Aarde (planeet): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: dichtstbij → dichtst bij, mede- → mede, één van → een van met AWB
ijstijd -> ijstijdvak
Regel 291:
Over de eerste paar miljard jaar van de Aardse geschiedenis is relatief weinig bekend, doordat fossielen van organismen die uitsluitend uit zacht weefsel bestaan, slecht bewaard blijven. Wat duidelijk is, is dat het leven steeds diverser werd en dat rond 2,3 miljard jaar geleden de eerste [[autotroof|autotrofe]] organismen verschenen, organismen die door [[fotosynthese]] zuurstof produceren. De toevoeging van zuurstof aan de atmosfeer had tot gevolg dat er een [[ozonlaag]] ontstond en het leven voortaan beter beschermd werd tegen schadelijke straling. Daardoor konden grotere organismen dan [[bacterie|bacteriën]] ontstaan die niettemin nog steeds tot de [[micro-organisme]]n gerekend worden, zoals [[Eukaryoot|eukaryotische cellen]] en [[meercellige organismen]].
 
Volgens een vrij algemeen aanvaarde theorie bevond de Aarde zich ongeveer 700 miljoen jaar geleden in een grote [[ijstijdvak|ijstijd]], waarbij de planeet van de [[Geografische pool|polen]] tot de evenaar bevroren was, een theorie die bekendstaat als die van de [[sneeuwbalaarde]].<ref>Voor het eerst werd dit zo beschreven door Kirschvink (1992).</ref> Toen het klimaat warmer werd, begon het leven zich zeer snel te ontwikkelen. Tijdens de [[Cambrische explosie]] rond 535 miljoen jaar geleden versnelde de ontwikkeling van het leven zich, waardoor in relatief korte tijd veel nieuwe [[clade|groepen organismen]] ([[Dierenrijk|dieren]], [[planten]], enzovoort) verschenen.
 
Sindsdien heeft de [[Evolutie (biologie)|evolutie]] steeds nieuwe en ingewikkeldere soorten leven voortgebracht, een ontwikkeling die soms onderbroken werd door korte periodes van massaal [[uitsterven]], die [[massa-extinctie]]s worden genoemd.<ref>Volgens Raup & Sepkoski (1982) zijn er vijf of zes grote massa-extincties geweest; zie ook Stanley (1999), p. 194-195.</ref> Rond 500 miljoen jaar geleden verschenen de eerste planten en [[insecten]] op het land (bacteriën en [[schimmels]] moeten het land al veel eerder gekoloniseerd hebben) en rond 380 miljoen jaar geleden ontwikkelden in ondiep water levende vissen poten, waarmee ze uit het water konden kruipen. Hieruit kwamen de [[amfibieën]] voort, die [[long (orgaan)|longen]] hadden in plaats van [[kieuwen]]. Uit de amfibieën ontstonden [[reptielen]] en later [[zoogdieren]]. De [[dinosauriërs]] (reptielen) domineerden gedurende een paar honderd miljoen jaar de Aarde maar stierven tijdens de laatste grote massa-extinctie van ongeveer 65 miljoen jaar geleden samen met vele andere levensvormen uit, waarschijnlijk als gevolg van de zogeheten [[Yucatan-inslag]] die tevens de [[Krijt-Paleogeengrens]] markeert.