De zwarte specht bezet een vergelijkbare [[Niche (ecologie)|ecologische niche]] als zijn Amerikaanse verwanten, zoals de [[Noord-Amerikaanse helmspecht]] (''D. pileatus'') en de [[gestreepte helmspecht]] (''D. lineatus'').<ref name=oiseaux /> Vanwege zijn gewoonte om elk jaar een nieuwe nestholtesnestholte te creeëren wordt de zwarte specht beschouwd als een sleutelsoort in de ecologie van een groot aantal biotopen.<ref>{{en}} {{Citeer journal|title=Black Woodpecker Nest Sites: Characteristics, Selection, and Reproductive Success|publisher=Allen Press|volume=64|pages=1053–1066|year=2000|doi=10.2307/3803216|issue=4}}</ref><ref name=zimmermann /> Hij is ook nuttig voor het behoud van bossen, daar hij zich onder andere voedt met schadelijke houtlarven die zich diep in het hout ophouden. Met zijn krachtige snavel kan de zwarte specht prooidieren bereiken die voor andere spechten in zijn leefgebied onbereikbaar zijn. Dankzij deze verschillendeafwijkende manier van foerageren bestaat er bovendien weinig voedselconcurrentie tussen de zwarte specht en andere spechtensoorten.<ref>{{aut|Gerard Gorman}} (2014), p. 24</ref>
{{Dubbele afbeelding |1=left|2= Martes martes in Sweden.jpg|3=180 |4= Northern Goshawk juv - Catalonia - Spain S4E8604.jpg|5=150 |6= De [[boommarter]] en de [[Havik (vogel)|havik]] behoren tot de grootste natuurlijke vijanden}}
