Etniciteit: verschil tussen versies

Nationaliteit en etniciteit komen vaak overeen en worden daarom vaak verward, maar beide concepten hebben toch een duidelijk verschil. Men kan ze het beste begrijpen als op elkaar aansluitende dus gefaseerde begrippen. Nationalisme was een beweging die in de negentiende eeuw opkwam en werd geleid door een intellectuele elite. Voor haar was de moderne nationaliteit de basis van een modern staatsburgerschap. Zij wilden de verschillende culturen, zo men wil etniciteiten, en sociale lagen binnen de staat verbroederen en homogeniseren door het verspreiden van één (nationale) standaardtaal en één historische identiteit, op grond waarvan zich vervolgens onderlinge herkenning en solidariteit zouden kunnen ontwikkelen als voorwaarden voor een democratische, uitdrukkelijk nationale, rechtsstaat. In wezen was het de dominante etniciteit binnen de staat die zich tot nationaliteit ontwikkelde en vervolgens andere etniciteiten absorbeerde. De ontwikkeling van de heterogene bevolking van Frankrijk tot ‘la grande nation’ is daarvan het voorbeeld. Vanuit het Île-de-France werden de regio’s vanaf de 15de eeuw in één staatkundig verband - niet zonder dwang en geweld - geharmoniseerd. In dit grotere Frankrijk vond eerst een adellijke elite elkaar, en vervolgens kwam in 18de eeuw een burgerlijke nationale elite naar voren die de adel onttroonde en in de Franse Revolutie ‘de Fransman’ schiep als de ‘citoyen’: de bewuste staatburger die in een gelijkwaardige positie aan het politieke proces van de staat ging nemen. Deze Fransman werd zelfs als universeel model gezien voor de politiek geëmancipeerde individu en de Franse revolutionairen beschouwden daarom alle mede-revolutionairen in de buurlanden ook als ‘Fransen’, en in de verovering van die staten zagen zij daarom geen bezetting maar een bevrijding. Dit Franse universalisme was dubbelzinnig en kon daarom geen stand houden en de individuele emancipatie zou in de 19de eeuw in elke Europese staat een eigen nationaal programma gaan volgen. In 1919, na de [[Eerste Wereldoorlog]], kregen de nationaliteiten een eigen staat en werden zij ''staatsnaties'' die het succesvolle programma van het ontstaan van de Franse natie gingen navolgen, maar dat leidde tot een veelvoud van elkaar bestrijdende nationalismen en was mede een oorzaak van het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]]. Na 1945 streefden de bevrijde staten ernaar om etnicteitenetniciteiten die zich nationaal niet wilden laten assimileren van hun staatsgebied te verwijderen: enkele tientallen miljoenen werden toen etnisch dan wel nationaal ''gezuiverd''. Zie ook [[etnische zuivering]] en [[staatsnationalisme]].