Mance Post: verschil tussen versies

'''Hermance Berendina (Mance) Post''' ([[Amsterdam]], [[11 januari]] [[1925]] – Amsterdam, [[2 december]] [[2013]]) was een [[Nederland|Nederlands]]s [[illustrator]]. Samen met [[Fiep Westendorp]], [[Jenny Dalenoord]] en [[Alfons van Heusden]] was Post een van de eerste tekenaars die zich specialiseerden in kinderboeken.<ref>{{Citeer boek|taal=|auteurlink=|auteur=Bodt, Saskia de|medeauteurs=|url=|titel=De verbeelders: Nederlandse boekillustratie in de twintigste eeuw|uitgever=Van Tilt|datum=2014|pagina's=|ISBN=9789460041877}}</ref> Ze zou uitgroeien tot een gezichtsbepalende illustrator van de naoorlogse kinderliteratuur.<ref>{{Citeer web|url=http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/PostMance|titel=Post, Hermance Berendina|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Simons, Renée|datum=|uitgever=Digitaal vrouwenlexicon van Nederland|taal=}}</ref> Ze gaf met haar illustraties een gezicht aan [[Madelief, krassen in het tafelblad|Madelie]]<nowiki/>f, de kinderboekenheld van [[Guus Kuijer]]. Als illustrator bleef Post zich haar leven lang vernieuwen. Op gevorderde leeftijd gaf ze vorm aan de - inmiddels klassieke – beelden van de dieren in de filosofische dierenverhalen van [[Toon Tellegen]]. In 2007 ontving Mance Post de [[Max Velthuijs-prijs]], een driejaarlijkse oeuvreprijs voor Nederlandse illustratoren van kinderboeken. Ze was de eerste illustrator die deze prijs ontving.

Mance Post groeide op in de [[Staatsliedenbuurt (Amsterdam)|Amsterdamse Staatsliedenbuurt]]. Haar vader had daar een klein schildersbedrijf. Hij hield van tekenen en speelde viool en orgel. Van haar moeder leerde ze rijmpjes en versjes. Er waren ook boeken in huize Post zoals ''[[Ot en Sien]]'', met tekeningen van [[Cornelis Jetses]] en ''[[Sprookjes van Moeder de Gans|De sprookjes van moeder de Gans]]'' met prenten van [[Gustave Doré]].<ref name="pchooftprijs.nl">{{Citeer web|url=http://www.pchooftprijs.nl/max-velthuijs-prijs-2007/|titel=Dankwoord Max Velthuijs Prijs 2007|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Post, Mance|datum=|uitgever=P.C. Hooftprijs|taal=}}</ref> Door haar zwakke gezondheid – ze had chronische bronchitis – tekende Mance veel. Later, in 1979, zou ze de herinneringen aan haar kindertijd in de Staatsliedenbuurt en aan haar, inmiddels overleden, vader verwerken in het autobiografisch beeldverhaal ''Ik woonde in een leunstoel''. Guus Kuijer verwoordde haar verhaal. 

Op het Amsterdamse Montessori Lyceum kreeg ze aanvankelijk tekenles van de kunstschilder [[Nico Baak]]. Hij werd opgevolgd door de illustrator [[Piet Klaasse]] die volgens Post het beste uit zijn leerlingen wist te halen.<ref>{{Citeer web|urlname=http://www."pchooftprijs.nl"/max-velthuijs-prijs-2007/|titel=Dankwoord Max Velthuijs Prijs 2007|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Post, Mance|datum=|uitgever=P.C. Hooftprijs|taal=}}</ref> Ook na haar schoolperiode bleef Klaasse haar begeleiden. Deze lessen vormden de enige tekenopleiding die Mance Post heeft genoten. Toen tijdens de Tweede wereldoorlog Klaasse moest onderduiken, nam Post zijn tekenlessen op het lyceum van hem over. In 1955 verliet ze het onderwijs, noodgedwongen door haar slechte gezondheid.<ref name="resources.huygens.knaw.nl">{{Citeer web|url=http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/PostMance|titel=Post, Hermance Berendina|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Simons, Renée|datum=|uitgever=Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland|taal=}}</ref>

In datzelfde jaar introduceerde [[Simon Carmiggelt]] Mance Post bij de [[De Arbeiderspers|Arbeiderspers]], waar ze, op 30-jarige leeftijd, haar eerste illustratieopdracht kreeg. Het zou het begin zijn van een levenslange carrière als illustrator. Tot op hoge leeftijd bleef Post actief. In 2013 overleed ze op 88-jarige leeftijd. Ze werd begraven op [[Zorgvlied (begraafplaats)|Zorgvlied]]. Haar artistieke nalatenschap heeft ze geschonken aan het [[Literatuurmuseum|Letterkundig museum]].<ref>{{Citeer web|urlname=http://"resources.huygens.knaw.nl"/vrouwenlexicon/lemmata/data/PostMance|titel=Post, Hermance Berendina|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Simons, Renée|datum=|uitgever=Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland|taal=}}</ref>

Haar eerste illustraties maakte Post voor ''Het boek van Thijs en Claartje'' (1946) van [[J.A. Schreuder]]. Ze zijn uitgevoerd in verschillende stijlen, van sterk grafisch tot zeer gedetailleerd.<ref>{{Citeer web|url=http://www.pchooftprijs.nl/max-velthuijs-prijs-2007/|titel=Juryrapport Max Velthuijs Prijs 2007|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=|datum=|uitgever=P.C. Hooftprijs|taal=}}</ref> Zelf beschouwde Mance Post dit boek niet als haar echte debuut. Dat was ''Het schoentje van Roosmarijn'', een bundel kinderpoëzie van [[Han G. Hoekstra]]. Het verscheen in 1955, het jaar dat ze koos voor een carrière als illustrator. Het was een boek met knip-illustraties. En het kwam op de lijst van "<ref>{{Citeer boek|taal=|auteurlink=|auteur=Bodt, Saskia de|medeauteurs=|url=|titel=De verbeelders: Nederlandse boekillustratie in de twintigste eeuw|uitgever=Van Tilt, 2014|datum=|pagina's=|ISBN=9789460041877}}</ref> Best Verzorgde Boeken van het Jaar". In zwart-wit, zoals gebruikelijk in een tijd waarin maar beperkte middelen beschikbaar waren voor de productie van boeken. In de jaren vijftig en zestig bleef Mance Post in deze stijl illustreren, o.a.onder andere voor het literaire kindertijdschrift ''[[Kris Kras (tijdschrift)|Kris-Kras]].'' Voor het [[kinderboekenweekgeschenk]] van 1966 maakte ze tekeningen voor het kleinste sprookjesboek, ter grootte van een luciferdoosje.

Het werk van Mance Post veranderde radicaal – ze was inmiddels 65 jaar – toen ze gevraagd werd om een aantal linosneden te maken bij de filosofische dierenverhalen van [[Toon Tellegen]]. Het werden illustraties met heldere krachtige lijnen, veel gedurfder en abstracter dan haar eerdere werk.<ref>{{Citeer web|urlname=http://"resources.huygens.knaw.nl"/vrouwenlexicon/lemmata/data/PostMance|titel=Post, Hermance Berendina|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Simons, Renée|datum=|uitgever=Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland|taal=}}</ref> Het zou het begin worden van een productieve samenwerking. Post werd dierentekenaar. Uit het experimenteren met de linosneden ontwikkelde Post een grafische techniek die je met een moderne term als ‘[[Gemengde techniek|mixed media]]’ zou kunnen omschrijven. Ze ging werken met gekleurd Japans papier en zwart-wit illustraties, al dan niet uitgeknipt. Ook deze ‘Tellegen-dieren’ zijn een combinatie van uitvoerige observatie en verbeeldingskracht.<ref name="ReferenceA">{{Citeer web|url=http://www.pchooftprijs.nl/xhtml/leesmeer.php?id=95&kop=kop3&tekst=tekst3|titel=Juryrapport Max Velthuijs Prijs 2007|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=|datum=|uitgever=P.C. Hooftprijs|taal=}}</ref> In de verhalen van Tellegen zijn alle dieren even groot, of het nu een olifant is of een egel. Post slaagde er wonderwel in om voor dit probleem geloofwaardige oplossingen te vinden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.dbnl.org/tekst/_ons003200901_01/_ons003200901_01_0063.php|titel='Wat kan die vrouw tekenen!'. Het werk van Mance Post|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Akveld, Joukje|datum=|uitgever=Ons Erfdeel 52 (2009)|taal=}}</ref> Uiteindelijk kreeg ze voor deze dierenillustraties in 2006 haar eerste officiële onderscheiding. Ze was toen 81 jaar. 

Voor Mance Post kwam de eerste officiële erkenning in Nederland pas op zeer late leeftijd. Eerder hadden de Madelief-illustraties haar al wel een hele schare fans opgeleverd. Ze werd zelfs ‘de moeder van Madelief’ genoemd.<ref>{{Citeer web|urlname=http://"resources.huygens.knaw.nl"/vrouwenlexicon/lemmata/data/PostMance|titel=Post, Hermance Berendina|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=Simons, Renée|datum=|uitgever=Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland|taal=}}</ref> 

Pas later kwamen de prijzen. De kroon op haar werk was de Max Velthuijs-prijs in 2007. De jury waardeerde Mance Post, omdat ze niet alleen een door de schrijver opgeroepen wereld weet uit te beelden, maar tegelijkertijd daarbij ook abstracte begrippen vorm geeft. Ze is een illustrator, die<blockquote>‘''een krekel met een mier op schoot kan laten zien, mooi gekarakteriseerd zoals krekels mieren op schoot houden, en zó dat je tegelijkertijd ook nog aan ze kunt zien dat ze van elkaar houden en zelfs hoeveel''’<ref>{{Citeer web|urlname=http:"ReferenceA"//www.pchooftprijs.nl/xhtml/leesmeer.php?id=95&kop=kop3&tekst=tekst3|titel=Juryrapport Max Velthuijs Prijs 2007|bezochtdatum=30 september 2017|auteur=|datum=|uitgever=P.C. Hooftprijs|taal=}}</ref></blockquote>

* 19751976 - ''[[MetGrote demensen, daar kan poppenje gooienbeter soep van koken]]'', auteur [[Guus Kuijer]] (Madelief-serie) (Querido) {{ISBN |90-214-13491362-3. [http://www.dbnl.org/tekst/kuij001metp01_01/index.php Digitale versie] 0}}

* 19761977 - ''[[Grote mensen, daar kanOp je beterkop soepin vande koken]]prullenba''k, auteur Guus Kuijer (Madelief-serie) (Querido,) {{ISBN |90-214-13621073-07}}

* 19791980 - ''EenDe hoofdtranen volknallen macaroniuit mijn kop'', auteur Guus Kuijer (Madelief-serie) (Querido) {{ISBN |90-214-72037204-1X}}

* 1986 - ''[[De jonge prinsen]]'', auteur Guus Kuijer (Querido) {{ISBN |90-214-7213-9}}

* 1987 - ''Toen niemand iets te doen had'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8382-3}}

* 1988 - ''Lang zul je leven: bakerrijmpjes'', auteur [[Ienne Biemans|Iene Biemans]] (Querido) {{ISBN |90-214-5221-9}}. Onderscheiden met de [[Nienke van Hichtum-prijs|Nienke van Hichtumprijs]] 1989.

* 1989 - ''Langzaam, zo snel als zij konden'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8384-X}}. [http://www.dbnl.org/tekst/tell003lang01_01/colofon.php Digitale versie]

* 1989 - ''Tin Toeval en de kunst van Madelief'', auteur Guus Kuijer, ook met illustraties van [[Jan Jutte]] (Querido) {{ISBN |90-214-7230-9}} 

* 1990 - ''Het feest op de maan'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8387-4}}

* 1991 - ''Misschien waren zij nergens'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8386-6}}

* 1994 - ''En de groeten van groep acht'', auteur Jacques Vriens (Van Holkema & Warendorf) {{ISBN |90-269-1052-5}}

* 1995 - ''Misschien wisten zij alles: alle verhalen over de eekhoorn en de andere dieren'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8368-8}}

* 1996 - ''De verschrompeling van de olifant'', auteur Toon Tellegen (Lankamp & Brinkman) {{ISBN |90-9009123-8}}

* 1996 - ''Brieven aan niemand anders'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-8365-3}}

* 19962000 - ''DeZe ontdekkingsliepen van de honingnog'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214-84248452-28}}

* 20002006 - ''ZeDe sliepeneenzaamheid nogvan de egel'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |90-214451-84520250-81}}

* 20052007 - ''MiddeninDe almacht van de nachtboktor'', auteur Toon Tellegen (Querido) {{ISBN |978-90-451-01430390-2 7}}

* 20062007 - ''DePost eenzaamheidvoor van de egeliedereen'', auteur Toon Tellegen  (Querido). {{ISBN |978-90-451-02500592-15}}. Verschenen naar aanleiding van de Max Velthuijs-prijs. Een keuze uit de verhalen van Toon Tellegen door Mance Post.

* 20072008 - ''De almacht vanReynaert de boktorVos'', auteur ToonWillem, Tellegenvertaling Ard Posthuma (QueridoAtheneum-Polak & Van Gennep) {{ISBN |978-90-451253-03906391-78}}

* 20072012 - ''PostEen lied voor iedereende maan'', auteurmet woorden van Toon Tellegen  (Querido). {{ISBN |978-90-451-05921285-5. Verschenen n.a.v. de Max Velthuijs-prijs. Een keuze uit de verhalen van Toon Tellegen door Mance Post.}}

* Akveld, Joukje, ''Tekenaars: kinderboekillustratoren geportretteerd'' (Hoogland & Van Klaveren, 2010) {{ISBN |978-90-8967-055-7}}

* Visjager, Stefanie, ''I [https://www.2doc.nl/documentaires/series/radio-doc/voor-2008/Ik-weet-een-huisje-wit-en-glad-dat-geen-enkel-deurtje-had-Bekend-maakt-bemind-afl-6.html k weet een huisje wit en glad, dat geen enkel deurtje had]'', (2007) radiodocumentaire  

*[http://www.{{link dbnl.org/auteurs/vrouwen/ auteur.php?|id=post027 |label=Mance Post]. DBNL}}