Mainframe: verschil tussen versies

Een '''mainframe''' is een centrale [[computer]]. Oorspronkelijk werden de gegevens in een mainframe ingevoerd met gegevensdragers als [[Ponskaart|ponskaarten]] en magnetische tapes (ook wel met ponsbanden). In de jaren 70 werden op enige schaal [[Computerterminal|terminals]] aan mainframes aangesloten, aanvankelijk schrijfmachineterminals ([[teletype]]), later ook [[Beeldscherm|beeldschermen]]. Na de opkomst van de [[personal computer]] in de jaren 80 werden deze als "[[Client (applicatie)|clients"]] aangesloten aan mainframes als "[[Server|servers"]].

De eerste mainframes stammen uit de [[1950-1959|jaren 50]]. In die tijd werden opdrachten via [[ponskaart]]enponskaarten ingevoerd. In het midden van de [[1960-1969|jaren 60]] kwam er besturingssoftwarebesturings[[software]] die het mogelijk maakte dat mainframes meerdere taken tegelijk uitvoerden, [[Multitasking (computer)|multitasken]]. Van een werkelijk gelijktijdige verwerking was overigens geen sprake: de software verdeelde de capaciteit van de (ene) [[Processor (computer)|processor]] van de computer door de verschillende taken afwisselend aan de beurt te laten maken, waarbij een slim gebruik werd gemaakt van het feit dat een computer duizenden instructies kan uitvoeren voor één toepassing in de tijd dat een andere toepassing wacht op invoer van, of uitvoer naar de mechanische, en daardoor relatief veel langzamere randapparaten.

=== Herkomst van de naam ===

De term mainframe is waarschijnlijk afgeleid van de grote metalen kast waarin de computers geplaatst waren. De benaming kwam in zwang toen er in de [[1970-1979|jaren 70]] ook andere computers kwamen, met name [[minicomputer]]s, zoals de [[PDP-11]] van [[Digital Equipment Corporation|DEC]], en later [[personal computer]]scomputers.

De bekendste bouwer van mainframes is [[IBM]], deze beheerst 90% van de markt. Andere bedrijven die actief zijn op deze markt zijn [[Unisys]] (voorheen Burroughs), [[UNIVAC]], [[Bull (computermerk)|Bull]], [[Fujitsu]] en [[Hitachi (bedrijf)|Hitachi]]. De twee laatstgenoemde bedrijven legden zich toe op de fabricage van "[[plug compatible]]" mainframes, waarmee op compatibiliteit met IBM mainframes wordt gedoeld. Hoewel de IBM mainframes (anders dan de latere [[IBM Personal Computer|IBM PC]]) niet als "open" serie waren bedoeld, trad IBM destijds niet juridisch op tegen deze namaak, omdat het grote marktaandeel van IBM gepaard ging met voortdurende klachten over vermeende onrechtmatige monopolistische activiteiten. Wel ging IBM er toe over de kosten van de systeemsoftware afzonderlijk in rekening te brengen. Tot in de jaren 70 was daar geen reden toe, omdat IBM software alleen op IBM computers draaide. Inmiddels treedt IBM juridisch op tegen namaak.

Mainframes mogen niet worden verward met [[supercomputer]]s. Beide hebben een grote verwerkingscapaciteit, maar bij supercomputers is die vooral gericht op piekprestaties op het gebied van berekeningen, terwijl een mainframe wordt gekenmerkt door optimalisatie van [[I/O ]]-operaties en betrouwbaarheid. Een supercomputer is bijvoorbeeld geschikt voor het doorberekenen van complexe simulaties terwijl een mainframe de transacties van een [[Bank (financiële instelling)|bank]] verwerkt. Een mainframe kan jarenlang storingsvrij doorwerken en onderhoud kan worden verricht terwijl het systeem doordraait.