Breien (textiel): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Robbot (overleg | bijdragen)
k Robotgeholpen doorverwijzing: Jersey - Koppeling(en) gewijzigd naar jersey (stof)
Regel 39:
Begin 20e eeuw onderging de [[Westerse kostuumgeschiedenis|westerse mode]] enkele ingrijpende veranderingen. Eind jaren 1900 vereenvoudigde de Franse ontwerper [[Paul Poiret]] het dames[[silhouet]], dat tijdens de victoriaanse en edwardiaanse periodes heel volumineus was, tot een recht silhouet. Poirets mode bleef wel luxueus en extravagant. Het was [[Coco Chanel|Gabrielle 'Coco' Chanel]] die Poirets vereenvoudiging vervolledigde door elegante vrijetijdskleding te produceren in bijvoorbeeld beige [[jersey (stof)|jersey]], een machinaal gebreide stof die voorheen alleen werd gebruikt voor werkkleding en ondergoed. De ''chic pauvre''-stijl werd een eclatant succes in de jaren 10 en 20, waardoor jersey een aanvaardbare stof werd om modieuze bovenkleding mee te vervaardigen. Zowel handgebreide als verfijnde machinaal gebreide kleding, en met name [[Trui (kleding)|truien]], werden een ware rage in de jaren 20. Ook [[badpak]]ken – kusttoerisme en recreatief [[Zwemsport|zwemmen]] waren nieuwe fenomenen – werden tijdens het [[interbellum]] bijna steeds gemaakt in gebreide stof. Naast Chanel speelden ook modeontwerpers [[Jean Patou]] en [[Elsa Schiaparelli]] een belangrijke rol in de popularisering van gebreide sport- en modekleding.<ref name=unravel154158 />
 
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd thuisbreien een economische noodzaak voor gezinnen om de effecten van de [[rantsoenering]] en [[schaarste]] te beperken. Vrouwen [[Stoppen (handwerken)|stopten]] en herstelden kleding en gaven oud garen een tweede leven door het te ontrafelen, te ontkreukelen en opnieuw te breien. Net zoals gebeurd was tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]], breidden vrouwen aan het [[thuisfront]] ook sokken, mutsen, sjaals, truien, [[Bivakmuts|balaclava's]] en andere accessoires voor de troepen.<ref>{{en}} Lucinda Gosling, ''Knitting for Tommy: Keeping the Great War Soldier Warm''. Stroud: The History Press, 2014.</ref><ref>{{nl}} Jane Tynan, "Breien voor de overwinning. Thuisgebreide militaire kleding voor de Britse troepen aan het front." In: ''Unravel'' 2011, p. 158-160.</ref> Mede door de voornamelijk negatieve associaties van breiwerk met de soberheid en armoede van de oorlog, verdween breiwerk na de Tweede Wereldoorlog zo goed als volledig uit de [[haute couture]] van bijvoorbeeld [[Christian Dior]], die toonaangevend was in de jaren 50.<ref name=unravel154158 /> Wel onderhielden vrouwen hun vaardigheden als hobby. Wol in nieuwe stijlen en kleuren en een enorm aanbod breipatronen lieten vrouwen toe om voor zichzelf of familie kleding te breien. Vooral de [[twin set]] was een populair item in de jaren 50 en 60. Dat [[handwerk]] als een nuttige vaardigheid werd beschouwd, bleek uit het feit dat men breien, [[haken]] en [[borduren]] aan [[meisje]]s in de [[lagere school]] onderwees.
 
Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden de eerste [[jongerenmode]]s. Daarin speelde gebreide stof een rol. Jongeren in de jaren 50 of 60 waren niet koopkrachtig en hadden geen belangstelling voor haute couture. Ze wilden zich in hun kleding vooral onderscheiden van de generatie van hun ouders, en dat lukte vanaf dan door de ontwikkeling van de moderne [[Confectie|confectie-industrie]]. Elastisch breiwerk leende zich bovendien perfect voor innovatieve en wat uitdagender kleding, zoals de nauwsluitende truitjes van de ''[[sweater girl]]s'' en de zwarte [[coltrui]]en van de [[Existentialisme|existentialisten]]. Ontwerpers [[Mary Quant]], [[Rudi Gernreich]] en [[Barbara Hulanicki]] zetten de trend en kregen navolging van [[Pierre Cardin|Cardin]], [[Yves Saint Laurent (merk)|Yves Saint Laurent]] en anderen. Door deze ontwikkeling kreeg gebreide kleding een tweeledige betekenis: enerzijds bleven gebreide truien en [[twinset]]s fatsoenlijke [[middenklasse]]kleding, anderzijds stond gebreide kleding symbool voor de soms revolutionaire ideeën van een nieuwe generatie en hun verzet tegen voorgaande generaties.<ref name=unravel154158 />
 
De uitvinding van [[nylon]] rond 1940 betekende een ware revolutie, omdat dit materiaal in de vorm van een been kon worden gebracht door het te verhitten. In de 20e eeuw konden de breimachines steeds sneller breien, en werden de mogelijkheden voor patroonbreien groter.
 
Tot in de jaren 70 van de 20e eeuw werd breien, evenals [[haken]] en [[borduren]], aan meisjes geleerd op de [[lagere school]]. Op sommige scholen werd ook breiles aan jongens gegeven. De decennia daarna is het aantal West-Europese scholen dat breiles inroosterde snel afgenomen.
 
== Breitechniek ==