Sabotage: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+pic +cc |
|||
Regel 10:
Het woord ''sabotage'' is ontstaan tijdens de grote [[Luik (stad)|Luikse]] stakingen van [[1886]] in het Waalse industriebekken. Men kende tijdens de [[industriële revolutie]] de praktijk om bij noodgevallen tijdens het weven van kleedstof, een [[klomp]] (schoen) in de machine te slaan om het proces onmiddellijk tot stilstand te brengen. Al snel werd deze praktijk ook toegepast om de mededinging te benadelen, maar bij stakingen werd deze techniek het neusje van de zalm.
De arbeiders bewapenden zich, en vernielden met hun klompen (Frans: ''sabot'') de destijds nog zeer broze [[gietijzer]]en (denk aan het onderstel van oude [[naaimachine]]s) productiemachines, en deden fabrieken en kastelen in vlammen opgaan. Arbeiders in de zware industrie droegen zeer zwaar uitgevoerde klompen, omdat ze toen ook een veiligheidsfunctie hadden, als voorloper van veiligheidsschoenen. Krachtoverbrenging was destijds vooral door tandwielen. Dus de zaak stilleggen gebeurde eenvoudig door er een klomp tussen te gooien. In opdracht van de regering herstelde generaal [[Alfred Van der Smissen|Van der Smissen]] de orde. Tientallen arbeiders sneuvelden op straat en een wrede repressie volgde. Anderen beschouwen als oorsprong van het woord de grote staking in [[1905]], waarbij Belgische spoorwegarbeiders de spoorwegrails ontdeden van hun fixaties (koppelplaten), de zogenaamde schoenen (Franse benaming ''sabots''). Het woord sabotage werd toen een begrip. Het verspreidde zich in alle bekende talen.
In die tijd werkten er echter veel meer Vlamingen in de hoogovens in Wallonië, dan Walen. Vlamingen gebruiken het woord klompen niet maar noemen die "blokken". Vandaar dus het werkwoord (iets of iemand)"afblokken". Dat is meteen ook de letterlijke én figuurlijke vertaling van saboteren. Het laatste werd door de media internationaal verspreid.
Daar stopt het niet mee, want de Franstaligen namen dat afblokken weer over en het werd bloquer. De slaafse Vlaming maakte daar dan weer het zoveelste -eren NederFranglais van: blokkeren. En zo leenden we onze eigen woordenschat terug na verfranst te zijn geweest!
Sabotage heeft altijd een cruciale rol gespeeld in gewapende conflicten. In [[1940]] werd in Groot-Brittannië, onder leiding van de toenmalige Engelse premier [[Winston Churchill]], een speciale groepering opgericht genaamd ''Special Operations Executive'' ([[SOE]]). Deze groep specialiseerde zich in het saboteren van belangrijke faciliteiten door zich heimelijk te bewegen achter de vijandelijke linies. Leden van de SOE waren voornamelijk gevluchte verzetsstrijders die na een intensieve opleiding in Engeland ingezet werden tegen de Duitse bezetter in hun land van herkomst.
| |||