Gedragstherapie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Gedragstherapie''' is theoretisch gezien een therapeutische werkwijze om gedrag en gedragsverandering via therapie te begrijpen (vanuit de gedragswetenschappen en met invloed van de [[leertheorie]], [[cognitieve psychologie]] en [[Functieleer|experimentele psychologie]]) en is praktisch bezien een techniek om op een opbouwende wijze gedrag te veranderen.
 
==Grondbeginselen==
 
Gedragstherapeuten pogen ongewenste gedragingen en emoties te doen verdwijnen of te veranderen door de prikkel aan de basis hiervan, te koppelen aan een ander, constructiever gedrag.
 
Regel 8 ⟶ 7:
 
==Enkele gedragstherapeutische technieken==
 
''[[Systematische desensitisatie]]'' heet de techniek waarmee de gedragstherapeut de patiënt stapsgewijs afleert bang te zijn voor beangstigende situaties. Eerst moet de patiënt lichamelijk ontspannen door middel van ontspanningsoefeningen. Angst en spanning versterken elkaar namelijk. Hij of zij moet zo lang mogelijk ontspannen en dus angstvrij blijven, wanneer hem angstprikkels worden toegediend. ('Blijf ontspannen terwijl ik je van grote afstand een foto van een muis laat zien.')
Daarna krijgt de patiënt stap voor stap steeds iets meer beangstigends voorgesteld, terwijl hij zo goed mogelijk blijft ontspannen, met hulp van de therapeut.
Regel 25 ⟶ 23:
Vaak is het een onderdeel van een bredere therapeutische aanpak, waarbij ook gesprekstherapie en directieve therapie worden toegepast. Een ''directief'' is een opdracht die in overleg met de patiënt tot stand komt en die hij als een soort huiswerk moet uitvoeren.
 
Tegenwoordig worden fobieën en dwangstoornissen meestal behandeld met [[cognitieve gedragstherapie]], een stroming waaronder ook de [[rationeel-emotieve therapie]] (RET) valt, ofwel Rationeel-Emotieve Therapie. De recentste gedragstherapeutische behandelvormen, zoals [[Mindfulness|Mindfulness Based Cognitive Therapy]] (MBCT) en [[Acceptance and commitment therapy]] (ACT)<ref>Hayes, S.C, Strosahl,K.D., Wilson, K.G. (2006). Acceptance and Commitment Therapy. Een experiëntiële weg naar gedragsverandering; A-Tjak, J. & De Groot, F. (2008). Acceptance & Commitment Therapy. Een praktische inleiding voor hulpverleners. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.</ref> richten zich minder op het veranderen van cognities, worden steeds meer toegepast en blijken minstens zo effectief.<ref>Hayes, S.C., Luoma, J., Bond,F.W., Masuda, A. & Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour research and therapy 44, 1, 1-25</ref> Oplossingsgerichte cognitieve gedragstherapie, een stroming die opkwam in de jaren tachtig van de 20e eeuw, staat niet lang stil bij problemen en klachten maar richt de focusaandacht op hoe de gewenste situatie eruit moet zien volgens de cliënt. En richt zich op de reeds aanwezige vaardigheden (competenties) bij cliënten om de oplossing te bereiken. In deze aanpak wordt veel aandacht besteed aan gewenst gedrag en gedragsbehoud dan ongewenst gedrag en afleren van gedragingen.
 
In Nederland waren in 2016 4600 gedragstherapeuten aangesloten bij de [[Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie]] (VGCt).<ref>[https://www.vgct.nl/vgct.nl/public/bureau/over-vgct Over VGCt], VGCt</ref> In België zijn gedragstherapeuten aangesloten bij de VVGT (Vlaamse Vereniging voor Gedragstherapie).
Regel 31 ⟶ 29:
==Stromingen==
Stromingen in de gedragstherapie vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw:
* [[Applied behavior analysis]] ([[Toegepaste gedragsanalyse|ABA]]-methode) ([[toegepaste gedragsanalyse]]): toepassing van de principes van [[operante conditionering]] ([[Burrhus Skinner|Skinner]])
* [[Stimulus-responsmodel]]: toepassing van de principes van [[klassieke conditionering]] ([[Ivan Pavlov|Pavlov]], [[Orval Hobart Mowrer|Mowrer]], [[Joseph Wolpe|Wolpe]])
* [[sociaal-cognitieve leertheorie|Sociale leertheorie]]: toepassing van observatie- en model-leren. ([[Albert Bandura]] et al.)
* [[Sociaal behaviorisme]]: integratie van de conditioneringtheorie en concepten uit de persoonlijkheids-, klinische en sociale psychologie.
* [[Cognitieve gedragstherapie]]: nadruk op cognitieve processen en persoonlijke ervaringen als mediatoren voor gedragsverandering.<ref>Korrelboom, K.& Ten Broeke, E. (2004). Integratieve cognitieve gedragstherapie.</ref>
* De [[Derde Generatie Gedragstherapiederdegeneratiegedragstherapie]], waaronder [[AandachtgerichteMindfulness|aandachtgerichte cognitieve therapie]] ([[MBCT]]) en [[Acceptanceacceptance and Commitmentcommitment Therapytherapy]] ([[Acceptance and commitment therapy|ACT]]): centraal staat het leren accepteren van onvermijdelijk menselijk lijden, waardoor ruimte ontstaat om het gedrag te richten op de waarden van een cliënt. ACT behoort tot het zogenaamde [[behaviorisme|radicaal behaviorisme]], en is gefundeerd op de [[Relationalrelational Frameframe Theorytheory]] ([[RFT]]). Oplossingsgerichte cognitieve gedragstherapie richt de focuszich op de gewenste oplossing in plaats van de klachten en problemen.<ref>Bannink, F.P., Oplossingsgerichte vragen. Handboek oplossingsgerichte gespreksvoering (2009).</ref>
 
{{Appendix}}