Versie van 11 jun 2006 17:05 bewerken Pjotrx (overleg \| bijdragen) 46 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 29 jul 2006 17:29 bewerken ongedaan maken Magere Hein (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 67.686 bewerkingen k Spelling gecorrigeerd Nieuwere bewerking →
Regel 1: Een mantelpluim is een volume warm, naar boven vloeiend vast gesteente in de [[aardmantel\|mantel]] van de [[aarde (planeet)]], enigszins vergelijkbaar met opstijgende blobs in een [[lavalamp]]. Zij hebben een doorsnede in de orde van honderden tot duizend kilometer. Zij hebben een ronde kop, en een lange, veel dunnere staart. Mantelpluimen worden gevormd in de diepe mantel door opwarming door de [[aardkern]] in een [[thermische grenslaag]]. Mantelpluimen stijgen vanuit de diepe mantel richting het aardoppervlak. Zodra zij in de ondiepe mantel (op enkele honderden tot honderd kilometer diepte) komen beginnen zij gedeeltelijk te smelten. Een gedeelte van het zo gevormde magma baant zich een weg naar het aardoppervlak, waar het voor [[vulkanisme]] kan zorgen. Wanneer de kop het oppervlak nadert worden er gedurende een relatief korte periode van meestal minder dan een miljoen jaar via hevig vulkanisme enorme hoeveelheden lava uitgebraakt De zogenaamde [[uitvloeiingsbasalten]] die hierbij worden gevormd zijn vaak kilometers dik over een oppervlak van honderduizenden tot miljoenen vierkante kilometers. Een voorbeeld hiervan is het [[Dekan]]-plateau in India. Aangezien bij dergelijke uitbarstingen grote hoeveelheden stof en giftige gassen in de atmosfeer worden gebracht die het klimaat ernstig kunnen verstoren, worden zij steeds meer gezien als mogelijke oorzaak van [[massa-extinctie\| massa-extincties]]. Zo wordt het uitsterven van de [[dinosauriers]] toegeschreven aan het vulkanisme dat zo'n 65 miljoen jaar geleden het Dekan-plateau heeft gevormd (andere theorien zoals de [[Chicxulub]]-meteorietinslag hebben ook nog steeds aanhang). De staart van een mantelpluim kan nog vele tientallen miljoenen jaren nadat de kop het oppervlak heeft bereikt aktief blijven. Daarbij blijft hij warm ~~mate~~materiaal uit de diepe mantel aanvoeren, hetgeen door gedeeltelijk smelten in de ondiepe mantel voor vulkanisme aan het oppervlak kan zorgen. Bij veel van de zogenoemde [[hotspot (geologie)\|hotspots]], waar vulkanisme optreedt zonder dat daar vanuit de [[plaattektoniek]] een reden voor aan te wijzen is, denkt men dat een mantelpluim de oorzaak is. Voorbeelden hiervan zijn [[Hawaï]], [[IJsland]], en de [[Azoren]]. riaal uit de diepe mantel aanvoeren, hetgeen door gedeeltelijk smelten in de ondiepe mantel voor vulkanisme aan het oppervlak kan zorgen. Bij veel van de zogenoemde [[hotspot (geologie)\|hotspots]], waar vulkanisme optreedt zonder dat daar vanuit de [[plaattektoniek]] een reden voor aan te wijzen is, denkt men dat een mantelpluim de oorzaak is. Voorbeelden hiervan zijn Hawaii, Ijsland, en de Azoren.

Mantelpluim: verschil tussen versies