IJzer (element): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 40:
 
== Ontdekking ==
Uit opgravingen blijkt dat rond [[4000 v.Chr.]] ijzer al werd gebruikt in [[Sumer]] en het [[Oude Egypte]] voor [[speer]]punten en [[ornament]]en. Veelal was het ijzer hiervoor afkomstig van ingeslagen [[meteoriet]]en (het zogenaamde ''meteoorijzer''). De ijzeren dolk van [[Toetanchamon]] was bijvoorbeeld van meteoorijzer.<ref>{{Citeer web | url = http://www.standaard.be/cnt/dmf20160602_0232017 | title = Materiaal dolk Toetanchamon komt niet van onze aarde | access-date = 2016-06-02 | author = mtm | date = 2016-06-02 | publisher = De Standaard | language = nl}}</ref> In de daarop volgende eeuwen werd het gebruik van ijzer verspreid naar [[Mesopotamië]], [[ArmeenseArmeens hoogland]], het [[Midden-Oosten]] en andere gebieden. IJzer was in die dagen een uiterst duur metaal. Van de handelaren van het [[karum|kārum]] [[Kültepe|Kaneš]] uit ca, de 19e eeuw v.Chr. weten we bijvoorbeeld dat een sikkel ijzer tussen de 40 en 95 sikkelen zilver opbracht <ref name="Veenhof">{{Aut|Klaas R. Veenhof, Jesper Eidem}} Mesopotamia Annäherungen 5, 2008 ISBN 978-3-7278-1623-9</ref> Pas nadat men ontdekte hoe men ijzer op grote schaal uit zijn ertsen kon winnen en vervolgens smeden, werd het een betaalbare stof en nam het gebruik een grote vlucht.
 
Tussen de [[12e eeuw v.Chr.]] en de [[10e eeuw v.Chr.]] nam ijzer de plaats van [[brons]] over bij de productie van [[gereedschap]]pen en [[gevechtswapen|wapens]]. Deze overgang van brons naar ijzer, die de [[ijzertijd]] inluidde, werd niet zozeer veroorzaakt door betere eigenschappen van ijzer, maar meer door sterk geslonken beschikbaarheid van [[tin (element)|tin]], een hoofdbestanddeel van brons. In het Midden-Oosten ontdekte men dat de kwaliteit kon worden verbeterd door het ruwe ijzererts te verhitten in een bed van [[houtskool]]. Later werd dit procedé bekend als ''carbonisatie''. In [[Chinese keizerrijk|China]] werd het principe van de [[hoogoven]] bedacht en kon de kwaliteit van het ijzer verder worden verbeterd. Er kwam dan meer [[koolstof]] in het ijzer waardoor al een soort staal ontstond.