Lockheed Constellation: verschil tussen versies

Na de oorlog (1946) stond de Constellation aan de basis van de moderne Nederlandse burgerluchtvaart. De [[Koninklijke Luchtvaart Maatschappij|KLM]] begon op 21 mei 1946 als eerste maatschappij op het Europese vasteland met een luchtdienst op [[New York (stad)|New York]]. Men vloog deze dienst aanvankelijk met toestellen van het type [[Douglas DC-4]]. De lijn werd op 21 mei van dat jaar geopend, met veteraan [[Evert van Dijk]] als gezagvoerder<ref>Van Dijk was in 1930 als co-pilootcopiloot van luchtvaartpionier [[Charles Kingsford Smith]] al de eerste die de [[Atlantische Oceaan]] van [[Europa (werelddeel)|Europa]] naar [[Nieuwe Wereld|Amerika]] was overgestoken, tegen de heersende windrichting in.</ref>. In diezelfde maand werd de eerste Constellation aan de KLM afgeleverd. Dit toestel speelde een grote rol bij het uitbouwenuitbreiden van routes over de [[Atlantische Oceaan]] en de wederopbouw van de verbinding met het toenmalig [[Nederlands-Indië]].

* Op dinsdag 12 juli 1949 om 06.09 uur plaatselijke tijd vertrok de [[Koninklijke Luchtvaart Maatschappij|KLM]] Lockheed Constellation L-749, PH-TDF, "Franeker" van [[New Delhi]] met bestemming de nieuwe luchthaven van [[Bombay (hoofdbetekenis)|Bombay]], [[Santa Cruz Airport]] (het huidige [[Chhatrapati Shivaji International Airport]]) met aan boord 45 personen, waarvan tien bemanningsleden en 35 passagiers, waaronder een gezelschap van dertien vooraanstaande Amerikaanse journalisten. Twee dagen daarvoor was dit toestel vertrokken vanuit Batavia voor de thuisreis naar [[Luchthaven Schiphol|Schiphol]] [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]]. De dertien Amerikaanse journalisten hadden op uitnodiging van de Nederlandse regering een rondreis van een maand door [[Nederlands-Indië|Nederlands Indië]] gemaakt met als doel om hen door eigen observatie tot een positiever beeld te brengen ten opzichte van de naoorlogse Nederlandse politiek in [[Nederlands-Indië|Nederlands Indië]]. Vanwege de tweede [[politionele acties|politionele actie]] was het luchtruim van [[India]] nog gesloten voor KLM -vluchten en de Indiase overheid had uitsluitend voor deze reis toestemming gegeven over haar grondgebied te vliegen, omdat de Amerikaanse journalisten in [[New Delhi]] een onderhoud hadden met de toenmalige Indiase premier [[Jawaharlal Nehru|Nehru]]. Na deze tussenlanding in [[Bombay (hoofdbetekenis)|Bombay]] zou men doorvliegen naar [[Caïro (stad)|Caïro]]. Om 08:52 uur lokale tijd vloog het vliegtuig op een hoogte van 2,100 meter op zo’n 32 kilometer ten noorden van de stad voor de nadering van het vliegveld Santa Cruz. Het weer was uiterst slecht en zware moessonregenbuien belemmerden het zicht vanuit de cockpit. Bovendien waren de vliegers totaal niet bekend in dit gebied. Gezagvoerder Chris van der Vaart kreeg van de verkeersleiding toestemming om te dalen naar 180 meter om vervolgens te landen op baan 23. Om 09:15 uur lokale tijd hadden de vliegers op een hoogte van ongeveer 150 meter grondzicht en werd het landingsstel neergelaten. Het toestel beschreef een rechterbocht en koerste over het vliegveld Santa Cruz richting het oosten. Na drie minuten verdween het uit zicht in de regenwolken ten oosten van het vliegveld. Om landingsbaan 23 te naderen moest de machine echter op lage hoogte door een heuvelachtig gebied vliegen. Het vliegtuig vloog rond 09.20 uur lokale tijd tegen de 225 meter hoge heuvel van [[Ghatkobar]] op slechts drie kilometer oostelijk van het vliegveld, waardoor de romp in tweeën brak en de wrakstukken van het toestel aan beide zijden van de heuvel terechtkomen kwamen en het volledig uitbrandde. Alle 45 inzittenden kwamen om het leven. In het licht van de behoorlijk omstreden koloniale politiek van Nederland ten opzichte van [[Nederlands-Indië|Nederlands Indië]] ontstonden er allerlei speculaties over sabotage: De verkeersleiding zou het KLM -vliegtuig opzettelijk door het slechte weer naar een verkeerde landingsbaan hebben geleid. Uit het logboek dat men tussen de wrakstukken vond, bleek later de laatste bladzijde te ontbreken. De Amerikaanse journalisten vlogen naar [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]] met de KLM Lockheed Constellation L-749, PH-TER, "Roermond" en zouden daarmee ook terugvliegen. Op deze geplande thuisreis stortte dit vliegtuig drie weken eerder voor de kust bij [[Bari (stad)|Bari]], [[Italië]] in zee. De journalisten waren echter niet aan boord van de vlucht, omdat zij hun verblijf in [[Nederlands-Indië|Nederlands Indië]] hadden verlengd. Uit aantekeningen van de verkeersleiding van het vliegveld Santa Cruz zijn passages veranderd en verwijderd. De Amerikaanse journaliste [[Dorothy Brandon]] was in [[Manilla]] uitgestapt, omdat zij overtuigd zou zijn dat het vliegtuig door de Indonesische vrijheidsstrijders gesaboteerd zou zijn. De luchtramp met deze Lockheed Constellation is altijd met geheimzinnigheid omgeven gebleven. De geconstateerde toevalligheden en ontbrekende informatie gaven voeding aan speculaties dat [[Soekarno]] en zijn organisatie er totaal geen belang bij hadden dat men in de Verenigde Staten ineens positief ging berichten over de Nederlandse politiek in haar kolonie [[Nederlands-Indië|Nederlands Indië]].

* De [[Koninklijke Luchtvaart Maatschappij|KLM]] Lockheed Constellation, L-749A, PH-TFF, "Venlo", op weg van [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]] naar [[Sydney]], [[Australië (land)|Australië]] startte op zondag 23 maart 1952 om 00.31 uur plaatselijke tijd vanaf het vliegveld van [[Karachi]], [[Pakistan]] voor het traject naar [[Bangkok]], [[Thailand]], waar het vliegtuig een tussenlanding zou maken op het vliegveld [[Luchthaven Don Muang|Don Muang]]. Op een hoogte van 500 meter en ongeveer 8 kilometer van [[Luchthaven Don Muang|Don Muang]] wordt een linkerbocht ingezet en plotseling brak een propellerblad van motor 3 af en boorde zich in de pantry, vlak achter het bemanningscompartiment. Door de onbalans begon de motor heftig te schudden en vatte door uitstromende benzine vlam om vervolgens af te breken van de ophangconstructie. Ondanks snel ingrijpen van de cockpitbemanning kon de brand in de motorgondel niet worden bedwongen. Het vluchtleiding werd op de hoogte gebracht van de noodtoestand, waarna alle hulpdiensten werden gealarmeerd. Op kundige wijze slaagde de copiloot er in het toestel op landingsbaan 21 te landen, maar even voordat het vliegtuig tot stilstand gekomen was, brak het door de vuurzee verzwakte rechterhoofdonderstel en raakte de rechtervleugel de grond. De brand breidde zich daardoor uit over het gehele vliegtuig en razendsnel verlieten de 44 inzittenden het toestel. Een baby die was achtergebleven werd op het nippertje door een Thaise mecanicien uit het brandende wrak gehaald. Het vliegtuig met de gehele lading ging volledig verloren. De passagiers konden, vrijwel ongedeerd, hun reis voortzetten met de KLM Lockheed Constellation L-749, PH-TDO, "Maastricht". Op 29 april 1953 rapporteerde de [[Raad voor de Luchtvaart]] haarzijn eindbevindingen n.a.v.naar aanleiding van het onderzoek naar de oorzaak van deze vliegramp. Gebleken is dat het ongeluk te wijten is aan een vermoeidheidsbreuk van een schroefblad, veroorzaakt door de aanwezigheid van waterstof in een las. Daardoor waren in het schroefblad kleine scheuren ontstaan die uiteindelijk de breuk veroorzaakten. Grote waardering werd uitgesproken over de heldhaftige wijze waarop de bemanning, onder leiding van gezagvoerder, James Heaton Creel, met gevaar voor hun eigen leven, tot het laatste ogenblik toe hun uiterste best deed om de passagiers uit het brandende vliegtuig te evacueren.