|
'''IJsselvliedt''' is een Nederlands [[landgoed]], in [[Wezep]], aan de noordelijke rand van de [[Veluwe]], gelegen tussen [[Hattemerbroek]] en [[’t Loo]], nabij de stad [[Zwolle]] aan de rivier de [[IJssel]], in de provincie [[Gelderland]] in [[Nederland]].
==Opzet en situering ==
Het [[landgoed]] IJsselvliedt wordt voornamelijk gevormd door een hoofdgebouw met tuin, een koetshuis, een poort- of tuinmanswoning, een sterrenbos, een arboretum en pinetum, een duiventil en een begraafplaats. Het hoofdgebouw en de poort- of tuinmanswoning staan pal aan de ervoor liggende provinciale weg, waar vandaan beide gebouwen goed te zien zijn. De toegangspoort ligt tussen de beide gebouwen in en vormt tevens de toegang tot een brede door bomen omzoomde laan, de IJsselvliedtlaan, waardoor men helemaal door en achter het landgoed kan. ▼
Een [[landgoed]] heeft vaak een mengeling van bouwland, weiland en bos, waardoor groenten, fruit en hakhout ter verkoop als bron van inkomsten beschikbaar zijn.
Het landgoed IJsselvliedt wordt voornamelijk gevormd door een hoofdgebouw met tuin, een koetshuis, een poort- of tuinmanswoning, een sterrenbos, een aboretum en pinetum , een duiventil en een begraafplaats.
▲Het hoofdgebouw en de poort- of tuinmanswoning staan pal aan de ervoor liggende provinciale weg, waar vandaan beide gebouwen goed te zien zijn. De toegangspoort ligt tussen de beide gebouwen in en vormt tevens de toegang tot een brede door bomen omzoomde laan, de IJsselvliedtlaan, waardoor men helemaal door en achter het landgoed kan.
==Geschiedenis==
Voor deDe geschiedenis van het landgoed kangaat alzo'n 300 jaar terug gegaan worden. Er werd toen eneen huis gebouwd dat vermoedelijk tegenover het nu bestaande gebouw aan de andere kant van de provinciale weg stond. Als eersteerste eigenaar wordt genoemd [[Johan Beeldsnijder der Steenbergen]] (1675-1751). Het was echter [[Richard Andreas Ludolphi Nobel]] (1777-1839) die in 1824 het toenmalige huis liet afbreken en het huidige huis liet bouwen. Uiteindelijk kreeg [[Johan Paul van Limburg Stirum|Johan Paul graaf van Limburg Stirum]] (1873-1948) het in bezit. Deze [[graaf]]Hij was van 1916-1921 [[gouverneur – -generaal]] van [[Nederlands-Indië]].
In 1955 is er bij [[testament]] een bepaling gekomen dat het landgoed beheerd zou gaan worden door een Stichtingstichting. Deze moet zorgen voor de instandhouding ervan, het gebruik voor sociaal nut gebruiken en besteding van de opbrengsten besteden aan maatschappelijke doelen.<ref>[https://www.stichtingijsselvliedt.nl Stichting IJsselvliedt]</ref> Het is in gebruik als groeps- en vakantiehotel ten behoeve van chronisch zieken.
Momenteel wordt het dan ook gebruikt, in samenwerking met partners, als groeps- en vakantiehotel ten behoeve van chronisch zieken. Hierbij wordt veel gebruikt gemaakt van vrijwilligers.
==Het landgoed==
===Hoofdgebouw===
Aan de rechterzijde na de ingang aan het begin van de door bomen omzoomde laan die naar achter door het landgoed loopt, de IJsselvliedtlaan, staat goed zichtbaar vlak aan de provinciale weg het hoofdgebouw van IJsselvliedt.
Het huis is in 1824 op deze plaats neergezet als vervanging van een huis dat waarschijnlijk ertegenover aan de andere kant van de provinciale weg stond en toen werd afgebroken. Het hoofdgebouw was oorspronkelijk blokvormig -dat deel is beschermd monument- en kreeg later aan de achterzijde uitbouwen die links en rechts uitsteken en een portiek als chique ingangspartij. Zo kreeg het de allure van een groot landhuis. De façade is symmetrisch, welke symmetrie ook nog wordt versterkt door het plaatsen van een schoorsteen op elke hoek van het schilddak. De bakstenen gevels zijn witgepleisterd hetgeen de gebouw een grotere uitstraling geeft.
Ook het interieur toont nog de allure die dit huis vroeger had. De verschillende bouwfasen zijn er ook mooi in terug te zien, zoals schouwen in neo -Lodewijk XV- en neo renaissanse-vormenneorenaissancevormen en een neo roccoplafondneorococoplafond.
===Koetshuis===
Links van het hoofdgebouw ligt een [[koetshuis]], dat wegens het type bijzonder is. Het heeft een rechthoekige plattegrond met links en rechts twee verschilleden uitbouwen Zelf heeft het een [[schilddak]], de uitbouwen ieder een [[zadeldak]]. Aan de achterkant bevindt zich een stal met boxen voor een paard en ezel.
Aan de achterkant bevindt zich een stal met boxen voor een paard en ezel.
===Poortwachters- of tuinmanswoning===
Aan de linkerzijde na de ingang aan het begin van de laan die naar achter door het landgoed loopt, de IJsselvliedtlaan, staat goed zichtbaar vlak aan de provinciale weg de poortwachters- of tuinmanswoning van IJsselvliedt. Het huisje uit 1845 is een vrijstaand lieflijk gebouwtje onder een rieten schilddak met dakkapellen en staat strategisch links van de ingang met zicht op het toegangspad naar het hoofdgebouw.
Het ontwerp daarvanvan uit 1845dit huisje wordt toegeschreven aan de architect [[Nicolaas Plomp]]( (1782-1852), die in die tijd [[stadsarchitect]] van het nabijgelegen [[Kampen]] was. Nicolaas Plomp werkte voornamelijk in de bouwstijl van het [[classicisme]] en was daarin een navolger van de grondlegger daarvan, de Venetiaanse architect [[Andrea Palladio]] (1508-1570). Deze werd bekend door zijn navolging van de op de door de [[Griekse bouwstijl]] geïnspireerde [[Romeinse bouwkunst]], met stijlkenmerken als de [[pilaar,]] een [[fronton]] en [[symmetrie]], terug te vinden in zijn [[Palladiaanse villa's ]] in Veneto het platteland bij [[Venetië]]. Zijn voorbeeldboek [[''I quattro libri dell'architettura'']] uit 1570 inspireerde veel architecten wereldwijd.
Doch Nicolaas Plomp verstond ook zijn vak als het op het bouwen in de [[gotisiche stijl]] aankwam en wist deze ook met de bouwstijl van het [[classicisme]] te combineren. Hij gaf het huis een vierkante plattegrond met een centrale middengang en een symmetrische ingangsgevel en plaatste aan de achterzijde, nu met zicht op de provinciale weg, een houten veranda rijk versierd met pilaartjes in Italiaanse loggia-stijl die gekoppeld in paren staan, met spitsbogen als neogotische versiering. Dit huis staat dan ook wegens zijn bijzondere uitvoering op de monumentenlijst.<ref>[https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl Monumentenregister]</ref>
Hij gaf het huis een vierkante plattegrond met een centrale middengang en een symmetrische ingangsgevel en plaatste aan de achterzijde , nu met zicht op de provinciale weg, een houten veranda rijk versierd met pilaartjes in Italiaanse loggia-stijl die gekoppeld in paren staan, met spitsbogen als neogotische versiering. Dit huis staat dan ook wegens zijn bijzondere uitvoering op de monumentenlijst
===Het sterrenbos===
===Arboretum en pinetum===
Ten behoeve van het opdoen van kennis voor bosbebouwing en het kweken van bomen werden in een [[arboretum]] verschillende soorten bomen en struiken geplant die voor die tijd een bijzonderheid waren. In de loop der jaren hebben veel van deze bomen en struiken een weg gevonden tot zelfs in woonwijken.
In het [[pinetum]] van IJsselvliedt vindt men coniferen(naaldzadigen). Hieronder valt ook de beroemde uit Californië afkomstige [[mammoetboom]] of Sequoiadendron Gianteum. Deze kan 100 meter hoog worden, daarmee de grootste boom ter wereld, en kan wel 3500 jaar oud worden.
Deze kan wel 100 meter hoog worden, en is daarmee de grootste boom ter wereld, en kan wel 3500 jaar oud worden.
Er is op IJsselvliedt een wandelroute van 2,3 kilometer uitgezet die is aangegeven met blauwe paaltjes en die door het aboretum en het pinetum voert. ▼
▲Er is op IJsselvliedt een wandelroute van 2,3 kilometer uitgezet die is aangegeven met blauwe paaltjes en die door het aboretumarboretum en het pinetum voert.
===Duiventil===
Tegenover het hoofdgebouw aan de overzijde van de provinciale weg staat in het open veld een niet te missen grote [[duiventil]]. Het is een stenen rechthoekige kast op vier palen met een torentje waarin vlieggaten zitten en werd in 1824 gebouwd. Op de duiventil is het familiewapen aangebracht op een windwijzer met windvaan. Het was dan ook vroeger aan de adel en de hoge gestelijkengeestelijken voorbehouden om duiven te houden. Daarbij golden bepalingen zoals het bezit hebben van een bepaalde hoeveelheid land. Duiven werden dan ook gehouden ter wille van het aanzien, voor het vlees ter afwisseling voor ingezouten vlees in de winter en voor de mest, die van de bodem van duiventil werd gehaald.
<ref>[http://www.webringreestdal.nl/dewijk/duiftil.html De geschiedenis van de duiventil]</ref> Omdat de duiventil van IJsselvliedt een markant herkenningspunt is is het in de oorlog gebruikt om leden van het verzet die van over de IJssel kwamen in IJsselvliedt op te vangen en daarna te helpen met hun verdere vlucht. ▼
<ref>http.://webringreestdal.nl/derwijk/duiftil/html.</ref>
▲Omdat de duiventil van IJsselvliedt een markant herkenningspunt is is het in de oorlog gebruikt om leden van het verzet die van over de IJssel kwamen in IJsselvliedt op te vangen en daarna te helpen met hun verdere vlucht.
===Begraafplaats===
Aan het eind van de IJsselvliedtlaan die door het landgoed naar achter loopt, ligt de kleine begraafplaats van IJsselvliedt.
Bijzonder is dat boven de grafkelder van de familie Nobel een klein [[mausoleum]] ligt. Meester J.P. graaf van Limburg Stirum had tijdens zijn jaren als gouverneur-generaal van Nederlands- Indië kennis gezien dat overledenen werden bijgezet werden in een mausoleum.
Hij liet er een eenvoudige bouwen op IJsselvliedt en na hun overleden in 1948 en 1955 werden de graaf en gravin er daadwerkelijk bijgezet.
De begraafplaats heeft ook enkele diergraven met grafzerken waaronder een graf voor een paard, een ezel en diverse honden. <ref>https[http://www.stichtingijsselvliedtkasteleningelderland.nl</ref><ref>https:Kastelen//monumentenregisterIJsselvliedt.cultureelerfgoed.nlhtml Kastelen in Gelderland]</ref>
<ref>http://kasteleningelderland.nl/Kastelen/IJsselvliedt.html</ref>
{{Appendix}}
| 