Generale staf: verschil tussen versies

[[Bestand:General Staff of Polish Army during November Uprising.JPG|thumb|De generale staf van het Poolse leger tijdens de [[Novemberopstand]].]]

[[Bestand:Kaiser generals.jpg|thumb|De Duitse keizer [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] met zijn generaals.]]

 

De oorsprong van het Generale Staf systeem ligt in de toegenomen complexiteit van krijgsverrichtingen sedert het einde van de 17de eeuw waardoor de [[soeverein]], staatshoofd en [[veldheer]], alle aspecten van de bevelvoering niet meer alleen kon overzien en behoefte had aan helpers. De eerste aanzet werd gegeven door Zweedse vorsten. [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] installeerde een [http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tat-major_g%C3%A9n%C3%A9ral_de_la_Grande_Arm%C3%A9e_pendant_la_campagne_de_Russie Generale Staf] voor de veldtocht in Rusland.

De idee werd vervolgens door [[Pruisen]] overgenomen en uitgewerkt tot een [[Systeemtheorie|systeem]]: een centrale Generale Staf en gedetacheerde [https://de.wikipedia.org/wiki/Generalstabsoffizier Generale Staf Officieren]

in de [[Militaire staf|staven]] van grote eenheden en andere sleutelposities. Ze waren als jonge officieren uitgekozen en opgeleid voor hun taken. Ze stonden allen onder de controle van dezelfde meerdere, de Chef van de Generale Staf. De officieren in de centrale Generale Staf en de gedetacheerde officieren behoorden tot hetzelfde Generale Staf korps. Hun loopbaan verliep binnen het korps. De term Generale Staf zou weldra slagen op de organisatie en op de sociale groep, de Generale Staf Officieren, gekenmerkt door een strenge werkethiek, hechte bindingen, geprivilegieerde onderlinge relaties, eigen [[normen en waarden]], gedrag en voorkomen.

Vele legers schatten het [[Duitse Generale Staf|Pruisische Generale Staf systeem]] in als voorbeeldig en ontwikkelden eigen vergelijkbare Generale Staf systemen. Het oorspronkelijke Pruisisch systeem zelf onderging belangrijke veranderingen na de [[Eerste Wereldoorlog]] en nogmaals na de [[Tweede Wereldoorlog]].

Het [[Duitse Generale Staf|Pruisische Generale Staf systeem]], het [[instituut]] en de sociale groep, bereikte in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog een welhaast mythische status van perfectie en onfeilbaarheid.

Na de Eerste Wereldoorlog werd de Generale Staf door de overwinnaars verboden. Dat verbod werd handig omzeild door Generaloberst [[Hans von Seeckt]] die de naam veranderde in [[Troepenbureau]]. Na 1933 werd de oude naam Generale Staf weer ingevoerd en het aantal stafofficieren sterk verhoogd. Anderzijds wantrouwde [[Adolf Hitler]] de Generale Staf en wist hij de bevoegdheden van de stafofficieren te beperken en sommigen tot onvoorwaardelijke gehoorzaamheid te dwingen. De stafchef van het OKW ([[Oberkommando der Wehrmacht]]) generaal [[Wilhelm Keitel]] kreeg hierdoor de bijnaam Lakei-tel.

 

Bij de oprichting in de jaren vijftig van de [[Bundeswehr]] werd ook de [https://de.wikipedia.org/wiki/Generalstab Generale Staf]

opnieuw geïnstalleerd, maar onder andere namen en met verantwoordelijkheden, en normen en waarden die passen binnen de hedendaagse democratische [[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|Duitse Bondsrepubliek]].

De rol van de vroegere Generale Staf wordt nu deels vervuld door de “[https://de.wikipedia.org/wiki/F%C3%BChrungsstab_der_Streitkr%C3%A4fte%20der%20Streitkräfte Führungsstab der Streitkräfte]” (Leidinggevende Staf van de Krijgsmacht). Deze is een onderdeel van het “[http://de.wikipedia.org/wiki/Bundesministerium_der_Verteidigung Bundesministerium der Verteidigung]” ((Ministerie voor Landsverdediging). De "Führungsstab der Streitkräfte" vervult uitsluitend niet - operationele taken.

 

Aan het hoofd van de "Führungsstab der Streitkräfte" staat de "[http://de.wikipedia.org/wiki/Generalinspekteur_der_Bundeswehr Generalinspekteur der Bundeswehr]". Hij is de hoogste militaire autoriteit van de Duitse Bondsrepubliek.

De rol van bij de grote eenheden gedetacheerde Generale Staf Officieren, de vroegere Troepen Generale Staven, wordt vervuld door zogenaamde “Führergehilfen”, helpers van de commandant. Het zijn officieren die met succes de studie aan de “Führungsakademie“ “[https://de.wikipedia.org/wiki/F%C3%BChrungsakademie_der_Bundeswehr Führungsakademie der Bundeswehr]”, de "Hogeschool voor Bevelvoering van de "Bundeswehr" afgesloten hebben. Ze worden geleid door de chef van de staf van de grote eenheid. De Stafchef en zijn stafofficieren zijn nu raadgevers en medewerkers van de bevelhebber onder zijn exclusieve bevoegdheid.

De "Führungsakademie der Bundeswehr]” in [[Hamburg]] heeft de rol van de vroegere “[https://de.wikipedia.org/wiki/Kriegsakademie Kriegsakademie]” overgenomen. Ze leidt streng uitgekozen officieren op voor posten in de hogere staven waar Generale Staf taken aan de orde zijn. In die posten doen desgevallend ook officieren dienst die de volledige opleiding aan de “Führungsakademie der Bundeswehr” niet gevolgd hebben.

De officieren die de opleiding aan de “Führungsakademie“ gevolgd hebben krijgen wel een bijzonder personeelsstatuut, maar ze behoren niet meer zoals voorheen tot een apart korps. Er is geen sprake meer van onderlinge geprivilegieerde directe relaties zoals tussen voormalige Generale Staf Officieren.

Alle landmacht- en luchtmachtstafofficieren die dienstdoen in de vermelde staven in een post waar Generale Staf taken aan de orde zijn voegen bij hun graad de afkorting ”i. G.“, wat nu staat voor ”im Generalstabsdienst“.

Ze zijn herkenbaar aan traditionele uiterlijke kentekens op het uniform.

In de praktijk is de uitdrukking “Generalstabsoffizier” nog altijd gangbaar hoewel ze formeel niet meer bestaat.

De marine kent geen uiterlijke herkenningstekens noch bijvoegsels aan de rang.

De Belgische krijgsmacht kende eertijds per krijgsmachtonderdeel, land-, lucht- en zeemacht, een staf met stafchef en een overkoepelende staf met stafchef.

Na een reorganisatie van de krijgsmacht begin 21ste eeuw bestaat nog één staf voor het geheel van de krijgsmacht. Aan het hoofd van die staf staat de [http://www.mil.be/nl/defensie-mod-chod Chef van Defensie], ook stafchef genoemd. Hij ressorteert onder de Minister van Defensie. De staf bestaat uit vier departementen en zes algemene directies. De departementen zijn bevoegd voor de kerntaken van de krijgsmacht: welzijn, inlichtingen,strategie en operaties en training. Dat laatste departement is opgedeeld in vier afdelingen, één voor elk krijgsmachtonderdeel, de land-, lucht-, marine- en medische component. De chefs van de departementen zijn ook Onderstafchef.

De posities in de staf van de krijgsmacht en in andere hogere posities worden in de meerderheid bekleed door officieren die gevormd werden aan het [[Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie]], tot 1978 “Krijgsschool- Ecole de Guerre” waarvan de bevoegdheden verruimd werden. Ze voegen bij hun graad de afkorting SBH (Stafbrevethouder), in het Frans BEM (Breveté d'état-major) en dragen op de uniform op de kraagspiegel of een mouw het SBH insigne. Deze officieren vormen geen apart korps. Ze doen niet exclusief dienst in staven. Ze worden ook aangeduid voor commandofuncties.

 

De respectieve staven van de drie krijgsmachtonderdelen, het Commando Landstrijdkrachten het Commando Luchtstrijdkrachten en het Commando Zeestrijdkrachten hebben beperkte operationele bevoegdheden. De opperste legerleiding wordt waargenomen door de Defensiestaf. De [[Commandant_der_Strijdkrachten|commandant der Strijdkrachten]] fungeert als chef Defensiestaf.

De staf van het Commando Luchtstrijdkrachten wordt ook Hoofdkwartier van het Commando Luchtstrijdkrachten of Luchtmachtstaf genoemd. De staf van het Commando Zeestrijdkrachten wordt ook wel [[Admiraliteit]]

genoemd. De officieren die dienstdoen in de vermelde staven in de rang van luitenant-kolonel en hoger hebben (veelal) de Hogere Defensie Vorming (HDV) gevolgd aan het [[Hogere Krijgsschool|Instituut Defensie Leergangen]], voorheen de Hogere Krijgsschool. Ze zijn herkenbaar aan het borstembleem - de 'Zon'- behorende bij de HDV.

 

De Oostenrijkse Generale Staf, de “Generalstab”, ressorteert onder de Minister van Landsverdediging.

De "Generalstab" bestaat uit een afdeling planning, een afdeling paraatstelling en een afdeling inzet. De chef van de "Generalstab" is de hoogste raadgever van het Ministerie voor landsverdediging en vertegenwoordigt de strijdkrachten in het binnenland en buitenland.

De officieren worden opgeleid voor dienst in de "Generalstab" aan de "Landesverteidigungakademie" die onder het Ministerie voor landsverdediging ressorteert. De kandidaten voor een opleiding worden uitgekozen na een lange procedure. De opleiding duurt in totaal zes semesters. Na hun opleiding mogen ze “dG” ("des Generalstabsdienstes") bij hun rang voegen.

De Zwitserse Krijgsmacht kent sedert de laatste hervorming in 2003 geen Generale Staf meer. Planning en bevelvoering vallen direct onder de “[https://de.wikipedia.org/wiki/Chef_der_Armee Chef der Armee]”.

Zwitserland kent wel nog altijd het korps Generale Staf Officieren, officieren die dienen in de hogere leiding van de krijgsmacht en haar onderdelen. Zowel reserveofficieren als officieren in actieve dienst kunnen Generale Staf Officier worden. De opleiding is zeer kort maar intensief: 18 weken.

Generale Staf Officieren voegen bij hun rang "iGst" ("im Genralstab"), "EMG" ("Etat Major Général") of "SMG" ("Stato Maggiore Generale"). Ze zijn herkenbaar aan uiterlijke kentekens en uniform.

Aan de top van elk krijgsmachtonderdeel, het landleger (Army), de marine (Navy), de luchtmacht (Air Force), het korps mariniers (Marine Corps), de [[National Guard]] staat een Generale Staf met een stafchef.

Het organisme dat de staven van de krijgsmachtonderdelen overkoepelt is de "[[Joint Chiefs of Staff]]", voorgezeten door een “Chairman” ([http://en.wikipedia.org/wiki/Chairman_of_the_Joint_Chiefs_of_Staff CJCS]). De "Joint Chiefs of Staff" zijn een raadgevend orgaan van de Minister van Landsverdediging en de president in zaken van veiligheid en defensie. De Chairman heeft, bij wet, geen commandobevoegdheid.

 

De "[http://en.wikipedia.org/wiki/National_Defense_University National Defense University]" is een instituut voor hogere professionele militaire opleiding van leden van de krijgsmacht en geselecteerde anderen. De "National Defense University" hoort bij het Ministerie van Landsverdediging. Het wordt gepatroneerd (chartered) door de "Joint Chiefs of Staff".

Elk krijgsmachtonderdeel van het [[Verenigd Koninkrijk]], de Navy, de [[Royal Air Force|RAF]] en het landleger heeft een eigen staf. De stafchefs heten respectievelijk "[[First Sea Lord]]", "Chief of the General Staff" (landleger) en "[[Chief of the Air Staff]]".

Tot 1965 werd de taak van stafchef van de gezamenlijke strijdkrachten waargenomen door de stafchef van het landleger. Hij voerde van 1904-1909 de titel "Chief of the General Staff" en nadien tot 1964 de titel "[[Chief of the Imperial General Staff]]".

===Rusland/ Sovjet-Unie===

Ten tijde van het Russische keizerrijk bestond het Hoofdkwartier van de Opperste Bevelhebber, [https://de.wikipedia.org/wiki/Hauptquartier_des_Kommandos_des_Obersten_Befehlshabers STAWKA],vergelijkbaar met een Generale Staf. Het werd opgericht in 1914 en ressorteerde onder de tsaar. De STAWKA werd in 1918 afgeschaft en vervangen door een algemene Russische Hoofdstaf, die vanaf 1921 verschillende naamsveranderingen onderging en uiteindelijk tot het einde van de Sovjet-Unie Generale Staf van de USSR strijdkrachten heette. Na 1991 werd die naam behouden door de Russische strijdkrachten.

*Walter Görlitz: Geschichte des deutschen Generalstabes von 1650-1945, Augsburg 1997, ISBN 3-86047-918-0.

*Christian E. O. Millotat: Das preussisch-deutsche Generalstabsystem: Wurzeln - Entwicklung - Fortwirken. vdf Hochschulverlag, Zürich 2000. ISBN 3-7281-2749-3.