Versie van 22 okt 2016 21:12 bewerken ErikvanB (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 548.640 bewerkingen keukenbijl? ← Oudere bewerking		Versie van 22 okt 2016 21:17 bewerken ongedaan maken ErikvanB (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 548.640 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 5: ==Geschiedenis== [[Bestand:Bronzen bijlen.jpg\|miniatuur\|Bronzen bijlen met van links naar rechts een [[vlakbijl]] uit de vroege bronstijd, een [[randbijl]], [[hielbijl]] en [[vleugelbijl]] uit de midden-bronstijd en een [[kokerbijl]] uit de late bronstijd]] [[Vuistbijl]]en behoren tot de oudst bekende [[stenen ~~werktuigen~~werktuig]]en en gaan terug tot het [[Vroegpaleolithicum\|vroegste steentijd]]. Zij werden gemaakt door splinters van een steen af te slaan waardoor een scherpe rand ontstond. Deze bijlen konden ook worden gebruikt als mes of schraper. Uit de [[mesolithicum\|midden steentijd]] zijn de eerste bijlen bekend die aan stelen werden bevestigd. Hiermee kan een grotere kracht worden uitgeoefend waardoor de gebruiker met een lichtere bijl kan werken en minder snel vermoeid raakt. De bijlen uit de [[neolithicum\|nieuwe steentijd]] waren soms mooie glad geslepen stenen bijlen van [[vuursteen]] of andere steensoorten. In de [[kopertijd]] werden ook [[koper (element)\|koperen]] [[gieten (metaalkunde)\|gegoten]] bijlen gemaakt met dezelfde vlakke vorm als de stenen bijlen. De bekende ijsmummie [[Ötzi]] was in het bezit van zo'n [[vlakbijl]], waarvan de [[Lemmet\|kling]] voor 99% uit koper bestaat. Regel 13: Bijlen met schachtgat waren al wijd verbreid in de bronstijd van de [[Kaukasus (gebied)\|Kaukasus]] en de Oost-Europese [[jamnacultuur]]. Stenen imitaties hiervan ziet men bij de [[strijdbijl]]en van de [[touwbekercultuur]] en koperen versies zijn gevonden bij [[kopertijd]]culturen in Midden- en Oost-Europa. In de Europese bronstijd was dit type echter relatief zeldzaam. De laatste stap in de ontwikkeling was de overgang van gieten naar [[smeden]]. Deze stap werd gemaakt in de [[IJzertijd\|ijzertijd]], toen men bijlen ging smeden van [[smeedijzer]] en [[Staal (legering)\|staal]]. Voorwerpen die gesmeed zijn, zijn beduidend sterker dan gegoten voorwerpen van gelijke vorm. ==Gebruik== Regel 22: Bijlen als wapen zijn meestal lichter, omdat tijdens een gevecht snelheid van belang is. Bekende [[strijdbijl]]en uit de geschiedenis zijn de stenen [[hamerbijl]]en uit de [[neolithicum\|nieuwe steentijd]], de [[francisca (bijl)\|francisca]], een werpbijl die door de [[Franken (volk)\|Franken]] werd gebruikt, of de [[tomahawk (bijl)\|tomahawk]] van de Noord-Amerikaanse indianen. Een bijzonder geval is de bijl die in de [[middeleeuwen]] en daarna door [[~~scherprechter~~Beul\|scherprechters]]s werd gebruikt om mensen te [[onthoofding\|onthoofden]]. <gallery caption="Afbeeldingen"> ~~File~~Bestand:Kärnyxa av flinta, Nordisk familjebok.jpg\|Paleolithische [[~~Vuistbijl~~vuistbijl]] ~~Afbeelding~~Bestand:Feuersteinaxt.jpg\|Neolithische [[Vuursteen\|vuurstenen]] bijl ~~File~~Bestand:Håleggad yxa.png\|Neolithische gepolijste bijl ~~File~~Bestand:Hache polie néolithique.jpg\|Neolithische gepolijste bijl Bestand:CucuteniBattleAxes.JPG\|koperen bijlen met schachtgat ~~Afbeelding~~Bestand:~~Axe_of_iron_from_Swedish_Iron_Age~~Axe of iron from Swedish Iron Age,~~_found_at_Gotland~~ found at Gotland,~~_Sweden~~ Sweden.jpg\|Zweedse bijl uit de ijzertijd ~~File~~Bestand:Hacha danesa.jpg\|Vikingbijl ~~File~~Bestand:Ax (PSF).png\|Moderne bijl </gallery> == Zie ook == * [[Dissel (houtbewerking)~~\|Dissel~~]] * [[Vlecht (steenhouwen)~~\|Steenhouwersbijl~~]] {{Commonscat\|Axes}} {{Appendix}} [[Categorie:Neolithicum]] [[Categorie:Bronstijd]]

Bijl: verschil tussen versies