Legenda aurea: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+afb.
Jean-Pierre Remy (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Afbeelding:Band van bestempeld donkerbruin marokijn en een ingelegd beschilderd veldje-KONB12-142D21.jpeg|thumb|Band van een 16e-eeuwse uitgave van de ''Legenda aurea'' ([[Venetië (stad)|Venetië]], 1576)]]
De '''Legenda aurea''' ([[Latijn]] voor ''Gouden legenden'') is een verzameling [[Hagiografie|heiligenleven]]s en kerkelijke feesten (m.n. [[Kerstmis]], [[Pasen]], [[Hemelvaartsdag|Hemelvaart]] en [[Pinksteren]]), geordend volgens het [[kerkelijk jaar]], in het laatste kwart van de 13e eeuw gecompileerd en geredigeerd uit reeds bestaande en soms heel oude Latijnse legenden door de Italiaanse [[Dominicanen|dominicaan]] Jacopo da Varazze, beter bekend als [[Jacobus de Voragine]] (1228-1298), aartsbisschop van Genua. Het boek was in eerste instantie bedoeld als naslagwerk voor de [[Dominicanen|dominicaner orde]], ook wel de predikheren (Ordo praedicatorum) genoemd, die de legenden gebruikten om hun preken te stofferen en te verrijken. Maar het boek had zo'n onverwacht groot succes, dat het in de loop van de veertiende eeuw vertaald werd in de West-Europese volkstalen, omstreeks 1360 in het Nederlands door de [[Kartuizers|kartuizer]]Bijbelvertaler [[Petrusvan Naghel1360]] († 1395). Omdat het een nogal lijvig boek is, wordt het vaak over twee banden verdeeld, een 'Winterstuk', dat begint met de eerste zondag van de [[Advent (periode)|Advent]] en eindigt vóór [[Pinksteren]], en een 'Zomerstuk', dat begint met [[Pinksteren]] en eindigt voor het begin van de [[Advent (periode)|Advent]].
 
Toen de [[Middeleeuwen]] op hun eind liepen, werden vele van deze legenden ongeloofwaardig bevonden, omdat de 'traditie' aan gezag verloor ten gunste van de [[Renaissance-humanisme|humanistische]] bestudering van de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] en dan vooral van het in het Grieks geschreven [[Nieuwe Testament]]. De ''Legenda aurea'' heeft daarom de [[Reformatie]] én de [[Contrareformatie]] niet overleefd, maar bleef wel voortleven in de uitdrukking 'de hele santenkraam', waarmee zowel de beelden en schilderingen van de heiligen die de middeleeuwse kerken sierden alsook de legenden die over hen verteld werden, bedoeld waren. Toch is deze 'gouden gids' van blijvend historisch en [[iconografie|iconografisch]] belang, omdat veel middeleeuwse beeldhouwwerken, teksten en schilderingen slechts te begrijpen zijn met kennis van deze ''Legenda aurea''. De ''Legenda aurea'', gedurende de vijftiende eeuw ook wel 'het Passionael' genoemd naar de vele lijdensgeschiedenissen, behoorde tot de meest gelezen en gebruikte boeken uit de late Middeleeuwen.