Anabaptisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 19:
Het anabaptisme ontstond in [[Zürich (stad)|Zürich]]. De leider van de Reformatie in Zürich, [[Ulrich Zwingli]], sprak zich in 1523 in een studiekring uit voor de volwassendoop. Maar toen bleek dat de stadsraad van Zürich om politieke redenen niet van de [[kinderdoopsel|kinderdoop]] af wilde, (kinderdoop betekende tevens inschrijving in de stadsregisters) herzag Zwingli zijn standpunt. Zijn leerlingen [[Konrad Grebel]], [[Jörg Blaurock]] en [[Felix Manz]] waren het hier niet mee eens en wezen ook Zwingli's onderworpenheid aan de overheid af. In 1525 doopte Konrad Grebel Jörg Blaurock in [[Zollikon]]. Hier vormden zij de eerste doperse gemeente, die meteen bestreden werd door Zwingli. Hij gaf hun de naam ''anabaptisten'' in aansluiting op de kerkvader [[Augustinus van Hippo|Augustinus]] die zijn [[Donatisme|donatistische]] tegenstanders zo had genoemd, omdat zij zich over lieten dopen wanneer de doop door een in hun ogen onwaardige priester was bediend. Naast Zwingli spraken ook de andere reformatoren zoals [[Maarten Luther]] en [[Johannes Calvijn]] zich op theologische gronden uit tegen de volwassendoop.
Doordat het gedoopt zijn een belangrijk onderdeel was van de identiteit van de burgers werden degenen die de zuigelingendoop niet erkenden als ondermijners van de stedelijke eenheid beschouwd. De Zürichse magistraat voerde een harde politiek tegen de dopers. De eerste martelaar uit de beweging werd Felix Manz. Hij werd in januari 1527 omgebracht door [[Verdrinking#Verdrinking als straf|verdrinking]], een symbolische straf voor een "wederdoper". De doperse beweging ging hierop "ondergronds". Dit verhinderde echter niet dat zij zich in korte tijd door een groot deel van Europa
Veel Zwitserse dopers
Vanuit Zürich was ook in [[Straatsburg]] een doperse gemeente ontstaan. Hier kwam in 1529 [[Melchior Hofmann]], een van oorsprong lutherse lekenprediker die er [[Chiliasme|chiliastische]] ideeën op nahield. Hij verwachtte dat in 1533 het [[Duizendjarig vrederijk|Duizendjarig Rijk]] op aarde zou beginnen. Omdat hij gearresteerd dreigde te worden ontvluchtte hij in 1530 de stad en werd de belangrijkste prediker van de doperse ideeën in het noorden van Duitsland en de Nederlanden. Waar Hofmann nog pacifistisch was en geweld afwees, waren verschillende van zijn leerlingen bereid om de komst van dat Duizendjarig Rijk met geweld te bevorderen. Onder leiding van [[Jan Matthijs]] en later [[Jan van Leiden]] werd de stad [[Münster (Westfalen)|Münster]] in 1533 uitgeroepen tot het [[Nieuwe Jeruzalem]]. Jan van Leiden voerde een schrikbewind en de stad werd in 1535 weer veroverd door de [[Bisdom Münster|bisschop]], ondanks pogingen van Nederlandse dopers om de stad te ontzetten.
| |||