Heidendom: verschil tussen versies

Onder '''heidendom''' of '''paganisme''' (uit het Engels, betekent letterlijk heidendom) worden in het algemeen alle [[religie|religies]] begrepen die noch [[monotheïsme|monotheïstisch]] zijn, noch op de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] zijn gebaseerd. In West-Europa gaat het om voorchristelijke, niet-[[Abrahamitischeabrahamitische religies|Abrahamitische religie]]s van voornamelijk [[Keltische mythologie|Keltische]] en [[Germaanse religie|Germaanse]] oorsprong. Het woord paganisme is afgeleid van het Latijnse ''paganus'', wat bewoner van het (platte)land betekent.

De [[kerstening]] van Europa wordt door [[christen]]en voorgesteld als een opgang van [[barbaren|barbarendom]] naar [[beschaving]], en het heidendom werd dan ook veelal beschouwd als iets wat minderwaardig was en bestreden moest worden. Daar staat tegenover dat diverse heidense gebruiken en feesten al dan niet in getransformeerde vorm in de christelijke [[cultuur]] werden geïntegreerd. We hoeven daarbij alleen maar te denken aan de [[paasvuur|paasvuren]], de [[paasei|paaseieren]], de [[kerstboom]] en de diverse aspecten van het [[Sinterklaas|Sint -Nicolaasfeest]].

Het moderne heidendom bestaat uit een reeks praktijken die vaak zijn gebaseerd op min of meer kunstmatige reconstructies van voor-christelijkevoorchristelijke [[polytheïsme|polytheïstische]] en [[pantheïsme|pantheïstische]] [[natuurreligie]]s. Enkele beoefenaars van hedendaags heidendom nemen ook andere elementen op, zoals [[theofanie|theofanistische]] en [[animistische religie|animistische]] voorstellingen. (Een theofanie is volgens het betreffende religieuze dogma een 'zichtbare manifestatie van god aan de mens. God, zo wordt beweerd, openbaart zich aan bepaalde personen op een zichtbare manier.) Er is doorgaans sprake van een poly- of pantheïstisch wereldbeeld. Het gebruik van psychotrope stoffen kan bij het uitoefenen van riten voorkomen.

De hedendaagse opleving van het heidendom wordt ook paganisme of [[neopaganisme]] genoemd. Het wordt vooral aangetroffen in de moderne, technologisch hoogontwikkelde samenlevingen, waar het als [[subcultuur]] wordt beschouwd. [[spiritualiteit|Spirituele]] en [[parapsychologie|parapsychologische]] fenomenen (bijvoorbeeld [[wichelroede]]lopen) alsook [[holisme|holistisch]] taalgebruik gaan met dit hedendaagse heidendom vaak samen.

Sommige Westerse groeperingen, zoals de [[Deutsche Unitarier]] en het Nederlandse [[Heidens Front]], verbinden [[New age (beweging)|new agenewagedenkbeelden]]-denkbeelden met de continuïteit van het [[Germaans paganisme]]. Sinds de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw en tijdens Tweede Wereldoorlog zijn het heidendom en zijn symbolen ge- of misbruikt door verscheidene fascistische en nationaalsocialistische groeperingen en politieke partijen. Hierbij is het [[Swastika (symbool)|hakenkruis]] ([[zonnewiel|zonnerad]], of "iets dat algeheel welzijn of geluk brengt"; 3000 jaar oud, India) het bekendste en beruchtste voorbeeld. Reguliere heidendomgroepen zijn niet gediend van dergelijke praktijken en hebben daar een sterke aversie tegen en zijn nadrukkelijk apolitiek. Al zijn er wel groepen, zoals het heidens front, die paganisme in verband brengen met fascistische denkbeelden. Sinds fascisme en nazisme heersten, doen vele heidense symbolen denken aan nationaalsocialistische groeperingen, doordat deze symbolen misbruikt werden voor propagandadoeleinden. Dit levert dan soms moeilijkheden op voor heidenen die zich oprecht met het apolitieke heidendom bezighouden en de symbolen gebruiken voor hun levensovertuiging.

In enkele landen, waar de beoefening van een religieuze cultus een erkenning van overheidswege kan verkrijgen, is het heidendom als religieuze praktijk formeel erkend. In Nederland is ervoor gekozen geen lijst van erkende religies op te stellen, zoals bijvoorbeeld in Amerika gebeurt. De vrijheid van Godsdienstgodsdienst staat beschreven in de Nederlandse Grondwetgrondwet.<ref>[http://www.denederlandsegrondwet.nl/9353000/1/j9vvihlf299q0sr/vgrnbhimm5zv Artikel 6: Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, Nederlandse grondwet]</ref>