Karelië: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k sjabloon:ISBN met AWB |
|||
Regel 2:
'''Karelië''' ([[Fins]]: ''Karjala''; [[Russisch]]: Карелия, ''Karelija'') is een historische regio in Noord-Europa, die gedeeltelijk deel uitmaakt van [[Finland]] maar voor het grootste deel in [[Rusland]] gelegen is.
Het grootste deel van Russisch Karelië maakt deel uit van de [[Karelië (deelrepubliek)|Republiek Karelië]] en heeft als hoofdstad [[Petrozavodsk]]. Dit gebied omvat de historische landstreken [[Ladoga-Karelië]] en [[Oost-Karelië]], waarbij het laatste uiteenvalt in het noordelijke [[Wit-Karelië]] en het zuidelijke [[Olonets-Karelië]]. Buiten de [[Karelië (deelrepubliek)|Republiek Karelië]], maar binnen de grenzen van Rusland, valt het gedeelte van Karelië dat de [[Karelische Landengte]] met de steden [[Vyborg]] en [[Priozersk]] omvat en dat tot de [[oblast Leningrad]] behoort.
Fins Karelië is onder te verdelen in [[Noord-Karelië]] (''Pohjois-Karjala'') en [[Zuid-Karelië]] (''Etelä-Karjala''). Deze beide gebieden hebben de status van departement (''maakunta'') en hebben respectievelijk [[Joensuu]] en [[Lappeenranta]] als hoofdstad.
== Gebruik van de naam ==
Verschillende onderdelen van het gebied worden aangeduid met het begrip Karelië. Fins Karelië was historisch gezien een provincie van Finland, nu verdeeld tussen Finland en Rusland en veelal aangeduid met Karjala in het Fins. Het oostelijk deel van deze voorheen Lutherse regio werd in de Russisch-Finse Oorlog van 1939-1940 ingelijfd bij Rusland. Dit gebied is het "Karelia" uit het Karelische vraagstuk in de Finse politiek (zie hieronder). Nog verder naar het oosten, tegen het Onegameer aan, lag een deel van Karelië dat in 1919 onder Russisch c.q. Sovjetgezag bleef. De bevolking hier was voor een deel weliswaar Karelisch maar van geloof Russisch-orthodox en daarom sterk gerussificeerd.
De Karelische Republiek is een federale bestuurseenheid binnen Rusland en omvat zowel het voormalig, dat wil zeggen sinds 1919, Finse als ook het steeds Russisch gebleven deel.
Regel 23:
Eind november 1939 viel Stalin Karelië in de zogenaamde [[winteroorlog]] aan. Finland weerde zich dapper maar moest Karelië in maart 1940 uiteindelijk afstaan. De autochtone bevolking van Kareliërs en Finnen (450.000) vluchtte naar Finland.
Op 25 juni 1941 was het Finse gezag weer terug, nu met Duitse hulp. Tijdens het Finse bewind kwam de Karelische bevolking deels terug. Ze werd in verschillende groepen ingedeeld op basis van etnische afkomst. Hierbij kregen etnische Finnen en "verwante volkeren" zoals [[Kareliërs]], [[Wepsen]], [[Woten]] en [[Ingriërs]] volledig Fins staatsburgerschap en werden Russen en Oekraïners, voor zover niet gevlucht, opgesloten in concentratiekampen.
Volgens Finse bronnen werden circa 24.000 Kareliërs van Russische afkomst in een concentratiekamp geplaatst (ongeveer de helft van de Russische bevolking van het door Finnen bezette deel van Karelië), waar de levensomstandigheden slecht waren en het sterftepercentage navenant hoog.
In totaal werden er ongeveer 64.000 voornamelijk Russische Sovjet-burgers in Finse concentratiekampen opgesloten, waarvan ongeveer 18.000 omkwamen.
Op 19 september 1944 waren de rollen weer omgedraaid en verjoeg het Sovjetleger de Finnen uit Karelië. Opnieuw vluchtten de autochtone Kareliërs en kwamen veel Russen voor zover niet terug dan wel als immigranten in hun plaats
Regel 61:
** [[Pitkjaranta]]
** [[Olonets]]
* Karelische Landengte
** [[Vyborg]]
** [[Priozersk]]
* Zuid-Karelië
** [[Imatra]]
** [[Joutseno]]
** [[Lappeenranta]]
* Noord-Karelië
** [[Joensuu]]
Regel 83 ⟶ 80:
{{Appendix|2=
*Laine, Antti, Suur-Suomen kahdet kasvot, 1982, {{ISBN
*Maanpuolustuskorkeakoulun historian laitos, Jatkosodan historia 1-6, 1994
*Laine A. Suur-Suomen kahdet kasvot. Itä-Karjalan siviiliväestön asema suomalaisessa miehityshallinnossa. 1941-1944. Helsinki: Keuruu, 1982. S. 105-106
| |||