Kulturkampf: verschil tussen versies

De [[protestantisme|protestant]] Bismarck, die afkomstig uit Pruisen was, wantrouwde de katholieke '[[Deutsche Zentrumspartei]]' (Duitse Centrumpartij), kortweg "Zentrum" genoemd, die onder leiding van [[Ludwig Windthorst]] stond en vond deze partij een 'onnationale' partij. Hij zag deze partij als een obstakel op de weg naar Duitse unificatie zoals hij die zich voorstelde: een hoofdzakelijk protestants Duitsland, zonder het katholieke Oostenrijk. Hij was bang dat de katholieke Zentrumspartei -– die haar aanhang vooral in het meest katholieke zuiden van Duitsland had -– een bedreiging zou gaan vormen voor het door de protestants-Pruisische elite gedomineerde keizerrijk. Hij vreesde dat Duitse katholieken samen zouden spannen met Franse en Oostenrijkse katholieken in een supranationale organisatie. Samen met politici uit liberale kringen was hij tevens gekant tegen het [[Eerste Vaticaans Concilie]] (1869-1870), waarop het [[onfeilbaarheid|dogma over de pauselijke onfeilbaarheid]] werd geformuleerd in de [[Apostolische constitutie|constitutie]] ''[[Pastor Aeternus]]''. Om deze redenen wilden ze de invloed van de Katholieke Kerk fnuiken en startten ze een reeks [[antiklerikalisme|antiklerikale]] maatregelen. De Kulturkampf was in Bismarcks ogen een "preventieve oorlog tegen een interne vijand".

De eerste maatregel ging van start in 1871 toen de katholieke afdeling van het Pruisische ministerie van Eredienst werd opgeheven. In 1873 werd het katholieken verboden om voor de Kerk te trouwen. Alleen het [[burgerlijk huwelijk]] gold als geldig voor de wet. Ook werden weerspannige priesters en bisschoppen gevangengenomen of het land uitgezet. In juli 1872 werden de [[jezuïeten]] uit Pruisen verbannen. Later werden ook andere kloosterorden opgeheven en eveneens het land uitgezet. In 1873 werden de Mei-wetten uitgevaardigd, hetgeen een hoogtepunt in de strijd tegen de Katholieke Kerk betekende. Kandidaat-priesters werden verplicht om voor een periode van ten minste drie jaar aan een Duitse universiteit te studeren. In 1874 was het Pruisisch gezantschap bij de H. Stoel opgeheven. De politieke leiders (vooral Windthorst) en de kerkleiders (vooral het episcopaat, met voorop [[Mieczysław Halka Ledóchowski|Mgr. Ledóchowski]] van Posen-Gnesen en [[Paul Melchers|Mgr. Melchers]] van Keulen) boden veel weerstand tegen Bismarcks maatregelen, maar Bismarck sloeg hard terug met boetes, gevangenisstraffen en ontheffing van het geestelijk ambt. In 1877 waren er van de twaalf bisschopszetels in Pruisen nog slechts vier bezet. In 1875 escaleerde de Kulturkampf nogmaals toen paus [[Paus Pius IX|Pius IX]], die een rechtlijnige koers voer, de [[anti-katholiekantikatholicisme|antikatholiek]]e wetten van Bismarck ongeldig verklaarde en niet bindend voor de Duitse katholieken. Bismarck had aangekondigd dat hij deze strijd tot het bittere eind zou aanhouden ("Wij gaan niet naar [[Investituurstrijd|Canossa]]!") maar moest ervaren dat men in politieke kringen vond dat hij te ver ging.

De Kulturkampf in [[Zwitserland]] vond plaats in de jaren 60zestig en 70zeventig van de negentiende eeuw. Radicale elementen in Zwitserland wilden de macht van de katholieke Kerk, die wat van haar macht had herwonnen na de [[Sonderbundskrieg]], voorgoed breken. Enkele hoge geestelijken werden door de Zwitserse regering afgezet en er werd een anti-Roomse politiek gevoerd. In sommige delen van Zwitserland maakten gelovigen zich van de katholieke Kerk los en vormden de [[Oudkatholieke Kerk]] ''(Christkatholische Kirche)''. De Oudkatholieke Kerk koos de kant van de radicalen. Pas na [[1875]] werden er verdragen met de katholieke Kerk gesloten en kwam de Kulturkampf langzaam ten einde.