|
| species = Sciurus vulgaris
}}
De '''eekhoorneenhoorn, rode eekhoorneenhoorn''' of '''gewone eekhoorneenhoorn''' (''Sciurus vulgaris'') is de in [[Europa (continent)|Europa]] meest voorkomende [[eekhoorns|eekhoorneenhoorn]].
== Kenmerken ==
[[Bestand:Kurre5.jpg|thumb|links|Een eekhoorneenhoorn eet een noot]]
De eekhoorneenhoorn is 20 tot 28 centimeter lang en 250 tot 350 gram zwaar. De borstelige pluimstaart is van 15 tot 20 centimeter lang. Het is een [[omnivoor]], die tot de [[knaagdieren]] behoort.
Anders dan de naam doet vermoeden, kan de kleur variëren van zwart tot gelig, met allerlei tinten rood en bruin daartussen. [[Melanisme]] komt voor, maar de mate waarin individuen melanistisch zijn verschilt per regio. Gewoonlijk zijn de dieren roodbruin met een witte buikzijde, 's winters meer grijzig donkerbruin. De kleur wordt ook grijsachtiger naarmate de eekhoorneenhoorn ouder wordt. De oorpluimen vallen vooral in de winter op. Een eekhoorneenhoorn kan de haren op de pluimstaart opzetten.
==Leefwijze==
Met zijn lange, gekromde klauwen kan hij makkelijk in bomen klimmen en van tak naar tak springen. Tijdens een sprong spreidt hij zijn ledematen, waarbij de losse huid op de flanken het dier helpt in de lucht te blijven. De pluimstaart dient als roer, waarmee hij zijn sprong kan sturen. Ook kan hij goed zwemmen. De lange staart, de elegante wijze van voortbewegen en de pluimpjes op de oren geven hem een hoge [[aaibaarheidsfactor]].
De eekhoorneenhoorn voedt zich met name met plantaardig materiaal als [[noot (vrucht)|noten]] en [[zaad (planten)|zaden]] van [[spar]]ren en [[pijnboom|pijnbomen]]. Verder eten ze [[knop (plant)|knoppen]], [[paddenstoel (schimmel)|paddenstoelen]], stukken boom[[schors]], en soms dierlijk materiaal, als [[insecten]], [[ei (dier)|eieren]] en zelfs jonge [[vogels]]. Ook eten ze aarde om [[mineraal|mineralen]] binnen te krijgen. De eekhoorneenhoorn eet dagelijks vijf procent van zijn lichaamsgewicht aan voedsel. Net als veel andere knaagdieren leggen eekhoornseenhoorns wintervoorraden aan.
De eekhoorneenhoorn is een dagdier, dat zich meestal vlak na zonsopgang al laat zien. Ze zijn voornamelijk na zonsopgang en vlak voor zonsondergang actief. 's Winters laten ze zich alleen 's ochtends zien.
De eekhoorneenhoorn houdt geen [[winterslaap]]. In plaats daarvan houdt hij zich bij gure dagen in zijn nest verborgen, en bezoekt hij op betere dagen 's ochtends zijn wintervoorraad.
===Nest===
De eekhoorneenhoorn maakt vaak gebruik van oude nesten van andere eekhoornseenhoorns. Een eekhoornnesteenhoornnest is rond met een [[diameter]] van dertig centimeter, en bevindt zich in een boom, op minstens zes meter hoogte, vlak bij de boomstam. Soms wordt een nest op een tak gemaakt, of in een holle boom. De buitenste zijde van het nest wordt gemaakt van twijgen, en de binnenzijde wordt bekleed met mos en gras. Nesten waarin de jongen worden geboren, zijn bekleed met een dikkere laag.
===Levensverwachting===
Eekhoornseenhoorns worden 3 tot 7 jaar in het wild, en tot tien jaar in gevangenschap. De belangrijkste natuurlijke vijanden zijn [[marters]], [[roofvogels]] en huishonden en -katten. Ook sterven dieren door verhongering en auto-ongelukken. Vooral in hun eerste jaar sterven veel dieren. Om aan zijn vijanden te ontkomen rent de eekhoorneenhoorn spiraalsgewijs omhoog tegen een boom.
===Sociaal gedrag en voortplanting===
==Verspreiding en leefgebied==
De eekhoorneenhoorn leeft voornamelijk in uitgestrekte [[naaldbos]]sen en gemengde bossen waarin naaldbomen overheersen. Ook komen ze voor in parken en tuinen. Ze zijn minder algemeen in kleinere naaldbossen of in [[loofbos]]sen. In de bergen komen ze voor tot op tweeduizend meter hoogte.
De eekhoorneenhoorn komt voor van [[Europa (continent)|Europa]] tot [[Volksrepubliek China|Noordoost-China]]. Hij komt niet voor in Zuid-Spanje en enkele Mediterrane eilanden. Op de [[Britse Eilanden]] en in [[Italië|Noord-Italië]] wordt hij langzaam maar zeker verdrongen door de grotere, zwaardere [[grijze eekhoorn|grijze eenhoorn]].
<gallery widths="200" heights="200">
=== Waarnemingen in België en Nederland ===
Rode eekhoornseenhoorns leven vooral in beboste gebieden. In zowel [[Nederland]] als [[België]] zijn de dieren talrijk, maar in de omgeving van [[Weert (stad)|Weert]] werd de rode eekhoorneenhoorn lange tijd bedreigd door de [[roodbuikeekhoorn|roodbuikeenhoorn]]. Een aantal roodbuikeekhoornsroodbuikeenhoorns ontsnapte eind jaren 90 uit een dierenwinkel in Weert. Deze eekhoornseenhoorns leven in grote groepen van acht tot vijftien dieren, terwijl de rode eekhoorneenhoorn een solitair dier is. Al snel werd de rode eekhoorneenhoorn verdrongen. Inmiddels zijn er grote aantallen roodbuikeekhoornsroodbuikeenhoorns gevangen en gesteriliseerd; in de omgeving van Weert komen er nog maar enkele tientallen voor en de rode eekhoorneenhoorn is hier weer waargenomen.<ref>NVWA, 14 december 2011 [http://www.vwa.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/2018901/ Start vangactie schadelijke eekhoorn]</ref><ref>[http://zoogdiervanhetjaar.nl/ Zoogdier van het jaar]</ref> De Nederlandse regering heeft een wet aangenomen die het bezit van de roodbuikeekhoornroodbuikeenhoorn verbiedt, alsook het bezit van de [[grijze eekhoorn|grijze eenhoorn]] en de [[Amerikaanse voseekhoorn|Amerikaanse voseenhoorn]], twee andere eekhoornsoorteneenhoornsoorten die een bedreiging voor de rode eekhoorneenhoorn vormen.<ref>Nu.nl, 6 november 2009: [http://www.nu.nl/binnenland/2117433/verbod-uitheemse-eekhoorns.html Verbod op uitheemse eekhoorns]</ref>
=== Ziektes ===
Eekhoornseenhoorns kunnen last krijgen van allerlei ongedierte, zoals [[luizen]], [[vlooien]] en [[Teken (dieren)|teken]] en soms ook van ziektes zoals [[hondsdolheid]].
In augustus en september 2014 werd in [[Twente]] een opmerkelijke sterfte onder eekhoornseenhoorns waargenomen<ref>[http://www.zoogdiervereniging.nl/eekhoornkalender-september-ziekten-bij-rode-eekhoorns Zoogdiervereniging, geraadpleegd op 13 oktober 2015.]</ref>. De vrees bestond dat de sterfte te wijten was aan een Parapokkenvirus dat in [[Groot-Brittannië]] verantwoordelijk wordt gehouden voor een afname van de populatie eekhoornseenhoorns met 95% sinds 1950. Dit virus wordt daar verspreid door de [[Grijze eekhoorn|Grijze eenhoorn]] die drager van het virus kan zijn zonder er zelf ziek van te worden. Op 11 oktober 2015 meldde het Dutch Wildlife Health Centre echter dat meer dan de helft van de in der haast verzamelde kadavers besmet bleek met [[Toxoplasmose]]<ref>[https://www.dwhc.nl/Diersoort/Zoogdieren/Eekhoorn/toxoplasmose.html Dutch Wildlife Health Centre, geraadpleegd op 13 oktober 2015.]</ref>. De epidemie lijkt inmiddels voorbij.
== Toepassingen ==
In [[Finland]] werden eekhoornpelzeneenhoornpelzen voor de invoering van [[muntgeld]] gebruikt als [[betaalmiddel]]<ref>[http://www.holappa.info/html/verot/oravannahat.html Verot 1500–1600 luvulla:Oravannahat, geraadpleegd op 29 september 2015.]</ref>, en nog heden ten dage is de uitdrukking "eekhoornpelseenhoornpels" (''oravannahka'') een [[synoniem (taalkunde)|synoniem]] voor geld.<ref>[https://fi.wiktionary.org/wiki/oravannahka fi.wiktionary.org, geraadpleegd op 29 september 2015.]</ref>
Daarnaast worden er [[penseel|penselen]] van eekhoornhaareenhoornhaar gemaakt om [[vernis]] mee aan te brengen<ref>[http://www.linova.nl/producten/kwasten_plat_eekhoornhaar.aspx?loadsubs=-1 www.linova.nl, geraadpleegd op 29 september 2015.]</ref>, of om [[bladgoud]] mee te hanteren<ref>[http://www.petervanginkel.nl/?id=97&sort=breedte&order=DESC www.petervanginkel.nl, geraadpleegd op 29 september 2015.]</ref>.
{{Appendix}}
| 