Buizerd: verschil tussen versies

| commons = Category:Buteo buteo

| species = Buteo buteo

}}

 

De '''buizerd''' (''Buteo buteo'') is een middelgrote tot grote [[roofvogel]] uit de familie van de [[havikachtigen]] (Accipitridae). De buizerd komt voor in het grootste gedeelte van Europa en delen van Azië. Hij is een [[standvogel]] die in hetzelfde gebied overwintert waar hij broedt, op de koudste gebieden en enkele ondersoorten na. De vogel jaagt gebruikelijk in open land, maar nestelt in bosranden. Normaal gesproken bestaat de prooi van een buizerd voornamelijk uit kleine [[zoogdieren]], amfibieën (zoals kikkers) en kleine [[vogels]], maar hij is bij gelegenheid ook [[aaseter]].

 

== Kenmerken ==

 

Bij buizerds bestaat een grote kleurvariatie, er zijn erg donker gekleurde exemplaren terwijl er ook zijn met een bijna witte onderkant. Het bovengedeelte is effen, terwijl aan de onderkant verschillende dwarsbanden getekend zijn. De staart van een volwassen buizerd heeft naast de donkere eindband nog 8-10 smalle donkere dwarsbanden. De spanwijdte van de vleugels is ongeveer 113 tot 128&nbsp;cm. De totale lengte van kop tot staart is ongeveer 51 tot 57 centimeter.<ref> Cramp S. & Simmons K.E.L. (1980) ''The Birds of the Western Palearctic'' Volume II. Oxford University Press, Oxford, New York, 695 p. p.177</ref>

 

Door de typische vlucht is de vogel gemakkelijk te herkennen; enkele vleugelslagen, kort zweven en dan weer een paar slagen. De buizerd is een uitgesproken langzame vlieger met zijn brede vleugels en de korte, brede staart. Vaak kan worden waargenomen dat een buizerd door een of meer [[kraaien]], die in zekere zin zijn voedselconcurrenten zijn, wordt weggejaagd. De buizerd maakt ook graag gebruik van de [[thermiek]]. Op een mooie voorjaarsdag zijn vaak groepen buizerds te zien die zweven in de opstijgende warme lucht in een thermiekbel.<ref name="Volkskrant">[http://www.volkskrant.nl/dossier-beestje-van-de-week/de-buizerd-is-lomp-en-lui-maar-efficient~a3850807/ Caspar Janssen. ''De buizerd'' interview met Valentijn van Bergen in de Volkskrant - Beestje van de week 14-02-2015]</ref>

 

 

== Voedsel ==

Wat voedsel betreft is de buizerd een flexibele vogel en een [[opportunist]]; hij eet wat voorhanden is. Vandaar ook z'n brede verspreiding. [[Veldmuis|Veldmuizen]], mollen of konijnen vormen vaak het hoofdvoedsel samen met kikkers en kleine vogels. Een buizerd kan als het nodig is snel overschakelen op een ander voedingspatroon: ook dieren als eekhoorns, hazelwormen, waterhoentjes, insecten, verschillende amfibieën of vissen zijn dan niet veilig. Ook eet hij wel aas, meestal verkeersslachtoffers. Als hij een [[prooi]] ziet vanaf zijn uitkijkpost laat de buizerd zich er als een baksteen op vallen. In de winter zitten ze ook vaak op de grond; dan eten ze regenwormen.<ref name="Volkskrant"/> Mensen worden zelden of nooit door buizerds aangevallen, behalve een enkele keer [[Joggen|joggers]]. Zij worden dan mogelijk instinctief geïnterpreteerd als een indringer op de vlucht.

 

== Voortplanting ==

[[Bestand:Buizerd op nest-4961553.webm|thumb|Een buizerd op zijn nest]]

Het vrouwtje legt in mei twee tot vier [[Ei (dier)|ei]]eren, maar meestal drie. Deze witachtige eieren hebben bruine vlekken en vegen. De [[Broeden|broedtijd]] is 28 tot 31 dagen. Het jong dat als eerste uit het ei komt heeft de grootste kans te overleven. Bij gebrek aan voldoende voedsel sterft het zwakste kuiken en wordt uit het nest gegooid, of opgegeten door de rest. Buizerdjongen hebben een typisch witte bles op het achterhoofd. De kuikens houden het nest netjes, uitwerpselen verdwijnen met kracht over de rand. De jongen blijven zes tot zeven weken in het nest. Naarmate ze ouder worden verwijderen de jongen zich steeds verder van het nest.

 

 

== Verspreiding ==

De buizerd heeft een groot verspreidingsgebied binnen [[Europa (continent)|Europa]] en het westen van [[Azië]]. Hierbinnen worden zes ondersoorten onderscheiden:<ref>{{Brontabel|2013-IOC3.4}}</ref>

*''B. b. insularum'' ([[Canarische Eilanden]] en [[Azoren]])

In de eerste helft van de vorige eeuw was de buizerd een schaarse broedvogel. In de jaren 1970 werd het aantal broedvogels geschat op 2000 tot 2500 paar. Na het verbod op [[chloorkoolwaterstof-bestrijdingsmiddel]]en steeg het aantal snel; in 1990 waren het er meer dan 5000.<ref>{{aut|Bijlsma, R}}. 1993. Ecologische atlas van de Nederlandse roofvogels. Schuyt & Co, Haarlem.</ref> Ook daarna bleef het aantal stijgen.<ref>[http://www.sovon.nl/nl/soort/2870 Sovon Vogelonderzoek Nederland] Verspreiding en aantalsontwikkeling van de Buizerd in Nederland</ref>

 

Ook op wereldschaal neemt de buizerd in aantal toe. De wereldpopulatie werd in 2001 geschat op 4 miljoen individuen. Daarom staat de buizerd als niet bedreigd op de [[Rode Lijst van de IUCN]].<ref name="IUCN"/>