Zandgat: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: dichtbij → dicht bij met AWB |
+Vermelding dubbelfunctie als natuurgebied -IJzendoorn en Haaften: dit zijn kleiputten. |
||
Regel 2:
[[Bestand:Maasplassen2.jpg|{{largethumb}}|Maasplassen bij [[Roermond (stad)|Roermond]]]]
Een '''zandgat''', '''zandput''', '''zandwinput''' of '''grindgat''' is een met water gevulde [[afgraving|uitgraving]] in het landschap ten behoeve van de [[zand]]- en [[grind]]winning. Ze zijn soms veertig meter diep en er zijn winningsconcessies mogelijk tot zestig meter diepte.<ref name="kenmerken_zandgaten">[http://www.delftcluster.nl/website/files/Wetlands/CUR_C130_eindconcept_Onderbouwing_versie_5.9_juli_08.pdf Onderzoek Delftcluster naar oeverstabiliteit, 2005.] Bezocht 14 november 2009</ref><ref>[http://www.menterwolde.nl/document.php?m=1&fileid=17245&f=6f78135f4969795db5eda1690600485e&attachment=1&c=19595 Bestemmingsplan Botjeszandgat (concept)] Geraadpleegd 8 december 2015</ref> Dit in tegenstelling tot een [[kleiput]], waar alleen de bovenlaag [[klei]] wordt afgegraven als grondstof voor [[baksteen|bakstenen]] en [[dakpan]]nen. Ze vervullen vaak een dubbelfunctie, bijvoorbeeld als [[recreatie]]plas, [[natuurgebied]], [[waterberging]] of [[slibdepot]].
Aanduidingen zoals ''zandafgraving'' en ''zandgroeve'', die vooral in Vlaanderen wel gebruikt worden, hebben een iets andere betekenis dan ''zandgat:'' ze kunnen zowel naar natte als droge winning verwijzen.
Regel 10:
==Gebruik==
Met schaarser wordend zand en een grotere druk op de beschikbare ruimte is de tendens om de gaten dieper en de oevers steiler te maken, wat een recreatieve functie lastig maakt. Bij diepe putten is het onderste water gewoonlijk vrijwel donker, wat de natuurontwikkeling sterk belemmert. Diepe delen van zandgaten zijn ongeschikt als zwemwater, omdat zeer koud water uit de soms tientallen meters diepe putten kan opwellen, wat gevaar voor [[spierkramp|kramp]], [[Hypothermie|onderkoeling]] en [[verdrinking]] geeft.
Van veel gaten zijn de verbindingen met het open water afgesloten na het beëindigen van de winning. Een reden hiervoor is dat de dekkende kleilaag, die voor de zandwinning afgegraven moest worden, soms niet verhandelbaar is en dan weer op een gemakkelijke plaats teruggestort wordt; ook angst voor verontreiniging vanuit de rivier speelt soms een rol, en een rondom lopende oever is voor beheer en landbouw praktisch.
| |||