Politieke Partij Radikalen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Parquen (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Paul K. (overleg | bijdragen)
versies van Parquen ongedaan gemaakt; te veel onjuistheden en slordigheden; b.v. De CPN deed nooit mee aan het Progressief Akkoord; ontzuiling was zeker niet het enige doel van de PPR enz.
Regel 3:
| afbeelding = Tonnaer, J.J.G. - Jurgens,Eric - SFA008007409.jpg
| onderschrift = Jacques Tonnaer krijgt van Erik Jurgens een partijshirt bij zijn installatie als voorzitter van de PPR, 13 juni 1970
| ideologie = [[libertaire|groene politiek|groene]] en progressief christelijke politiek
| splitsing = [[Katholieke Volkspartij|KVP]]
| oprichting = [[27 april]] [[1968]]
| opheffing = [[16 februari]] [[1991]]
| opgegaan = [[GroenLinks]]
| richting = [[progressivisme|progressief]] [[libertairlinks (politiek)|links]]
| jongeren = [[Politieke Partij Radikalen jongeren]]
| eurofractie = [[Green Alternative European Link]]
Regel 14:
}}
 
De '''Politieke Partij Radikalen''' (PPR) was een [[Nederland]]se [[libertairegroene politiek|libertairegroene]] en progressieve, aanvankelijk christelijk en veel later groene georiënteerde [[politieke partij]]. De PPR speelde een bescheiden rol in de Nederlandse politieke geschiedenis en ontstond in 1968 door een kleine afscheidingafscheuring uit de [[Katholieke Volkspartij]] (KVP). Doel:De ontzuilingPPR vanis onzeals samenlevingpolitieke partij in 1991 opgegaan in [[GroenLinks]].
De PPR is als politieke partij in 1991 volledig opgegaan in [[GroenLinks]].
 
== Geschiedenis ==
Regel 31 ⟶ 30:
Op 27 april 1968 verliet een aantal katholieke Radicalen hun partij en vormde de Politieke Partij Radikalen. Andere prominente radicalen zoals Lubbers en Cals bleven bij de KVP. Onder de oprichters van de PPR bevond zich voormalig KVP-minister van Volkshuisvesting [[Pieter Bogaers]] en ook vier leden van de KVP-Tweede-Kamerfractie die nu de KVP verlieten, namelijk [[Jacques Aarden]], [[Paul Janssen (politicus)|Paul Janssen]], [[Annie Kessel]] en [[Harry van Doorn]]. Deze laatste, toen voorzitter van de [[KRO]], verliet de Tweede Kamer. De drie anderen bleven in de Kamer als nieuwe fractie met de naam [[Groep Aarden|Groep-Aarden]]. Verschillende "spijtstemmers" uit de ARP, zoals [[Bas de Gaay Fortman]], sloten zich aan bij de partij. Oud-minister [[Pieter Bogaers]], afkomstig uit de KVP, werd de eerste voorzitter.
 
De partij [[Progressieve samenwerking in Nederland in de jaren zeventig|werkte intensief samen]] met de PvdA, latereerst ook met de kleine ultra socialistischelinkse [[Pacifistisch Socialistische Partij|Pacifistisch Socialistische Partij (PSP)]] en de [[CPN]] in het ''[[Progressieve samenwerking in Nederland in de jaren zeventig|Progressief Akkoord]]'' (PAK). Vanaf 1971 was er ook samenwerking met de progressief-liberale [[Democraten 66]]. Bij de verkiezingen van [[Tweede Kamerverkiezingen 1971|1971]] en [[Tweede Kamerverkiezingen 1972|1972]] hadden PvdA, D'66 en PPR een gedeeltelijk gezamenlijk programma en stelden zij het [[Schaduwkabinet-Den Uyl]] samen. Op lokaal en provinciaal niveau deden PvdA, PPR en PSP vaak met gezamenlijke lijsten mee aan verkiezingen. De PSP verliet het PAK vóór de verkiezingen van 1971.
 
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1971|Tweede Kamerverkiezingen van april 1971]] behaalde de PvdA 39 zetels (een winst van twee ten opzichte van 1967), maar de PPR slechts twee. [[Jacques Aarden]] werd fractievoorzitter. Verscheidene prominenten verlieten de partij omdat ze vonden dat deze gefaald had.
Regel 39 ⟶ 38:
[[Bestand:Ria Beckers 1981.jpg|thumb|Partijvoorzitter en fractievoorzitter [[Ria Beckers]]]]
=== 1977–1989 ===
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1977|verkiezingen van 1977]] werd Bas de Gaay Fortman als [[politiek leider]] en lijsttrekker opgevolgd door [[partijvoorzitter]] [[Ria Beckers]]. Een groot deel van de partij wilde geen samenwerking met het nu tot stand gekomen [[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]; het congres nam een resolutie aan waarin samenwerking met het CDA werd uitgesloten. Het feit dat de strijd voornamelijk ging tussen kandidaat-premiers [[Joop den Uyl]] (PvdA) en [[Dries van Agt]] (CDA) speelde nu de partij parten. De grote winst(10 zetels)van de PvdA die(10 geen enkele andere partij vóór de verkiezingen uitsloot,zetels) ging onder anderenandere ten koste van de PPR, ze hield slechts drie van haar zeven zetels over. Ook kwam de partij door de anti-CDA-motie buiten de kabinetsformatie te staan.
 
In de vroege jaren 80 werd de plaatsing van Amerikaanse nucleaire wapens op Nederlands grondgebied een belangrijk politiek thema. De PPR werd sterk betrokken bij de anti-[[kernwapen]]beweging op Nederlands grondgebied en de anti-[[kernenergie]]beweging.
 
Er ontstond een breed politiek debat over de koers van de PPR. Er ontstonden drie groepen, gekoppeld aan drie toekomstperspectieven.
Regel 48 ⟶ 47:
* Het derde perspectief was "groen": het vormen van een onafhankelijke groene beweging. Hiervan was oud-partijleider De Gaay Fortman een groot voorstander, evenals oud-[[Provo]] en [[Kabouterbeweging|Kabouter]] [[Roel van Duijn]].
 
Op het congres in 1981 werd een alliantie gevormd tussen de Groenen en de Roden: geen verdere samenwerking met PvdA en D66, maar een alliantie met de PSP en de CPN met een sterk groen profiel. Prominente voorstanders van blauwe samenwerking verlieten de PPR, waaronder oud-bewindslieden en mensen die de partij hebben opgericht: [[Erik Jurgens]], [[Jacques Aarden]], [[Michel van Hulten]] en [[Ad Melkert]]. De meesten kwamen terecht bij de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]], sommigen bij [[D66]]. Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1981|Kamerverkiezingen]] van datzelfde jaar behield de PPR haar drie zetels en bleef ze buiten het [[Kabinet-Van Agt II|tweede kabinet-Van Agt]] van PvdA, CDA en D66. Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1982|verkiezingen van 1982]] verloor de partij één zetel. In 1985 trad echter het uit de CDA-fractie getreden kamerlid [[Stef Dijkman]] tot de PPR-fractie toe nadat hij eerst in de [[Groep Scholten/Dijkman]] had geopereerd. Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1986]] bleef de PPR gelijk op twee zetels.
 
In 1984 werd door De Gaay Fortman de naam [[Groene Partij Nederland]] geregistreerd en een Groen Platform opgericht. Deze hadden tot doel de groene politieke beweging in Nederland aan de PPR te binden. In 1983 was echter al door oud-PPR leden, waaronder [[Maarten Bierman]], [[De Groenen (Nederland)|De Europese Groenen]] opgericht. In 1985 verliet Van Duijn de PPR, hij zou [[Groen Amsterdam]] oprichten. Deze lokale partij ging in 1989 op in [[De Groenen (Nederland)|De Groenen]].
 
Midden jaren 80 nam de samenwerking tussen de PPR, de CPN en de PSP een grote vlucht. Op lokaal en provinciaal niveau vormden ze gezamenlijke fracties en lijsten. Bij de [[Europees Parlementsverkiezingen 1984|Europese verkiezingen van 1984]] deden de partijen gezamenlijk mee als [[Groen Progressief Akkoord]]. Bij de [[Europees Parlementsverkiezingen 1989|Europese verkiezingen van 1989]] deden ze mee als de [[Regenboog (politiek)|Regenboog]]. TerwijlLeden eenvan grotede groepPPR, inCPN deen PSP enontmoetten deelkaar CPNook grootveel voorstanderin wasde vanbuitenparlementaire verdereactiebeweging. samenwerking,Terwijl omdateen ergrote groep in de TKPPR vaakgroot hetzelfdevoorstander gestemdwas werd,van wasverdere samenwerking waren de PPRPSP en de CPN terughoudender.
 
=== Na 1989 ===
Regel 60 ⟶ 59:
Toch was er ook onvrede over de vorming van GroenLinks: het enige Europees Parlementslid van GroenLinks, oud-PPR voorzitter [[Herman Verbeek]], stelde zich sinds 1991 onafhankelijk op van de partij en weigerde zijn zetel halverwege de termijn op te geven voor een lid van de PSP, zoals wel bij zijn verkiezing was afgesproken. Hij nam in [[Europese Parlementsverkiezingen 1994|1994]] deel aan de [[Europese Parlementsverkiezingen]] voor De Groenen, zonder een zetel te behalen.
 
De PPR heeft alleen wat groene idealen betreft een grote invloed op GroenLinks achtergelaten, met name haar groene idealen blijven belangrijk. Behalve [[Bram van Ojik]], oud-PPR voorzitter en oud-fractievoorzitter van GroenLinks, zijn slechts weinig prominente oud-PPR-leden nog landelijk actief voor GroenLinks.
 
== Naam ==
Regel 66 ⟶ 65:
 
== Ideologie en standpunten ==
De PPR heeft altijdnooit een beginselprogramma gehad en baseerde haar verkiezingsprogramma's ook op actuele thema's. Sinds 1981 noemde de partij zichzelf [[non-conformistisch]], [[libertair]], [[radicaal (politiek)|radicaal]], [[ecologisme|ecologisch]] en [[Solidariteit (ethiek)|solidair]].
 
Alhoewel opgericht door progressieve christenen heeft de partij altijd een directe relatie tussen geloof en politiek afgewezen. Tot midden jaren 70 had de partij sterke banden met de [[Nederlands Katholiek Vakverbond|katholieke vakbeweging]].
 
Kenmerkend voor de PPR is haar nadruk op post-materiële thema's als [[ libertair]],[[milieu]]bescherming, [[ontwikkelingssamenwerking]], democratisering van de economie en de samenleving, en nucleaire ontwapening. De partij kon veel laterkan gezien worden als een vroege Groene Partij.
 
== Vertegenwoordiging ==
Regel 404 ⟶ 403:
 
== Electoraat ==
Het PPR-electoraat bestond uit jonge, goed opgeleide stemmers met een katholieke, liberale en protestantse achtergrond. Deze groepen waren geconcentreerd in de westelijke en zuidelijke provincies.
 
== Organisatie ==
=== Structuur ===
Het hoogste orgaan binnen de PPR was het congres dat eens per jaar bijeenkwam. Het koos het partijbestuur en besliste over de volgorde van kandidaten voor lijsten van de Eerste, de Tweede Kamer en het Europees Parlement. Daarnaast had het het laatste woord over het partijprogramma. Verder was er een partijraad die maandelijks onderwerpen uit de plaatselijke afdelingen, actiecentra geheten, ter vergadering besprak en moties en amendementen indiende op actuele door de TKleden voorgestelde onderwerpen.
 
=== Gelieerde organisaties ===
Regel 418 ⟶ 417:
 
=== Relaties met andere partijen ===
Samenwerking is altijd een belangrijk thema voor de PPR geweest, de partij is immers opgericht als een partij voor vooruitstrevendelinkse christenen, gericht op samenwerking met de PvdA; later is de partij met ultrade andere klein-socialistischelinkse partijen gefuseerd tot GroenLinks.
 
Tussen 1971 en 1977 waren de relaties tussen PPR, PvdA en D66 erg goed. De partijen werkten samen binnen het [[Progressief Akkoord]]. Ze vormden een [[schaduwkabinet]] en later de kern van het [[kabinet-Den Uyl]]. Na de verkiezingen van 1977, die voor de PPR heel slecht verliepen, verbraken de PPR en de PvdA hun relatie.
 
De relatie met de CPN en de PSP was in de jaren zeventig slecht, doordat de partij werd gezien als een niet-socialistische partij was. Toen de PPR inhaar deprogramma TK,radicaliseerde weliswaarin vanuit1981 andereen uitgangspunten,meer vaakbetrokken hetzelfderaakte stemdebij alsbuiten-parlementair kleinlinksprotest, verbeterde de relatie met de PSP en de CPN. Zo werkten de partijen vaak lokaal en in Europa samen met gezamenlijke lijsten en fracties. In 1989 leidde dit tot de vorming van [[GroenLinks]].
 
=== Internationale samenwerking ===
Sinds 1979 werkte de PPR samen met andere groene en radicaleradicaal-linkse partijen in organisaties als de [[Green Radical Alternative European Link]], voorlopers van de [[Europese Federatie van Groene Partijen]].
 
== Internationale vergelijking ==