Frans Jozef I van Oostenrijk: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Spelfout hersteld in bijdrage over Frans Jozef
Labels: Visuele tekstverwerker Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
Debontewijn (overleg | bijdragen)
sp
Regel 46:
In [[1896]] overleed zijn andere broer (en enige troonopvolger) [[Karel Lodewijk van Oostenrijk (1833-1896)|Karel Lodewijk]] op 62-jarige leeftijd en als klap op de vuurpijl werd ook nog eens zijn vrouw Sisi in [[1898]] vermoord door een anarchist, [[Luigi Lucheni]]. In [[1914]] ten slotte werd zijn neef, de door hemzelf benoemde troonopvolger [[Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este|Frans Ferdinand]], in [[Sarajevo]] vermoord. Hij was 83 jaar oud (en daarmee de oudste vorst van Europa) toen hij op [[28 juli]] [[1914]] de oorlog aan [[Servië]] verklaarde wat de aanleiding vormde van de [[Eerste Wereldoorlog]]. Vlak voor zijn dood, op 86-jarige leeftijd, werkte de bejaarde keizer nog aan een nieuwe meer liberale grondwet in een laatste poging om zijn uiteenvallende rijk bij elkaar te houden.
 
Toen Frans Jozef zich kritisch had uitgelaten over pas gebouwde Hofoper (nu Staatsoper), pleegde de architect, Eduard van der NullNüll, zelfmoord. Sindsdien hield de keizer zijn persoonlijke mening over kunstwerken voor zich, maar bedankte hij met de gevleugelde woorden: 'Es war sehr schoen; Es hat mich sehr gefreut'. Dit citaat is als een handelsmerk aan hem blijven kleven en was de titel van de tentoonstelling die ter ere van zijn honderdste sterfdag in Schönbrunn werd gehouden.
 
== Regering ==
In het roerige [[revolutiejaar 1848]] kwam Frans Jozef, met steun van de [[Russische keizerrijk|Russische tsaar]] die in feite de Habsburgse monarchie redde van de ondergang, op de troon nadat de zwakke keizer [[Ferdinand I van Oostenrijk|Ferdinand I]] was afgezet en zijn vader [[Frans Karel van Oostenrijk|Frans Karel]] onder zware druk van zijn vrouw [[Sophie van Beieren|Sophie]] afzag van de troon. Frans Jozefs gehele rijk werd centralistisch bestuurd vanuit de hoofdstad [[Wenen]]. Ook de kerkhervormingen, ingevoerd onder invloed van de revolutionairen van 1848, die een zekere vrijheid voor niet-katholieken toelieten, werden ten nadele van de bevolking weer snel afgeschaft door de zeer katholieke keizer.
 
Frans Jozef zag zich gedurende zijn hele regeringsperiode geconfronteerd met de afbrokkeling van zijn rijk, waar veel [[nationalisme|nationalistische]] bewegingen de kop opstaken die sinds 1848 door heel Europa waarden. Frans Jozefs keizerschap resulteerde in feite tot het einde van de Habsburgse monarchie. Als jonge vorst stortte hij zich onbezonnen in allerlei militaire operaties die hij niet kon winnen. Hij trachtte krampachtig de [[absolute monarchie]] overeind te houden, en bleek niet opgewassen tegen het sterk opkomende [[liberalisme]] en [[constitutionalisme]]. Hij werd zozeer in beslag genomen door het bijeenhouden van zijn rijk, dat hij gaandeweg iedere invloed binnen de [[Duitse bondBond]] verloor waar Oostenrijk voorheen altijd de eerste viool had gespeeld. Zowel Frans Jozefs pogingen om de machtspositie en het leiderschap in de [[Duitse Bond]] te bewaren, zijn poging om de invloed van Oostenrijk in Italië en de Habsburgse [[satellietstaat|satellietvorsten]] in [[Parma (stad)|Parma]] en [[Toscane]] te bewaren en zijn pogingen om de Russische invloed op de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] te verkleinen mislukten allemaal. De Oostenrijkers verloren gewapende conflicten van Frankrijk, Italië en Pruisen. Franz Jozef slaagde er niet in om bondgenoten te vinden. De Russische [[tsaar]] die de Habsburgers in [[1849]] had gered, voelde zich in 1853 tijdens de [[Krimoorlog]] in de steek gelaten en Rusland keerde zich tegen Oostenrijk. Toen Oostenrijk op zijn beurt door [[Frankrijk]] en [[Sardinië]] werd aangevallen, bleef Rusland neutraal. Ook in 1866 weigerden Rusland en Engeland de zijde van Oostenrijk te kiezen.
 
Frans Jozef was een echte conservatief van de oude stempel en probeerde met harde middelen zoals een uitgebreide geheime politie (en [[doodstraf|executie]] van dissidenten ook al was Frans Jozef geen voorstander van de doodstraf) in principe twee onmogelijke doelen na te streven:
Regel 78:
Naar hem werd de eilandengroep [[Frans Jozefland]] vernoemd.
 
In de bekende film [[Sissi (film)|Sissi]] (1955), en de 2twee vervolgfilms, werd een zeer romantisch maar geen echt waarheidsgetrouw beeld van Frans Jozef neergezet door de acteur [[Karlheinz Böhm]].
 
== Titels ==