, deel Midden-Oosten
▲* [[Malikieten|Maliki]] - Noord-Afrika en Golfstaten
▲* [[Sjafi'ieten|Sjafi'i]] - Zuidoost-Azië, Somalië, Egypte, deel Midden-Oosten
▲* [[Hanbalieten|Hanbali]]- Saoedi-Arabië en Golfstaten
Het '''qadarisme''' (of ''qadariyya'') is een uitgestorven sekte binnen de [[islam]]. De leer van de qadarieten houdt in dat iedere mens zijn eigen daden schept zonder goddelijke [[Predestinatie|voorbeschikking]]. Iedere mens heeft een [[vrije wil]] en een vermogen om hiermee zelf zijn of haar lot te bepalen. Het [[Goed en kwaad|kwaad]] is afkomstig van het donker en het [[Goed en kwaad|goede]] is afkomstig van het licht. Hiermee komen ze overeen met het [[zoroastrisme]] maar verschillen ze wel met de moslims over de [[Zuilen van geloof|zesde zuil van het geloof]] namelijk qadar.
▲* [[Asharisme]]
▲* [[Moetazilisme]]
▲* [[Qadarisme]]
== Koranisme ==
Het Koranisme is de overtuiging dat de [[Koran]] de enige gezaghebbende tekst is in de islam. Deze groepering verwerpen de [[hadith]] van de profeet [[Mohammed]] geheel of gedeeltelijk.
| |||