Akkoord over de volksraadpleging in Catalonië: verschil tussen versies

Het '''Akkoord over de volksraadpleging in Catalonië''' is een [[Verdrag|akkoord]] dat op 12 december 2013 met een meerderheid van 64% werd goedgekeurd door het [[Catalaans Parlement|Catalaanse Parlement]]. Het akkoord bepaalt de datum van een [[Volksraadpleging|referendum]], [[9 november]] [[2014]], en de dubbele vraag die aan alle [[Catalonië|Catalaanse]] stemgerechtigden moet voorgelegd worden: “Wilt u dat Catalonië een staat wordt?” en “Zo ja, wilt u dat die staat een onafhankelijke staat wordt?”<ref>{{en}} [http://www.ft.com/intl/cms/s/0/113da2a8-4a01-11e2-8002- “Catalonia referendum set for 2014”], ''Financial Times,'' 19 december 2013</ref>

Op een totaal van 135 parlementsleden werd het akkoord goedgekeurd met 87 ja-stemmen [[Convergència i Unió|CiU]] (50 ja), [[Esquerra Republicana de Catalunya|ERC]] (21 ja), [[Iniciativa per Catalunya Verds|ICV]]-[[Esquerra Unida i Alternativa|EUiA]] (13 ja), [[Candidatura d'Unitat Popular|CUP]] (3 ja). De [[Partido Popular (Spanje)|PPC]] (19 nee), [[Ciutadans]] (9 nee) en de [[Partit dels Socialistes de Catalunya|PSC]] (15 nee) stemden tegen. De dubbele vraag was nochtans een tegemoetkoming aan de socialistische PSC, die voorstander is van een derde [[federalisme|federalistische]] weg na een grondwetsherziening voor grotere regionale autonomie en met het akkoord van de centrale regering.<ref>{{ca}} [http://www.socialistes.cat/noticia/declaracio-del-primer-secretari-del-psc-pere-navarro-despres-de-lanunci-del-president-mas-sobre-la-consulta “Declaració del primer secretari del PSC, Pere Navarro, després de l’anunci del president Mas sobre la consulta”], PSC, 12 december 2012 (in het Nederlands: Verklaring van de eerste secretaris van de PSC, [[Pere Navarro]] na de aankondiging van president Mas over de volksraadpleging)</ref> Het jaar [[2014]] heeft een belangrijke symbolische betekenis, omdat het de driehonderdste verjaardag van de val van [[Kasteel van Cardona|Cardona]] en Barcelona is, waarna Catalonië door het sterk [[centralisme|centralistische]] [[Kroon van Castilië|Castilië]] geannexeerd werd en de eigen instellingen en regering werden afgeschaft door [[Filips V van Spanje]].

Op 11 september 2012 demonstreerden in [[Barcelona (stadSpanje)|Barcelona]] ongeveer anderhalf miljoen voor onafhankelijkheid, in een van de grootste betogingen sedert de [[Spaanse democratische overgang]] in 1978. Na de regionale verkiezingen van 25 november 2012 blijft het centrum-rechtse [[Kartel (politiek)|kartel]] [[Convergència i Unió]] met 50 zetels (op 135) de grootste partij, maar kan geen meerderheid vormen. Op 18 december 2012 heeft [[Artur Mas i Gavarró]] ([[Convergència Democràtica de Catalunya|CDC]]) een regeerakkoord met oppositieleider [[Oriol Junqueras|Oriol Junqueras i Vies]] ([[Esquerra Republicana de Catalunya|ERC]]) gesloten, als voorwaarde voor het gedogen van een [[Minderheidskabinet|minderheidsregering]] met Mas als [[Lijst van presidenten van Cataloniëde Generalitat de Catalunya|Presidentpresident van de Generalitat]]. Dit “Akkoord voor een nationale verandering en voor de garantie van de parlementaire stabiliteit van Catalonië” bepaalt dat beide partijen in het parlement een datum en een vraag voor een volksraadpleging zullen vastleggen, die voor het einde van 2014 moet plaatsvinden, tenzij “de sociaal-economische of politieke omstandigheden een uitstel noodzakelijk maken.” Bijlage 1 bepaalt de concrete modaliteiten van die raadpleging (in het Catalaans: ''consulta)''<ref>Volledige tekst van het regeerakkoord: {{ca}} [http://www.esquerra.cat/pacte/pacte.pdf ''Acord, X Legislatura''], website ERC, 19 december 2012, </ref> Als gevolg van dit akkoord werd in februari 2013 de [[Consell Assessor per a la Transició Nacional|Adviesraad voor de nationaleNationale overgangOvergang]], een college van voornamelijk rechtskundige experten opgericht die de opdracht kreeg de regering te informeren wat wettelijk mogelijk is. De druk van een brede volksbeweging bleef toenemen, onder meer toen op 11 september 2013 de [[Catalaanse Weg]], een mensenketting van 400&nbsp;km het land van noord tot zuid verbond,<ref name=wsj>{{cite news|last=Moffett|first=Matt|title=Catalan Separatists to Link for Independence Cause|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424127887324324404579041122800860290?mg=reno64-wsj.html?dsk=y|newspaper=Wall Street Journal|date=5 september 2013 | language = en}}</ref> zodat een politiek initiatief moeilijk al te lang kon uitgesteld worden.

Het akkoord werd goed onthaald in Catalonië. Diverse organisaties uit het maatschappelijke en culturele middenveld, zoals de [[Assemblea Nacional Catalana]], het [[Plataforma per la Llengua]] en de [[Associació de Municipis per la Independència]] juichten de beslissing toe. De PP en Ciutadans reageerden consequent volgens hun [[unitarisme (Catalonië)|unitaristische]] overtuiging. Binnen de PSC is de situatie complexer. Tegen de partijdiscipline in hebben een aantal dissidente mandatarissen hun instemming met het akkoord betuigd.<ref>R. Palou, “L'autoexclusió del PSC agita de nou el debat en el partit”, ''El Punt Avui,'' 13 december 2013, blz. 9 (in het Nederlands: Doordat de PSC zich uitgesloten heeft, laait het debat op binnen de partij)</ref>

De centrale regering in Madrid reageerde met een duidelijk nee. Volgens minister-president [[Mariano Rajoy Brey|Mariano Rajoy]] zalzou de raadpleging niet plaatsvinden omdat ze niet in overeenstemming is met de grondwet was. Hij beloofde “zonder verpozen“niet te arbeidenzullen omrusten” dein raadplegingzijn tepoging verhinderen”de volksraadpleging met wettelijke en juridische maatregelen te verhinderen.<ref>{{es}} [http://www.lavanguardia.com/politica/20131227/54398607463/rajoy-promete-trabajar-sin-descanso-impedir-consulta-catalana-2014.html “Rajoy promete trabajar sin descanso para impedir la consulta catalana en 2014” {{es}}], ''La Vanguardia,'' 27 december 2013</ref><ref>“Catalaans referendum wordt nachtmerrie voor Rajoy", ''de Volkskrant,'' 14 december 2013</ref> Het Ministerieministerie van buitenlandseBuitenlandse zakenZaken heeft beslotenbesloot een uitgebreid memorandum over de gevaren van de volksraadpleging en de Catalaanse onafhankelijkheid aan alle ambassades en consulaten te sturen. De Conferentie van de [[katholicisme|katholieke]] Spaanse Bisschoppen noemdennoemde de raadpleging “immoreel en ontoelaatbaar”.<ref>{{ca}} [http://www.ara.cat/politica/Conferencia-Episcopal-Espanyola-considera-inacceptable_0_1047495448.html "La Conferència Episcopal Espanyola considera 'inadmissible' i "immoral" la consulta"], ''Ara,'' 14 december 2013</ref>

De meeste internationale politici en commentatoren hielden zich op de vlakte en wilden zich “niet inmengen in Spanjesde binnenlandse aangelegenheden”aangelegenheden van Spanje”.<ref>{{es}} [http://www.lavanguardia.com/politica/20140102/54397747419/francia-hollande-consulta-asunto-soberania-espanola.html?rel=rosEP “Francia recuerda que Hollande ya dijo que la consulta es un asunto de soberanía española” {{es}}], ''La Vanguardia,'' 2 januari 2014</ref> [[David Cameron]], de voormalige eerste minister van het [[Verenigd Koninkrijk]], waar in 2014 het [[referendum over de onafhankelijkheid van Schotland]] plaatsvond, was eerder voorstander van een pragmatische aanpak: door het referendum toe te laten wordt het conflict ontmijnd, het stugge verbod van Rajoy zou de “verboden vrucht” alleen maar aantrekkelijker maken en het omgekeerde effect bereiken.<ref>{{en}} [http://www.presseurop.eu/en/content/article/2881021-spain-britain-and-forbidden-fruits-independence “Spain, Britain and the forbidden fruits of independence”], ''Financial Times,'' 16 oktober 2012</ref>

*{{meertalig}} [http://www.gencat.cat/consulta/ Referendum over zelfbeschikking in Catalonië]{{dode link|datum=juli 2017 |bot=InternetArchiveBot }} {{ca}} {{en}} {{es}} {{oc}}

*{{meertalig}} [http://www.cataloniavotes.eu/ Catalonia Votes] {{en}} {{de}} {{fr}}