Paradigma (wetenschapsfilosofie): verschil tussen versies

; [[Mercurius (planeet)|Mercurius]]: Een beroemde anomalie is het gedrag van de planeet Mercurius. De omwenteling van Mercurius om de zon voldoet niet aan de zwaartekrachtswetten van Newton. Die anomalie heeft men eeuwenlangtientallen jaren proberen te verklaren, onder andere met een onontdekte planeet, [[Vulcanus (planeet)|Vulcanus]]. [[Albert Einstein|Einstein]] stelde met zijn [[algemene relativiteitstheorie]] een paradigmatische verandering van de opvatting over het [[heelal]] voor, waar het gedrag van Mercurius wel in paste. Die relativistische voorstelling van Einstein van het heelal werd de opvolger van de klassieke Newtoniaanse voorstelling.

; [[Zwarte straler]]s en [[kwantummechanica]]: Een tweede anomalie kwam voort uit onderzoek naar de straling die door 'ideale' (theoretisch volmaakte) hete lichamen - zwarte stralers - wordt uitgezonden. [[Spectraalanalyse]] daarvan vertoonde een patroon dat aanvankelijk onverklaarbaar leek. Max Planck slaagde er in [[1900]] als eerste in een theoretisch verklaringsmodel op te stellen. Daarbij nam hij, als revolutionaire rekenmethode, aan dat straling werd uitgezonden in 'discrete' (afzonderlijke) pakketjes: [[kwantum|kwanta]]. Deze aanname was niet in overeenstemming met de heersende idee dat natuurkundige grootheden slechts 'continu' (in geleidelijk variërende hoeveelheden) kunnen bestaan. Planck'sPlancks aanname bleek uiteindelijk te kloppen, en de kwantummechanica die hiermee het levenslicht zag werd een van de grootste paradigmaverschuivingen in de twintigste-eeuwse natuurkunde.