Aarde (planeet): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k →‎Vorm en zwaartekracht: Reparatie dode link
Regel 113:
De Aarde is bijna [[bol (lichaam)|bolvormig]], maar heeft een geringe [[afplatting]] aan de polen (de diameter is van pool tot pool ongeveer 43 kilometer kleiner dan door de evenaar). De vorm is eerder een [[sferoïde]] met een uitdijing bij de [[evenaar]] dan een bol, maar de precieze vorm (de zogenaamde [[geoïde]]) wijkt ook nog eens maximaal 100 meter van een perfecte sferoïde af. Om de geoïde in berekeningen te benaderen worden [[referentie-ellipsoïde]]s gebruikt. De gemiddelde diameter van een referentie-ellipsoïde is 12 742 km.
 
Dat de Aarde min of meer bolvormig is, werd eeuwen voor onze [[jaartelling]] al vermoed, onder anderen door [[Pythagoras]] en [[Aristoteles]], en bewezen door [[Eratosthenes]] (276-194 v.Chr.). Dit was ook onder middeleeuwse geleerden bekend.<ref>{{Aut|C. de Pater}}: [httphttps://www.digibron.nl/search/detail/012ef495714e1410ea335525d4f903b7eb8310b100cfb2f86844855c/de-platte-aarde-voorv-r-en-in-columbus-tijd-een-hardnekkige-mythe C.De de"platte Pater:aarde" Columbusvóór en dein platteColumbus' aarde]{{dodetijd: link|datum=septembereen 2017hardnekkige |bot=InternetArchiveBot }}mythe]. Men wilde echter geen geld in het avontuur van [[Christoffel Columbus|Columbus]] steken, omdat men (terecht) dacht dat de afstand naar China te ver zou zijn, wat ook het geval zou zijn als Amerika niet bestond.</ref> Bij [[maansverduistering]]en is de [[schaduw]] van de Aarde op de [[Maan]] altijd cirkelvormig, ook als de Maan dicht bij de horizon staat. Hieruit kan men afleiden dat de Aarde rond moet zijn.
Bij [[maansverduistering]]en is de [[schaduw]] van de Aarde op de [[Maan]] altijd cirkelvormig, ook als de Maan dicht bij de horizon staat. Hieruit kan men afleiden dat de Aarde rond moet zijn.
 
De sterkte van het zwaartekrachtsveld van de Aarde varieert aan het oppervlak. Door de draaiing en de afplatting van de Aarde is de [[valversnelling]] iets groter aan de polen {{nowrap|([[valversnelling|g]] {{=}} 9,83 m/s²)}} dan aan de [[evenaar]] ({{nowrap|g {{=}} 9,78 m/s²)}}. Men heeft als standaardwaarde {{nowrap|9,80665 m/s²}} gekozen. Deze grootheid wordt aangeduid als ''g''<sub>n</sub>, ''g''<sub>e</sub> (hoewel dit soms de waarde aan de evenaar aanduidt), ''g''<sub>0</sub> of kortweg ''g''.<ref>[http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_en.pdf The International System of Units (SI), Chapter 5, 8th ed.], Bureau International des Poids et Mesures, 2006; [http://physics.nist.gov/cuu/Units/checklist.html SI Unit rules and style conventions], 2004, National Institute For Standards and Technology (USA)</ref>