Breien (textiel): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 14:
Breien zou in het [[Midden-Oosten]] ontstaan zijn als een adaptatie van naaldbinden, met twee breinaalden in plaats van een. De oudste voorbeelden van eigenlijk breiwerk komen uit Egypte. Men gaat ervan uit dat de gevonden kledingstukken – waaronder [[katoen]]en [[Sok (kleding)|sokken]] met kleurrijke patronen – tussen de [[11e eeuw|11e]] en de [[14e eeuw]] gemaakt werden.<ref>{{fr}} Georgette Cornu, Marielle Martiniani-Reber, ''Tissus d'Égypte. Témoins du monde arabe, VIIIe-XVe siècles: Collection Bouvier.'' Genève: Musée d'art et d'histoire de Genève, 1993.</ref><ref>{{en}} [http://sheepandstitch.com/the-history-of-knitting-part-1-mysterious-origins/ "The History of Knitting Pt 1: Mysterious Origins"], Sheep & Stitch, 16-02-2014, online geraadpleegd op 06-05-2015.</ref>
Vanuit het Midden-Oosten verspreidde de breitechniek tijdens de [[Hoge middeleeuwen|hoge]] en [[late middeleeuwen]] naar [[Europa (werelddeel)|Europa]]. De oudste [[Archeologie|archeologische vondst]] van breiwerk in Europa is een [[zijde (textiel)|zijde]]n [[kussensloop]] uit de late [[13e eeuw]], aangetroffen in het graf van een [[Spanje|Spaanse]] prins. [[Arabieren]] introduceerden de techniek mogelijk in Spanje tijdens de [[Al-Andalus|Moorse overheersing]] of Spanjaarden maakten kennis met breien tijdens de [[kruistocht]]en.<ref name=madonna>{{en}} [http://sheepandstitch.com/the-history-of-knitting-pt-2-madonnas-stockings-and-guilds-oh-my/ "The History of Knitting Pt 2: Madonnas, Stockings and Guilds, Oh My!"], Sheep & Stitch, 18-02-2014, online geraadpleegd op 06-05-2015.</ref>
Terwijl naaldbinden prima lukt met korte stukjes draad, zijn er om te breien langere garens nodig. De uitvinding van het [[spinnewiel]] om garen te [[Spinnen (textiel)|spinnen]], dat vermoedelijk in de 11e eeuw in [[Azië]] en het Midden-Oosten opkwam en niet veel later in Europa zou opduiken,<ref>{{en}} Arnold Pacey, ''Technology in World Civilization: A Thousand-Year History''. Cambridge: The MIT Press, 1991.</ref> was
[[Bestand:KnittingMadonna.jpg|thumb|left|190px|Een breiende madonna op een schilderij uit het rechterpaneel van het Buxtehuder altaar, door [[Bertram van Minden]], begin 15e eeuw]]
Regel 23:
Halverwege de 14e eeuw duiken er in [[Italië]] en [[Duitsland]] [[schilderij]]en op van [[Maria (moeder van Jezus)|Maria]], waarop zij in het bijzijn van het kindje [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Jezus]] breit. Deze 'breiende [[Madonna (kunst)|madonna's]]' geven aan dat breien zich op dat moment al over delen van West-Europa verspreid had. In de schilderijen doet Maria aan [[rondbreien]] en breien in verschillende kleuren, wat bewijst dat de kunstenaars vertrouwd waren met die technieken.<ref name=tricot2>{{fr}} [http://tricot-fluor.monsite-orange.fr/page2/index.html "Europe médiévale"], Tricot-Fluor, 13-09-2004, online geraadpleegd op 08-05-2015.</ref> Volgens historica [[Joan Thirsk]] vormen de schilderijen een indicatie dat breien in de late middeleeuwen wijdverspreid was en misschien zelfs een populair tijdverdrijf voor vrouwen uit de hogere klassen. Brei-expert Donna Kooler bevestigt dat een breiende vrouw een vertrouwd beeld moet zijn geweest.<ref name=madonna />
Niet veel later groeide breien uit tot een aanzienlijke ambacht. De groei werd gedreven door een Europese [[mode]]trend voor rijke mannen: gebreide [[Sok (kledingstuk)|sokken]]
Geleidelijk aan leerden ook werklieden en boeren om goedkoop te breien met de [[wol]] van hun eigen [[Schaap (dier)|schapen]]. Buiten de steden, waar de gilden het monopolie hadden, breiden zowel mannen als vrouwen. Behalve voor eigen gebruik, breide men ook voor verkoop, een vorm van [[plattelandsnijverheid]].<ref>{{en}} Olivia Gordon, [http://www.allaboutyou.com/craft/knitting/knitting-how-it-all-began-52451 "Knitting: how it all began"], allaboutyou.com, 12-02-2010, online geraadpleegd op 07-05-2015.</ref> Dat was vooral het geval in [[Groot-Brittannië]] waar [[Elizabeth I van Engeland|koningin Elizabeth]] de landelijke bevolking aanmoedigde om bij te verdienen door te breien. Op het einde van Elizabeths bewind exporteerde Engeland wollen kousen naar Frankrijk, Duitsland, Italië, de Nederlanden en zelfs Spanje, dat de naam had het beste breiwerk te produceren.<ref name=tricot3>{{fr}} [http://tricot-fluor.monsite-orange.fr/page3/index.html "Le marche de la bonnetterie"], Tricot-Fluor, 13-09-2004, online geraadpleegd op 08-05-2015.</ref>
=== Industriële revolutie ===
Voor de [[industriële revolutie]] werden er verschillende toestellen uitgevonden om het breien te vergemakkelijken. Zo vond de Engelse predikant [[William Lee (uitvinder)|William Lee]] in 1589 een mechanisch [[breiraam]] uit, de ''stocking'' of ''knitting frame''. Koningin Elizabeth gunde Lee echter geen patent, uit vrees voor de impact op de Engelse handarbeid. Uiteindelijk verhuisde Lee naar [[Frankrijk]]. De [[Hugenoten|hugenoot]] [[Hendrik IV van Frankrijk|Hendrik IV]] was de uitvinding beter gezind en verleende Lee een patent. Na het overlijden van de koning in 1610 en van William Lee in 1614, bracht diens broer James de machines terug naar [[Londen]]. Londen werd daarna langzamerhand een van de twee textielcentra van Engeland. Ook [[Thoroton]], in de buurt van [[Nottingham]], produceerde machinaal breiwerk. Hier was Lees leerjongen namelijk blijven werken met de machine van zijn werkgever, met enkele verbeteringen tot gevolg. Tot in de 18e eeuw vormden Nottingham en [[Leicester (Engeland)|Leicester]] het hart van de textielnijverheid in de [[East Midlands]]. Het duurde bijna een eeuw eer mechanisch breien goed en wel ingang vond in de Engelse nijverheid. Toch heeft de breimachine van Lee een grote impact gehad. Tot de automatische breimachine in 1864 werd ingevoerd, domineerden verschillende soorten ''stocking frames'' de [[
[[Bestand:The Knitting Woman painting by William-Adolphe Bouguereau.jpg|{{largethumb}}|Breiend meisje, door [[William-Adolphe Bouguereau]], 1869]]
| |||