Verhaal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekst vervangen door "je moeder is een vehaal"
Labels: Misbruikfilter: Leeghalen Misbruikfilter: Schuttingtaal
Xxmarijnw (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door Michaelvanduijn (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Toth
Regel 1:
{{Ziedp}}
je moeder is een vehaal
Een '''verhaal''' is een weergave van al dan niet [[fictie]]ve gebeurtenissen. Het vertellen ervan is naar alle waarschijnlijkheid de oudste vorm van vermaak die de mensheid kent. Maar ook tegenwoordig worden nog steeds [[sage (volksverhaal)|sagen]], [[sterk verhaal|sterke verhalen]], [[sprookje]]s, [[mop (taal)|moppen]] en andere verhaalsoorten verteld.
 
Een verhaal vanuit de mondelinge traditie wordt ook wel [[volksverhaal]] of ''vertelling'' genoemd.
 
== Vorm en ontwikkeling ==
De [[Vorm (taalkunde)|vorm]] waarin dit gebeurt kan verschillen. In de oudheid werden verhalen vaak verteld in de vorm van een [[gedicht]] omdat dit in de regel gemakkelijker te onthouden is. De [[Ilias]] en [[Odyssee]], bijvoorbeeld, zijn verhalende [[epos|heldendichten]], maar ook de [[Edda]] en het [[Gilgamesj-epos]] zijn in deze vorm geschreven. Andere oude vormen van verhalen zijn [[mythe]]n, [[Sage (volksverhaal)|sage]]n, [[legende (volksverhaal)|legende]]n, [[Ballade (dichtvorm)|balladen]], [[volksballade|romances]] en [[raamvertelling]]en (zoals [[Decamerone]], [[Duizend-en-één nacht|Vertellingen van Duizend-en-één nacht]] en de [[The Canterbury Tales|Canterbury Tales]]).
 
Een verhaal kan [[mondelinge overlevering|mondeling]] worden verteld (informeel of formeel, in een [[Theater (kunstvorm)|voorstelling]] of voordracht), maar kan ook in geschreven, [[boekdrukkunst|gedrukte]] of [[digitalisering|digitale]] vorm worden verspreid.
 
Na de uitvinding van de boekdrukkunst kregen verhalen een nieuwe vorm: de [[Roman (literatuur)|roman]], een verhaalvorm die zonder geschreven tekst niet mogelijk zou zijn geweest. Over het algemeen wordt [[Don Quichot (boek)|Don Quichote]] van [[Miguel de Cervantes]] als eerste roman beschouwd. Nadien verschenen [[Novelle (proza)|novellen]], [[feuilleton|feuilletons]], verhalenbundels en [[kort verhaal|korte verhalen]].
 
== Verhaal en geschiedenis ==
Een ''verhaal'' wordt soms een ''geschiedenis'' genoemd. In feite probeert [[geschiedenis]] als [[Vakwetenschap|wetenschap]] de verhalen die ons zijn nagelaten te onderzoeken en er een zo feitelijk mogelijk verhaal over te schijven.
 
In het Latijn betekent ''historia'' tenslotte zowel "geschiedenis" als "verhaal" en ook in andere Europese talen komt de verwantschap voor (vgl. {{de}} ''"Geschichte"'').
 
== Verhaalanalyse ==
{{Zie hoofdartikel|Verhaalanalyse|Narratologie}}
Een verhaal wordt vaak geanalyseerd, dat heet de [[verhaalanalyse]]. [[Narratologie]] is de theorie van de structuur van verhalen. Om een structuur te onderzoeken, of om een 'structureel omschrijving' presenteren, ontleedt de narratoloog de verschijnselen van verhaal in hun samenstellende delen en probeert dan functies en relaties bepalen<ref>[http://www.uni-koeln.de/~ame02/pppn.htm Jahn, M. 2005. ''Narratology: A Guide to the Theory of Narrative'' English Department, University of Cologne.]</ref>. Men spitst zich toe op het ontleden van het verhaal in zijn verschillende aspecten:
 
* [[Verhaaltheorie]]
** [[Personage]]s
** Verloop: [[plot]] (sujet) en story (fabel) beschrijft wat er gebeurde. De chronologische ordening van gebeurtenissen
** Begin en einde, [[incipit]] en [[terminus (verhaal)|terminus]]
** Ruimte
** Tijd: [[verteltijd]] en [[vertelde tijd]]
** Samenhang en verband: [[Motief (literatuur)|motieven]] en [[Thema (literatuur)|thema's]]
** [[Motto]]
* [[Narratologie|Verteltheorie]], structuuraspecten van een verhaal, de manier waarop er wordt verteld
** Narratieve [[vertelinstantie]]
** [[Focalisatie]], het standpunt van waaruit verteld wordt.
** [[Tekstvorm]]: [[vertellerstekst]] en/of [[persoonstekst]].
** [[Vertelperspectief]]
** Weergave van gedachten, gesprekken, gezichtspunten
** [[Stijlperiode]], [[Stijl (taalkunde)|stijl]], [[school (stroming)|stroming]], stijldifferentiatie, [[Spanning (verhaal)|Spanning]]
** Type ([[fictie]] of [[non-fictie]]) en [[genre]]s
 
Deze aspecten kunnen bijdragen aan het beter begrijpen van teksten en verhalen.
 
== Onderwijs ==
[[Bestand:The Historian (The How and Why Library).jpg|thumb|right]]
Verhalen vertellen speelt in het onderwijs een grote rol bij de emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen.<ref>{{citeer boek | Achternaam = Riley, J.L. and Burrell, A. | Titel = Assessing children's oral storytelling in their first year of school. | Datum = juni 2007 | Uitgever =International Journal of Early Years Education 15(2), 181-196}}</ref> Het helpt bij het begrijpen van de wereld om ons heen en het delen van dat begrip met anderen ([[Constructivistisch onderwijs|sociaal-constructivisme]]). Daarnaast helpt het ook om het [[Leesbevordering|lezen te bevorderen]].<ref>{{citeer boek | Achternaam = Berge, M.J. van | Titel = Er was eens... Onderzoek naar de veronderstelde leesbevorderende werking van het vertellen van verhalen aan en door kinderen | Datum = 2010 | Uitgever = Universiteit van Utrecht}}</ref> In het basisonderwijs zien we een toenemend gebruik van het vertellen van verhalen mede door inzet van verhalenvertellers.<ref>{{citeer boek | Achternaam = Robbe, Rolf | Titel = Verhalen vertellen. Opvoeding en Onderwijs reeks | Datum = 2000 | Plaats = Zwolle | Uitgever = GPC & GH/Zwolle}}</ref>
 
== Zie ook ==
*[[Verteltechniek]]
*[[Volksverhaal]]
 
== Externe links ==
{{woordenboek}}
*[http://www.verhalenbank.nl/ Verhalenbank van het Meertens Instituut]
*[http://www.beleven.org/verhalen/ Wereld Volksverhalen Almanak van Stichting Beleven]
{{appendix|bron|{{references}}
}}
{{Navigatie schrijven}}
{{Navigatie epiek}}
 
[[Categorie:Folklore]]
[[Categorie:Literair genre]]
[[Categorie:Narratologie]]
[[Categorie:Verhaal| ]]