|
[[Bestand:Po vodam.jpg|thumb|[[Ivan Aivazovsky]]: ''Jezus loopt op het water'', 1888.]]
[[Bestand:V&A - Raphael, The Miraculous Draught of Fishes (1515).jpg|thumb|[[Rafaël Santi|Rafaël]]: ''Wonderbaarlijke visvangst'', 1515]]
De '''wonderen van Jezus''' zijn de veronderstelde [[bovennatuurlijk]]e verrichtingen van [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Jezus]], zoals die vermeld worden in de [[Evangelie|evangeliën]]. De wonderen kunnen in vier groepen onderverdeeld worden: genezingen, [[exorcisme|uitdrijving]]en, opwekkingen uit de dood en beheersing van de natuur.<ref>John Clowes, ''The Miracles of Jesus Christ'', J. Gleave, Manchester, UK, 1817, ook Google books</ref><ref>H. Van der Loos, 1965 ''The Miracles of Jesus'', E. J. Brill Press, Leyden, Netherlands, ook op Google books</ref>
==Motieven==
In ''The Miracles of Jesus'' onderscheidt H. Van der Loos enerzijds wonderen die mensen betreffen - bijvoorbeeld de Blindeblinde van Bethsaïda (Marcus 8:22-26) - en genezingen worden genoemd, en anderzijds wonderen waarin de natuur beheerst wordt - bijvoorbeeld als Jezus over het water loopt (Marcus 6:45-52). In de eerste categorie zijn er genezingen van een ziekte, uitdrijvingen ([[exorcisme]]s) van boze geesten en opwekkingen van de doden. De [[Gedaanteverandering van Jezus|Transfiguratie van Jezus]] (Verheerlijking op de Berg) is een wonder dat aan Jezus zelf voltrokken wordt en daarom hier niet behandeld wordt, evenmin als Jezus [[Dood en herrijzenis van Christus|opstanding]].<ref>Karl Barth ''Church dogmatics'' ISBN 0-567-05089-0 page 478</ref>
Een gemeenschappelijk kenmerk van alle wonderen van Jezus in de Evangeliënevangeliën is dat hij zijn weldaden gratis verrichtte, anders dan sommige hogepriesters van zijn tijd.<ref name=Blomberg197 /> In Matteüs 10:8 ried hij zijn discipelen aan om de zieken zonder betaling te genezen en stelde: "Om niet hebt gij het ontvangen, geeft het om niet."<ref name=Blomberg197>Craig Blomberg en David Wenham: ''The Miracles of Jesus'', 1986 ISBN 1-85075-009-2 p. 197</ref>
== Vergelijking van de wonderen in de vier evangeliën ==
Christelijke schrijvers hebben door de eeuwen heen de wonderen die in de vier Evangeliënevangeliën aan Jezus worden toegeschreven geanalyseerd. Vaak wordt aan elk wonder een bijzonder leerstuk verbonden dat overeenkomt met Jezus' boodschap.<ref>Craig A. Evans, 2001 ''Jesus and his contemporaries'' ISBN 0-391-04118-5 pages 6-7</ref> Twee [[soera]]'s van de [[Koran]] vermelden eveneens wonderen van Jezus, zij het zonder bijzonderheden of commentaar.<ref>George W. Braswell, ''What you need to know about Islam & Muslims'', 2000. blz. 112. ISBN 0-8054-1829-6</ref> Het gaat om de soera 3:49 en 5:110, waar verteld wordt dat Isa, zoon van Marjam (Jezus, zoon van Maria) levende vogels van klei maakt, de blinde en melaatse geneest en de doden opwekt.<ref>''De Koran'', vertaling door [[J.H. Kramers]], Agon Elsevier, Amsterdam Brussel, 1965, tweede druk</ref> Vermoedelijk is dit verhaal ontleend aan het [[apocriefen van het Nieuwe Testament|apocriefe]] [[kindheidsevangelie van Thomas]].
Bovennatuurlijke gebeurtenissen als de [[annunciatie]], voorafgaand aan Jezus' werkzame periode en gebeurtenissen na afloop van Jezus' [[opstanding]], worden meestal niet tot de wonderen gerekend, evenmin als de toepassing van bovennatuurlijke kennis van de vrouw bij de bron (Johannes 4:4-26).<ref>Warren W. Wiersbe 1995 Classic Sermons on the Miracles of Jesus ISBN 0-8254-3999-X</ref><ref>John Clowes, 1817, ''The Miracles of Jesus Christ J. Gleave'', Manchester, UK</ref><ref>H. Van der Loos, 1965 ''The Miracles of Jesus, E. J. Brill Press'', Netherlands</ref>
Het precieze aantal wonderen is afhankelijk van hoe ze geteld worden. Bij het wonder van het dochtertje van Jaïrus wordt bijvoorbeeld zowel een vrouw genezen als een kind uit de dood opgewekt, maar de gebeurtenissen worden samen vermeld. De vermelding dat het kind 12 jaar oud was en de vrouw al 12 jaar ziek leidde tot verschillende interpretaties.
Niet altijd is het duidelijk of sommige wonderen dubbel vermeld worden, zoals de genezing van de dienaar van de [[centurio (Romeins leger)|centurio]]. Mattheüs 8:5-13 en Lucas 7:1-10 vermelden hoe Jezus op afstand de dienaar van een Romeinse centurio genas, terwijl Johannes 4:46-54 een soortgelijke gebeurtenis te [[Kafarnaüm]] noemt, waar het om de zoon van een hoveling gaat. Het enige wonder dat alle vier de evangeliën vermelden is de Spijziging van de vijfduizend (Matt.Matteüs 14:13-21, Marcus 6:31-34, Lucas 9:10-17 en Joh.Johannes 6:5-15), omdat Johannes maar zeven wonderen vermeldt, waarvan er vijf alleen bij hem staan. De drie synoptische evangeliën (Matteüs, Marcus en Lucas) hebben 14 wonderen gemeen, Marcus en Lucas 15, Matteüs en Marcus 19, en Matteüs en Lucas 15. Johannes 20:30 vermeldt dat de genoemde wonderen slechts een klein deel uitmaken van alle wonderen die Jezus verrichtte.
===Tabel===
* '''O''' = opwekking uit de dood en
* '''U''' = uitdrijving van een boze geest.
De Evangeliënevangeliën staan in de kolommen van de tabel bij benadering in historische volgorde: Marcus het eerst, Johannes het laatst, Mattheüs en Lucas die veel aan Marcus ontlenen in het midden. Jezus was als wonderdoener vooral een genezer: ongeveer de helft van de wonderen betreft een genezing.
{| class="wikitable sortable"
!Analogie <small>(Oude Testament of elders)</small>
|-
||1||Uitdrijving in de synagoge te [[Kafarnaüm]]|| U ||Marcus{{Sorteer|0121| 1:21-28}}||-|| Lucas {{Sorteer|0431|4:31-37}} ||-||schriftgeleerden: Jeremia 8:8-9; uitroep, [[Elia (profeet)|Elia]]: 1 Koningen 17:18<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark01.html#1.p.21.28 Michael Turtons commentaar op Marcus]</ref>
|-
||2||Genezing van de moeder van [[Petrus]]' vrouwschoonmoeder|| G|| Marcus{{Sorteer|0129| 1:29-31}} ||Matt. {{Sorteer|0814|8:14-17}} || Lucas {{Sorteer|0438|4:38-41}} ||-||1 Korinthiërs 9:5 impliceert dat Petrus getrouwd was
|-
||3||Genezing van zieken en uitdrijving van boze geesten bij zonsondergang|| U|| Marcus{{Sorteer|0132| 1:32-34}} ||Matt. {{Sorteer|0816|8:16-17}} alleen uitdrijvingen|| Lucas {{Sorteer|0440|4:40-41}} ||-||-
|-
||4|| [[Wonderbare visvangst]]|| N ||-||-|| Lucas {{Sorteer|0501|5:1-11}}||-||Vergelijk de andere wonderbare visvangst in JohJohannes 21:1-14
|-
||5||Reiniging van een [[lepra|melaatse]]|| G|| Marcus{{Sorteer|0140| 1:40-45}}||Matt. {{Sorteer|0801|8:1-4}}|| Lucas {{Sorteer|0512|5:12-16}}||-||2 Koningen 5: [[Elisa (profeet)|Elisa]] geneest een melaatse
|-
||6||Genezing van een lamme te [[Kafarnaüm]]|| G|| Marcus{{Sorteer|0201| 2:1-12}} ||Matt. {{Sorteer|0901|9:1-8}} || Lucas {{Sorteer|0517|5:17-26}} ||-||2 Koningen 1:2-17: Ahazia viel door traliewerk. Contrast: [[Elia (profeet)|Elia]] geneest hem niet.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark02.html#2.1.12 Commentaar Michael Turton]</ref>. Merk op dat genezen hier blijkbaar gelijk staat aan het vergeven van zonde.
|-
||7||Genezing van een man met een verschrompelde hand|| G|| Marcus{{Sorteer|0301| 3:1-6}} ||Matt. {{Sorteer|1209|12:9-13}} || Lucas {{Sorteer|0606|6:6-11}} ||- ||"man Gods uit Juda te Bethel" en hand: 1 Koningen 13:4-6.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark03.html#3.p.1.6 Michael Turtons commentaar op Marcus 3:1-6]</ref>
|-
||8|| Bruiloft te [[Kana (Israël)|Kana]]|| N||-||-||-||Joh {{Sorteer|0201|2:1-11}}||water in wijn veranderen: [[Dionysos (mythologie)|Dionysos]]
|-
||9||Genezing van de dienaar van de [[Centurio (Romeins leger)|centurio]] ||G||-||Matt. {{Sorteer|0805|8:5-13}}||Lucas {{Sorteer|0701|7:1-10}}||Joh {{Sorteer|0446|4:46-54}}||-
|-
||10|| Opwekking van een jongeman te [[Nein (Israël)|Naïn]]|| O||-||-|| Lucas {{Sorteer|0711|7:11-17}} ||-||-
|-
||11||Uitdrijving bij de blinde en stomme man|| U|| (Marcus{{Sorteer|0320| 3:20-30}} (niet expliciet) ||Matt. {{Sorteer|1222|12:22-28}} || Lucas {{Sorteer|1114|11:14-23}}||-||Jesaja 35:5, bij Lucas man alleen stom
|-
||12||Storm bedaren ||N|| Marcus{{Sorteer|0435| 4:35-41}} ||Matt. {{Sorteer|0823|8:23-27}} || Lucas {{Sorteer|0822|8:22-25}} ||-||verhaal van [[Jona (boek)|Jona en de vis]] (Jona 2:1-10), ook in Psalm 107: 25-30
|-
||13||Uitdrijving van een boze geest bij de bezetene van [[Jerash|Gerasa]] ||U|| Marcus{{Sorteer|0501| 5:1-20}} ||Matt. {{Sorteer|0828|8:28-34}} || Lucas {{Sorteer|0826|8:26-39}} ||-||Verband met Romeinse legioen [[Legio X Fretensis]] (banier met onder meer zwijn) dat Jeruzalem bezette in het jaar 70. Parallel met [[Flavius Josephus]], die beschreef hoe een Joods leger van opstandelingen onder een Jezus in een meer gedreven werd.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark05.html#5.1.20 Turton over Marcus 5:1-20]</ref>. Bij Mattheüs gaat het om twee bezetenen in het land der Gadarenen.
|-
||14||Genezing van een bloedende vrouw ||G|| Marcus{{Sorteer|0524| 5:24-34}} ||Matt. {{Sorteer|0920|9:20-22}} || Lucas {{Sorteer|0843|8:43-48}} ||-||Dit wonder en het hieropvolgende wonder worden als één verhaal verteld omdat ze door elkaar lopen. Jaïrus roept Jezus te hulp, op weg daarheen geneest Jezus de bloedende vrouw, en daarna redt hij het dochtertje van Jaïrus.
|-
||15||Opwekking van de dochter van [[Jaïr]]us ||O|| Marcus{{Sorteer|0521| 5:21-23, 35-43}} ||Matt. {{Sorteer|0918|9:18-26}} || Lucas {{Sorteer|0840|8:40-56}} ||-||2 Koningen 4:8-37: Elisa wekt zoon van vrouw op.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark05.html#5.21.43 Commentaar Michael Turton]</ref>
|-
||16||Genezing van twee blinde mannen in [[Galilea (streek)|Galilea]]|| G|| -||Matt. {{Sorteer|0927|9:27-31}} ||-||-||-
|-
||17||Uitdrijving bij een stomme|| U || -||Matt. {{Sorteer|0932|9:32-34}} ||-||-||-
|-
||18||Genezing van een lamme te [[Bethesda (Jeruzalem)|Bethesda]]|| G||-||-||-|| Joh {{Sorteer|0501|5:1-18}}||-
|-
||19||Genezing van een zieke vrouw ||G||-||-|| |Lucas {{Sorteer|1310|13:10-17}}||-||-
|-
||20||[[Vermenigvuldiging van de broden]] (vijf broden en twee vissen)|| N||Marcus{{Sorteer|0630| 6:30-44}} ||Matt. {{Sorteer|1413|14:13-21}} || Lucas {{Sorteer|0910|9:10-17}} || Joh {{Sorteer|0605|6:5-15}} || [[Elisa (profeet)|Elisa]]: 2 Koningen 4:38-44; Psalm 78.<ref name="michaelturton.com">[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark06.html Michael Turtons commentaar op Marcus]</ref> Locatie: volgens traditie [[Tabgha]]. Vergelijk de spijziging van de vierduizend (zeven broden en enkele visjes) in Marcus 8:1-9. In Johannes en 2 Koningen 4 wordt het voedsel voorafgaand aan het wonder door een buitenstaander gebracht.
|-
||21||Jezus loopt op het water|| N || Marcus{{Sorteer|0645| 6:45-52}} ||Matt. {{Sorteer|1422|14:22-33}} || -|| Joh {{Sorteer|0616|6:16-21}}|| [[Jesaja (boek)|Jesaja]] 43:16; Job 9:8; Marcus 4:35-51<ref name="michaelturton.com"/>
|-
||22||Genezing te [[Kinneret|Gennesaret]]|| G|| Marcus {{Sorteer|0653|6:53-56}} ||Matt. {{Sorteer|1434|14:34-36}} || -||-||-
|-
||23||Genezing van de dochter van de Kanaanitische (Marcus: Syro-Fenicische) vrouw ||G|| Marcus {{Sorteer|0724|7:24-30}}||Matt. {{Sorteer|1521|15:21-28}} || -||-||2 Koningen 4:18-37<ref name="michaelturton.com"/>
|-
||24||Genezing van de doofstomme van [[Dekapolis (Syrië)|Dekapolis]]|| G||Marcus {{Sorteer|0731|7:31-37}}||-|| -||-||Jesaja 35:3-6 en 42:18-19<ref name="michaelturton.com"/>
|-
||25||Spijziging van de vierduizend (zeven broden en twee vissen)|| N||Marcus {{Sorteer|0801|8:1-9}}||Matt. {{Sorteer|1532|15:32-39}}|| -||-||VergelijkZie ook Marcus 6:30-44 Spijziging van de vijfduizend. Discipelen worden in Marcus 8 (maar niet in Mattheüs 15) berispt, dat ze de eerdere spijziging blijkbaar vergeten zijn, vergelijk de berisping door Moses in [[Deuteronomium]] 29:2-4.
|-
||26||Genezing van de blinde man te [[Betsaïda]]|| G||Marcus {{Sorteer|0822|8:22-26}}||-|| -||-||Genezing gaat in twee stappen. Parallel met Marcus 7:31-37, genezing van een doofstomme.
|-
||27||Uitdrijving van een boze geest bij een jongen|| U|| Marcus {{Sorteer|0914|9:14-29}} ||Matt. {{Sorteer|1714|17:14-21}} || Lucas {{Sorteer|0937|9:37-49}}||-||Beschrijving wijst op [[epilepsie|epilepticus]], maar Marcus laat Jezus een dove, stomme geest bestraffen en uitdrijven. Volgens Koester wordt hier een formule toegepast voor een doofstomme.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark09.html#9.p.14.29 Michael Turtons commentaar op Marcus 9:14-29]</ref><ref>Koester, Helmut: '' Ancient Christian Gospels'', Harrisburg, PA: Trinity Press International, 1990. p 280 en ''Introduction to the New Testament: History and Literature of Early Christianity'', Vol 2 (2nd edition). Berlin: Walter de Gruyter, 2000, p 173</ref>
|-
||28||Munt in de vissenbek ||N || -||Matt. {{Sorteer|1724|17:24-27}} ||-||-||Vergelijk sprookje het [[Vrouwtje van Stavoren]] en [[HerodotusHerodotos]]: Ring van [[Polycrates]]
|-
||29||Genezing van een man met [[Oedeem|waterzucht]] ||G||-||-|| Lucas {{Sorteer|1401|14:1-6}} ||-||-
|-
||30||Genezing van tien melaatsen ||G||-||-|| Lucas {{Sorteer|1711|17:11-19}} ||-||-
|-
||31||Genezing van een blindgeborene ||G||-||-||-|| Joh {{Sorteer|0901|9:1-12}} ||-
|-
||32||Genezing van een blinde [[Bartimeüs]] bij [[Jericho]]|| G|| Marcus {{Sorteer|1046|10:46-52}} ||Matt. {{Sorteer|2029|20:29-34}} || Lucas {{Sorteer|1835|18:35-43}} ||-||Bartimeus betekent "zoon van de armoede/onreinen" in het [[Aramees]]. Vergelijk met Jesaja 29:18, 35:5-6, 61:1; 2 CorinthiërsKorinthiërs 4:4; Marcus 5:24-34 vrouw met bloeding (zelfde Griekse zinsnede); verband met [[Plato]]'s [[Timaeus (Plato)|Timaeus]].<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark10.html#10.46.52 Michael Turtons commentaar]</ref> Bij Mattheüs gaat het om twee blinden.
|-
||33||Opwekking van [[Lazarus (persoon)|Lazarus]]|| O||-||-||-||Joh {{Sorteer|1101|11:1-44}}||-
|-
||34||Vervloeking van de vijgenboom ||N||Marcus {{Sorteer|1112|11:12-14}} ||Matt. {{Sorteer|2118|21:18-22}} || -||-||[[Allegorie (letterkunde)|Allegorie]] (want biologisch onjuist: tegelijk met de bladeren zijn er ook vijgen), [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]: [[Annales (Tacitus)|Annalen]] 13:58 over verdorren van stichtingsvijgenboom in Rome.<ref>[http://www.michaelturton.com/Mark/GMark11.html#11.p.12.14 Michael Turtons commentaar op Marcus 11:12-14]</ref>
|-
||35||Genezing van het oor van een dienaarMalchus|| G||-||-|| Lucas {{Sorteer|2249|22:49-51}} ||-||-
|-
||36||Vangst van [[153 (getal)|153]] vissen bij verschijning van Jezus|| N||-||-||-|| Joh {{Sorteer|2101|21:1-14}}||Vergelijk de andere wonderbare visvangst in Lucas 5:1-11
|- valign = "top"
!Totalen !! Aantal wonderen !! <br />36<br =/><br 18G/> 18 G<br /> 9N9 N<br /> 3O3 O<br /> 6U6 U !! Marcus:<br />20;<br />2 uniek,<br 10G,/> 10 G<br />4N,4 1O,N<br 5U/> 1 O<br /> 5 U !! Mattheüs:<br /> 22;<br />3 uniek,<br 10G,/> 10 G<br />6N,6 1O,N<br /> 1 O<br /> 5 5UU !! Lucas:<br /> 21;<br />6 uniek,<br /> 11 11G,G<br />3N,3 2O,N<br 5U/> 2 O<br /> 5 U !! Johannes:<br /> 8;<br />5 uniek,<br /> 3 3G,G<br />4N,<br /> 1O,<br /> geen U||
|}
| 