Snaar (muziek): verschil tussen versies

 

==Ontstaan van trillingen==

 

De trillingen in de snaar planten zich door de snaar voort met een bepaalde snelheid. Deze snelheid is afhankelijk van de spanning in de snaar. Er ontstaan [[staande golf|staande golven]], met een golflengte die past op de lengte van de snaar. Deze trillingen vormen de resonantiefrequenties van de snaar die afhankelijk zijn van de spanning en de lengte van de snaar. Eventuele excitaties buiten de resonantie[[frequentie]]s doven zeer snel uit. De resonantiefrequenties vormen het [[spectrum|harmonische spectrum]] van de snaar, met als laagste toon de[[grondtoon (natuurkunde)|grondtoon]], en een serie [[boventoon|boventonen]]. In theorie hebben de boventonen frequenties die gehele [[veelvoud (wiskunde)|veelvoud]]en zijn (2, 3, 4, etc.) van de frequentie van de grondtoon. In de praktijk treden echter ook niet-harmonische boventonen op. De snaar trilt dus op meer frequenties tegelijk.

 

==Knopen en buiken==

 

Door een trillende snaar in een knoop van een van de harmonischen te dempen, worden bepaalde harmonischen uitgedoofd. De resterende harmonischen zijn dan eigenlijk harmonischen van een trilling met een hogere frequentie. De toepassing hiervan in de muziek wordt [[flageolet (speelwijze)|flageolet]] genoemd.

Reeds in de Chinese oudheid, rond 2500 voor Christus was het verschijnsel van de breukverhoudingen al bekend, zoals te zien is op het antieke instrument de [[guqin]][http://en.wikipedia.org/wiki/Guqin].

Analoog aan deze kennis ontwikkelde, volgens de legende, de Griekse filosoof [[Pythagoras]] aan de hand van experimenten op een [[monochord]], een instrumentje met een [[3e brug|beweegbare kam]], een toonverhouding die bekendstaat als de [[stemming van Pythagoras]]. Bij deze stemming maakt hij gebruik van het lineaire verband tussen de snaarlengte en de consonantie van de eerste vier harmonischen. Door dit verband onderling te extrapoleren ontwikkelde hij een toonladder van acht tonen, waarvan de tonen onderling op een paar uitzonderingen na een volkomen [[consonantie|consonante]] verhouding hadden. Door nog verder door te extrapoleren ontwikkelde hij een 12-toonssysteem, met echter één knelpunt, de valse [[wolfskwint]]. De tonen uit die ladder vormden de basis van de latere westerse toonladders en bevatten reeds het octaaf, 1:2, de reine [[kwint]], 2:3 de reine [[Kwart (muziek)|kwart]] 3:4 en de reine [[secunde]] 8:9 en enkele andere verhoudingen die net iets afwijken van de [[reine stemming]]; de pythagoriaanse grote terts 243:256, de pythagoriaanse grote [[Sext (muziek)|sext]] 16:27 en de pythagoriaanse grote [[septiem]] 128:243. Uit de getallen van de laatste drie tonen is al eenvoudig te herleiden dat dit geen consonante tonen in relatie tot de grondtoon zijn. Deze verhoudingen hebben echter wel een consonantieverhouding tot andere tonen uit de reeks.

==Invloed van lengte en massa==

Bij snaren van gelijke dikte zal de lengte dus omgekeerd evenredig zijn met het [[trillingsgetal]], mits de spanning op beide snaren hetzelfde is. De combinatie van spanning, massa en lengte bepaalt de hoogte van de grondtoon die de snaar voortbrengt.

 

Snaren worden toegepast in [[snaarinstrument]]en, zoals een [[gitaar]], een [[basgitaar]], een [[viool]] en een [[Piano (instrument)|piano]]. Als de [[mechanische spanning|spanning]] in de snaar hoger is, worden de trillingsfrequenties eveneens hoger. Via een [[stemmechaniek]] (een stemschroef of stempen) kan een snaar op de correcte toonhoogte worden [[stemming (muziek)|gestemd]].

 

 

Snaren kunnen op den duur knappen of gaan roesten. Pianosnaren knappen zelden, maar viool- of gitaarsnaren vrij vaak, met name de dunnere snaren. Ook kunnen snaren na verloop van tijd een zekere onzuiverheid gaan vertonen, niet meer zoals dat heet 'kwintenrein' zijn. De boventonen van de snaar stemmen niet meer overeen met de in kwinten gestemde andere snaren.

 

{{Commonscat|Strings (music)}}