Console (bouwkunde): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Encyo (overleg | bijdragen)
+kopje
Encyo (overleg | bijdragen)
redactioneel en aanvullingen
Regel 1:
[[Bestand:Architecture-corbels.jpg|thumb|Twee versierde consoles ter ondersteuning van balkons. Let ook op de twee rijen kleinere kraagstenen.]]
[[Bestand:Schloss Grafenegg - Konsolenfiguren - 10.jpg|thumb|Een kleurrijk consolefiguurtje in Schloss Grafenegg, Oostenrijk]]
[[Bestand:Console.png|thumb|Console, zoals vaak aangetroffen bij betonnen constructies.]]
[[Bestand:Console3.jpg|thumb|Een console t.b.v. een niet aanwezig heiligenbeeld aan de [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Sint-Janskathedraal]], 's Hertogenbosch.]]
 
Een '''console''' is in de [[bouwkunde]] een vooruitspringend constructiedeel aan een [[zuil (bouwkunde)|kolom]] of [[muur (bouwsel)|wand]]. Een console brengt het gewicht van een [[Balk (bouwkunde)|ligger]] of een plaat of een [[Boog (bouwkunde)|boog]] over op een kolom of wand. Een '''kraagsteen''' is de bouwkundige term voor een vooruitspringende (kragende) steen in een muur.
 
==BouwkundeKraagstenen en architectuurconsoles==
AanvankelijkVan werdoudsher deworden vooruitspringende stenen in een muur gebruikt om gewicht te kunnen dragen van balken, [[Gewelfrib|gewelfribben]], [[kroonlijst]]en en balkons. Deze stenen worden kraagstenen genoemd. De term console werd in de bouwkunde aanvankelijk alleen gebruikt voor een relatief hoge kraagsteen, vaak met een S-vorm en/of met één of twee [[Voluut|voluten]]. DezeRijk stenenversierde consoles met voluten werden veel toegepast in de [[barokke architectuur]]. Vandaag de dag is de benaming console de algemene term voor elk vooruitspringend constructiedeel, al was het maar omdat een kraagsteen een steen is. Consoles kunnen ook van andere materialen zijn gemaakt, zoals beton, hout of staal. Consoles en kraagstenen worden onder andere gebruikt voor het dragen van een [[Gewelfrib|gewelfribben]], plafondbalken, [[kroonlijst]]en en balkons.
 
Consoles en kraagstenen zijn net als [[Kapiteel|kapitelen]] blikvangers bij een constructie. Ze zijn dan ook vaak uitbundig versierd. In de [[architectuur]] werdis ende wordtdecoratieve danfunctie ooksoms regelmatigminstens gebruikzo gemaaktbelangrijk vanals opvallend gevormde of uitbundig versierdede consolesbouwtechnische.
 
==Beton- en staalbouw==
Bij [[hoogbouw]], [[Kunstwerk (bouwkundig)|kunstwerken]], fabriekshallen en loodsen wordt regelmatig gebruik gemaakt van betonnen en stalen consoles. Voorbeelden:
* Kolommen of pijlers worden voorzien van consoles voor het bevestigen van [[Geprefabriceerd beton|prefab]] liggers. Soms wordt een uitsparing ter grootte van de console gemaakt in de betonnen liggers, zodat de bruikbare hoogte niet wordt beperkt door de console.
* In fabriekshallen en loodsen worden kolommen voorzien van consoles voor het aanbrengen van een tussenvloer of van draagbalken voor een [[Portaalkraan|bovenloopkraan]].
 
Regel 18:
 
==Voetstuk==
Consoles worden ook gebruikt voor het dragen van geheel of gedeeltelijk losstaande elementen. Ze vormen dan een vooruitspringend voetstuk, meestal rijkelijk versierd. Voorbeelden zijn:
In oudere gebouwen zoals kerken en [[Kathedraal|kathedralen]] wordt de benaming console ook gebruikt voor (meestal rijk versierde) voetstukken voor [[Beeldhouwkunst|standbeelden]] en [[Heilige (christendom)|heiligenbeelden]].
* Consoles voor [[Beeldhouwkunst|standbeelden]] aan muren. Zo hebben veel oude kerken en [[Kathedraal|kathedralen]] muurnissen met consoles voor [[Heilige (christendom)|heiligenbeelden]].
* [[Lantaarnconsoles in de Utrechtse Binnenstad]], aangebracht in de werfmuren ter ondersteuning van lantaarnpaalvoeten.
 
==Zie ook==
*[[Muqarnas]]
*[[Uitkragende ligger]]
 
==Afbeeldingen==
<gallery>
Bestand:Kraagsteen parterre voorkamer - Gouda - 20082157 - RCE.jpg|Kraagsteen in het Weeshuis, Gouda.
Bestand:INTERIEUR, ARCHIEFKAMER, KRAAGSTEEN IN NOOROOSTHOEK - 's-Hertogenbosch - 20303329 - RCE.jpg|Kraagsteen onder gewelfribben. [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Sint-Janskathedraal]], 's Hertogenbosch.
Bestand:Westhaven 37, Korte Noodgodsstraat 1 in Gouda (2) Kroonlijst met corbels.jpg|Fraai versierde consoles onder een kroonlijst aan de Westhaven, Gouda.
Bestand:Kraagsteen parterre voorkamer - Gouda - 20082157 - RCE.jpg|Kraagsteen in het Weeshuis, te Gouda.
Bestand:Corbels, Kilpeck Church.JPG|Consoles (kraagsteenrij) onder een uitkraging aan een kerk in Kilpeck, Verenigd Koninkrijk
Bestand:INTERIEUR, ARCHIEFKAMER, KRAAGSTEEN IN NOOROOSTHOEK - 's-Hertogenbosch - 20303329 - RCE.jpg|Kraagsteen onder gewelfribben. [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Sint-Janskathedraal]], 's Hertogenbosch.
Bestand:Balconies with ceramic tiles, City Palace, Udaipur.jpg|Consoles onder balkons, erkers en dakranden van het Stadspaleis Udaipur, India.
Bestand:Corbels, Kilpeck Church.JPG|ConsolesKraagsteenrij (kraagsteenrij) onder een uitkraging aanbij een kerk in Kilpeck, Verenigd Koninkrijk.
Bestand:Corbel Venezia.JPG|KraagsteenConsole in Venetië.
Bestand:Metro-North's North White Plains Parking Garage (21994295044).jpg|Betonnen consoles in een parkeergarage in New York.
Bestand:Balconies with ceramic tiles, City Palace, Udaipur.jpg|Consoles onder balkons, erkers en dakranden van het Stadspaleis Udaipur, India.
Bestand:Exterieur CONSOLE (VREDE VAN MUNSTER) ONDER LANTAARNPAAL - Utrecht - 20339937 - RCE.jpg|Console met historisch tafereel in Utrecht als voetstuk voor een straatlantaarn.
Bestand:Overzicht gevelbeeld van Koning Willem II - Rotterdam - 20371512 - RCE.jpg|Leeuwenkop als console voor standbeeld Koning Willem II, Rotterdam.
[[Bestand:Console3.jpg|thumb|Een console t.b.v. een niet aanwezig heiligenbeeld aan de [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Sint-Janskathedraal]], 's Hertogenbosch.]]
Bestand:Overhead crane 2210.jpg|Stalen consoles voor de draagbalk van een bovenloopkraan.
Bestand:Metro-North's North White Plains Parking Garage (21994295044).jpg|Betonnen consoles in een parkeergarage in New York.
Bestand:Lloyd's Building - Atrium roof fisheye.jpg|Betonnen kolommen met consoles dragen de vloeren van Lloyd's Building, Londen.
</gallery>