Axelse klederdracht: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 8:
 
== Geschiedenis ==
Aan het eind van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw kwamen boeren uit [[Walcheren]] en [[Zuid-Beveland]] naar het land van Axel, dat toen geheel omringd was door water.<ref name=":0">{{Citeer boek|taal=nl|auteurlink=|auteur=Constance Nieuwhoff|medeauteurs=|url=|titel=Klederdracht, een reis langs de levende streekdrachten van Nederland|uitgever=Contact, Amsterdam|datum=1976|pagina's=|ISBN=9025430317}}</ref> Het land van Axel bleef in handen van de geuzen, terwijl het omringende land van het huidige [[Zeeuws-Vlaanderen|Zeeuws Vlaanderen]] bezet was door de Spanjaarden tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog|tachtigjarige oorlog]]. In dat omringende land, waar men voornamelijk katholiek was, wordt al sinds lang geen traditionele kleding meer gedragen. Door de geïsoleerde ligging van het protestantse Axel bleef de kledingtraditie in stand. Tussen 1584 en 1795 was het Land van Axel kerkelijk ingedeeld bij de [[Classis (religie)|classis]] van Walcheren. In de [[Franse tijd in Nederland|Franse tijd]] werd dit contact met Walcheren verbroken. Er kwamen toen geen boeren vanuit Walcheren naar Axel, waardoor de klederdracht zich anders ging ontwikkelen. Tot ca. 1850 blijft de klederdracht nog herkenbaar als gelijksoortig aan de [[Walcherse klederdracht]], maar daarna ontwikkelde de dracht zich en werd steeds uitgebreider.<ref name=":0" /> Rond 1870 zouden de typerende vleugels boven de schouders ontstaan zijn.<ref name=":1">{{Citeer web|url=http://gertvandewege.blogspot.nl/2013/05/juliana-in-klederdracht.html|titel=Juliana in klederdracht|bezochtdatum=2017-12-24|werk=gertvandewege.blogspot.nl}}</ref>
 
Aan het eind van de eerste wereldoorlog stopten de jonge boeren, die gemobiliseerd waren, met het dragen van de klederdracht. De vrouwendracht heeft het nog tot enige tijd na de Tweede Wereldoorlog uitgehouden, maar stierf uit in de jaren 60 van de 20e eeuw.
Regel 17:
In zware rouw waren de beuken van zwarte stof, versierd met bloemen van zwart koord. In de lichte rouw bleven de beuken zwart, maar werden ze versierd met schittering van zwarte pailletten, zwarte kralen etc.
 
De hoge schouders, "vleugeltjes", ontstaan uit de geplooide omslagdoek, worden inmiddels gemaakt uit een zijden doek met een geborduurd of geweven patroon van bloemen. De vleugeltjes worden met spelden op het papier, maar ook aan de taille vastgezet. De vleugels zijn zo hoog dat ze soms boven de oren uitkomen.<ref name=":1" /> Op de rug wordt het geheel bij elkaar gehouden met een stevige naald. Als de vleugeltjes 's avonds worden afgedaan, zorgt de vrouw dat ze in de vorm blijven.<ref name=":0" />
 
De rok is zwart, bij voorkeur van Franse [[Merino|merinowol]],<ref name=":0" /> aan de onderkant afgezet met kant, en daaroverheen komt op zondag een gebloemde, zwartzijden schort met geborduurde schortstrik. Voor het zondagse schort wordt dezelfde stof gebruikt als dat van de boezeroen van de man. Het dagelijkse schort is blauw. Soms wordt ook een geborduurde fluwelen handtas gedragen, met name op de zondag.
 
De doordeweekse vrouwendracht is uiteraard eenvoudiger dan de zondagse en er worden minder kostbare stoffen gebruikt. Er was ook een verschil tussen de "zware" calvinisten en de meer gematigden. De zwaren droegen donkerder en soberder kleding en geen gouden sieraden.<ref name=":1" />
 
=== Haardracht en muts ===
Een deel van het haar van de vrouwen wordt naar voren gekamd, en in twee delen gespiltst, de uiteinden worden in elkaar gedraaid, en vervolgens worden de twee strengen over een lint naar achteren gevouwen, over een lint dat om het hoofd is gebonden naar achteren gevouwen. De twee haarlokken worden "blissen" genoemd. De rest van het haar wordt bij elkaar gebonden en omhoog gestoken.<ref name=":0" /> De zondagseondermuts vrouwendrachtis omvatvan eenwitte ondermutszij enof goudenkatoen, hoofdsieradenaan waaroverheende rand voorzien van een kanten kapjerandje, dat geborduurd wordt met witte kraaltjes. DeAan kapjesde zijnachterkant onopvallenderheeft dande dieondermuts welketwee opstroken Walcherendie enover het hoofd Zuid-Bevelandgekruist worden gedragenvastgespeld. De bovenmuts wordt, van achterenhet type [[Hul (muts)|hul]], bestaat uit een bol met ingevouwen plooitjes, die ''klakje'' wordt genoemd. Aan deze hul zit een blauwestrook strikversierde afgeslotenkatoen, de ''reep.'' TotOp doordeweekse dagen is de hoofdsieradenkatoenen behorenstrook rechtvoorzien van ingeweven patronen, die verder geborduurd is, dit alles wit op hetwit. hoofdDe staandezondagse spiraalvormigereep krullen is van Vlaamse kant, meestal met een motief van kieviten met een bloemenvaas telkens tussen twee vogels in. <ref name=":0" />
 
Om de hals wordt een snoer van [[bloedkoraal]] gedragen, van vier of vijf rijen. Het slot is van goud, versierd met gouden draadwerk met een stuk bloedkoraal in het mdden. Na de val van Napoleon werd de dracht soberder en donkerder, ook onder invloed van de godsdienst. Sommige wilden geen gouden over zilveren sieraden meer dragen. De hoofdsieraden werden, met strikken in de vorm van een klaverblad, en met spiralen op de [[Hoofdijzer|hoofdijzers]], raakten in onbruik maar zijn nog wel in het bezit van de familie.<ref name=":0" />
Om de hals wordt een snoer van [[bloedkoraal]] gedragen.
 
==Mannendracht==
Regel 36:
 
Mannen droegen het haar met pony, met een scheiding in het midden. Op zondag droegen de mannen zwart geverfde klompen.
 
== Wetenswaardigheden ==
[[Bestand:Juliana in costume.jpg|miniatuur|Prinsens Juliana]]
[[Juliana der Nederlanden|Prinses Juliana]] is in 1923 gefotografeerd in Axelse klederdracht.<ref name=":1" />
 
==Externe links==
* [http://www.ons-boeregoed.nl/site/klederdrachten/axel/ Zeeuws cultureel erfgoed]
* [https://web.archive.org/web/20130712051528/http://axelseklederdracht.nl/ Axelse klederdracht]
{{Appendix}}
 
[[Categorie:Terneuzen]]