Krabben: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Poten: Verknipte soort opgespoord
Regel 68:
Krabben behoren tot de [[tienpotigen]] of Decapoda, en beschikken over vier paar looppoten en één paar scharen. De poten zijn zoals bij alle geleedpotigen gesegmenteerd, iedere poot is met de [[coxa]] of heup aan het lichaam gehecht. Het volgende deel wordt de basis genoemd en is net als de coxa erg kort. Het volgende segment is het ischium, bij de looppoten zijn de basis en het ischium goed te onderscheiden maar bij de scharen zijn deze twee delen vergroeid. De volgende segmenten bestaan uit de [[merus]] '''(4)''', de [[carpus]] '''(5)''', de [[propodus]] '''(6)''' en ten slotte de [[dactylus (Arthropoda)|dactylus]] of 'teen' '''(7)''', dit is het laatste pootsegment.<ref name="TAVARES">{{Citeer web | url = ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/009/y4160e/y4160e22.pdf| titel = '''True Crabs''' | auteur = M. Tavares}}</ref> De dactylus eindigt spits, en niet in gesegmenteerde klauwtjes zoals bij andere geleedpotigen als [[spinnen (dieren)|spinnen]] en [[insecten]].
 
Krabben lopen in tegenstelling tot kreeften niet voor- en achteruit maar zijwaarts. Bij deze manier van voortbewegen maken de poten aan één zijde duwende bewegingen, terwijl die aan de andere zijde het lichaam vooruit trekken. Om de duwende en trekkende bewegingen over de poten te verdelen maakt een krab soms een draai van 180 graden zodat de looprichting hetzelfde blijft maar de belasting op de poten verandert.<ref name="WORLD">{{Citeer web | url = http://www.seadb.net/schedule.php?ids=51 | titel = '''Crabs''' | auteur = World Database of Marine Species}}</ref> Krabben kunnen op het land een snelheid bereiken tot 8,5 km/u, hoewel ze dat slechts korte tijd volhouden. Veel soorten kunnen met de poten goed graven, vooral het modderige substraat onder water kan een krab binnen enkele ogenblikken geheel aan het oog zijn onttrokken. Een aantal krabben heeft sterke, peddel-achtigpeddelachtig afgeplatte poten, en dan met name het achterste paar. Deze aanpassing speelt een rol bij het zwemmen, onder andere de [[zwemkrabben]] hebben dergelijke afgeplatte poten.
 
De scharen zijn bij vrijwel alle krabben omgevormd tot stevige grijpklauwen, die dienen om stukken voedsel af te scheuren, harde prooien als schelpen te kraken en ook een rol spelen bij de verdediging. Deze scharen worden wel [[chelipeden]] genoemd, de schaar bestaat uit een onbeweeglijk deel en een kleiner beweeglijk deel. Sommige krabben hebben aangepaste scharen, zo zijn die van de [[wenkkrabben]] zeer verschillend bij de mannetjes. De kleine schaar is niet veel groter dan een looppoot maar de grote schaar kan langer zijn dan de krab zelf. Bij deze soorten dienen de scharen als visueel communicatiemiddel bij de paring. Bij de zwemkrabben zijn de scharen juist gelijk van vorm, een verschil in scharen bemoeilijkt bij deze soorten het zwemmen. De [[Calappa|schaamkrabben]] hebben grote, tot brede platen vergroeide scharen, die voor de voorzijde worden gehouden en doen denken aan twee voor het gezicht geslagen 'handen'. Dit wordt nog versterkt door de golvende structuren aan de bovenrand van iedere schaar, die aan vingers doen denken. Bij sommige krabben vertonen de scharen seksuele dimorfie, zoals de scharen van de [[blauwe zwemkrab]], die bij de mannetjes blauw van kleur zijn maar de vrouwtjes hebben opvallende rode scharen.
 
Bij de meeste krabben is de rechterschaar vergroot, maar soms komen 'linkshandige' krabben voor. Een grote linkerschaar kan ontstaan als de rechterschaar verloren gaat, bijvoorbeeld in een gevecht. De linkerschaar wordt dan even groot als voorheen de rechterschaar. De rollen van de scharen worden dan omgewisseld, want de stomp groeit uit tot een kleine rechterschaar. De rolverwisseling kan zich tijdens het hele leven van het mannetje herhalen.<ref>[https://www.nemokennislink.nl/publicaties/mangrovewoud-vol-krabben '''Mangrovewoud vol krabben''' — Auteurs: Farid Dahdouh-Guebas, Steven Bouillon, Jurgen Tack en Nico Koedam] Geraadpleegd 30 juli 2017</ref> Uit onderzoek aan eende wenkkrabbensoort [[wenkkrabbenUca (Gelasimus) vocans]]soort <!-- de bron noemt [[Uca vocans vomeris]], maar dat taxon bestaat niet op WoRMS; vermoedelijkde auteurs geven aan dat het bedoelde taxon ook aangeduid wordt als [[GelasimusUca vomerisvocans dampieri]], /een ondersoort van [[Uca vocans]], die op nl:wp aangeduid wordt als [[ [[Uca (Gelasimus) vomerisvocans]]. --> bleek dat mannetjes met een vergrote linkerschaar hun burcht minder goed verdedigden en minder goed vochten dan rechtshandige exemplaren. Ze vermeden gevechten en waren minder hardnekkig bij pogingen vrouwtjes te bevruchten.<ref>De kennis van nu - Arianne Hinz - [https://dekennisvannu.nl/site/artikel/Linkshandige-krab-is-vredelievender/2795 '''Linkshandige krab is vredelievender'''] Geraadpleegd 30 juli 2017</ref><ref>{{en}}[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2279209/ '''What are the consequences of being left-clawed in a predominantly right-clawed fiddler crab?''' — Auteurs: P.R.Y Backwell,, M Matsumasa, M Double, A Roberts, M Murai, J.S Keogh, and M.D Jennions] Geraadpleegd 30 juli 2017</ref>
 
===Onderscheid met andere dieren===