Duin: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Botverzoek Franse regio's, replaced: zandzand (hoofdbetekenis) (15), Alkmaar (Nederland) → Alkmaar (hoofdbetekenis), Aquitaine-Limousin-Poitou-Charentes met AWB
Regel 2:
[[Bestand:Duin-01.jpg|thumb|Duin op IJmuiderstrand]]
[[Bestand:Düne S-Schlag Sossusvlei.JPG|thumb|Duin in de [[Sossusvlei]], [[Namibië]]]]
Een '''duin''' is een [[heuvel (geologie)|heuvel]] van fijn [[zand (hoofdbetekenis)|zand]] langs de [[kust]], een [[rivier]], in een [[woestijn|zandwoestijn]] of op andere plekken. Een duin ontstaat door het verwaaien van zand tot een heuvel. Duinen kunnen unieke natuurgebieden vormen met een grote verscheidenheid aan [[dier]]- en [[Planten|plant]]ensoorten. Als duinen begroeid zijn, spreekt men van ''groene duinen''.
 
== Duinvormen ==
Regel 41:
 
== Belgische en Nederlandse zeeduinen ==
De duinen langs de [[België (hoofdbetekenis)|Belgische]] kust en de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se kust maken deel uit van een strook die loopt van Noord-[[Frankrijk (hoofdbetekenis)|Frankrijk]], via België, Nederland en de [[Duitsland (hoofdbetekenis)|Duitse]] wadden tot in [[Denemarken]]. Ze ontstaan doordat de wind het lichte zand makkelijk kan meenemen. Als de [[wind (meteorologie)|wind]] vervolgens in kracht afneemt wordt het zand neergelegd. In Noordwest-Europa neemt de [[windkracht]] bij de kust af door temperatuursverschillen, en daarmee luchtdrukverschillen, tussen land en zee. De duinen dienen ook als [[Primaire waterkering|zeewaterkering]] en worden als zodanig onderhouden. Door het inplanten van [[helmgras]] bevordert men de aangroei van de duinen. Ook wordt in de duinen veel [[drinkwater]] gewonnen.
 
=== Waddeneilanden ===
Regel 48:
=== Hollandse duinen ===
[[Bestand:Nordholland SchoorlAnZee 2004 022a.jpg|thumb|Duinen in [[Schoorl aan Zee]]]]
De duinen langs de [[Holland]]seHollandse kust zijn te onderscheiden in oude duinen en jonge duinen. De oude duinen zijn enkele duizenden jaren geleden ontstaan en liggen nu enige kilometers van de kust. Veel dorpen en steden zijn ontstaan op de lage oude duinen, waaronder [[Sint Pancras]], [[Den Helder]], [[Huisduinen]], [[Alkmaar (Nederlandhoofdbetekenis)|Alkmaar]], [[Heiloo]], [[Limmen]], [[Uitgeest]], [[Beverwijk]], [[Velsen]], [[Haarlem (hoofdbetekenis)|Haarlem]], [[Heemstede (Noord-Holland)|Heemstede]], [[Wassenaar (gemeente)|Wassenaar]] en [[Den Haag]]. In augustus 2014 bleek het hoogste duin van [[Nederland]] bij [[Schoorl]] te liggen en niet in [[Zoutelande]], zoals tot dan werd aangenomen. Het Zeeuwse duin is 54 meter hoog, diedat in Schoorl nog anderhalve meter hoger.
 
De jonge duinen ontstonden vanaf zo'n duizend jaar geleden toen door [[zandverstuiving]] een nieuwe hoge rug van duinen ontstond. Deze vormen nu de meest westelijke begrenzing van de duinstrook langs de Hollandse kust. De jonge duinen zijn ook een stuk hoger dan de oude duinen en op sommige plaatsen enkele tientallen meters hoog. De hoogste duinen zijn ruim vijftig meter en daarmee de hoogste delen van Holland.
Regel 67:
 
=== Belgische duinen ===
Langs de [[Vlaamse Kust]] zijn de duinen vrij smal. Tussen [[Cadzand]] en [[Knokke]], op de grens van België en Nederland, zijn de duinen onderbroken en is het [[Zwin (zeearm)|Zwin]] ontstaan. De [[Hoge Blekker]] is de hoogste duin aan de Belgische kust en bevindt zich in [[Koksijde]]. Ten zuiden van [[De Panne]], op de grens van België en Frankrijk, ligt het [[Westhoek (natuurreservaat)|Westhoek reservaat]]. Andere Belgische duingebieden zijn de [[Oosthoekduinen]], [[Cabourduinen]], [[Krakeelduinen]], [[Houtsaegerduinen]], [[Doornpanne]], [[Schipgatduinen]], [[Ter Yde]], [[Simliduinen]], de duinen van [[Raversijde]], [[Bredene]], [[De Haan (hoofdbetekenis)|De Haan]] en [[Wenduine]], [[De Fonteintjes]], [[Zwinduinen en -polders]].
 
=== Beheer van de zeeduinen ===
Regel 89:
 
=== Inlandse duinen in België en Nederland ===
Ook langs rivieren kunnen duinen ontstaan, de zogenaamde [[rivierduin]]en of [[Donk (landvorm)|donken]]. Zo zijn er rivierduinen te zien rond de [[Schelde (rivier)|Schelde]] en de [[Durme]], en langs de [[Maas (hoofdbetekenis)|Maas]] in het Nederlandse Noord -[[Limburg (Nederland)|Limburg]].
 
Daarnaast komen duinen ook veel in de zandgebieden voor. De duinen in [[Brabant (provincie)|Brabant]] en de [[Kempen (gebied)|Kempen]] (België), [[Drenthe]], [[Salland (hoofdbetekenis)|Salland]], [[Twente (hoofdbetekenis)|Twente]], [[Achterhoek (hoofdbetekenis)|Achterhoek]], op de [[Veluwe (streek)|Veluwe]] en in [[Noord-Brabant]] zijn ontstaan in de [[Middeleeuwen]]. Door [[overbeweiding]] verdween de beschermende [[vegetatie]] en kreeg de [[wind (meteorologie)|wind]] vrij spel en konden duinen ontstaan. De [[zandverstuiving]]en werden vaak een grote bedreiging voor nabijgelegen [[dorp (hoofdbetekenis)|dorp]]en en [[buurtschap]]pen. Er zijn dan ook plaatsen onder het zand verdwenen, zoals [[Kootwijk]] op de plaats van het huidige [[Kootwijkerzand]] op de Veluwe. De meeste van deze stuifduinen zijn in de 19e eeuw bebost om verdere uitbreiding tegen te gaan.
 
=== Elders gelegen duinen ===
Ook in veel andere delen van de wereld komen duinen voor:
* Zeer bekend zijn de duinen ([[Erg (landvorm)|ergs]]) in de [[Sahara (woestijn)|Sahara]] en andere zandwoestijnen.
* Zeeduinen komen elders onder andere voor in: [[Californië (hoofdbetekenis)|Californië]], [[Groot-Brittannië]] en [[Nouvelle-Aquitaine-Limousin-Poitou-Charentes]] in Zuidwest-Frankrijk.
* Ook op de planeet [[Mars (planeet)|Mars]] komen duinen voor.