Flavius Julius Valens: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: er in slaagde → erin slaagde (3), bekend sta → bekendsta, typos fixed: fourage → foerage met AWB
Regel 25:
| neef van=
}}
'''Flavius Julius Valens'''<ref> In [[Klassiek Latijn]] zou de naam Valens worden geschreven als FLAVIVS IVLIVS VALENS AVGVSTVS.</ref> ([[328]] - [[9 augustus]] [[378]]) was van [[28 maart]] [[364]] tot 9 augustus 378 keizer van het [[Lijst van Romeinse keizers|Romeinse Rijk]].
 
Valens werd door zijn oudere broer [[Valentinianus I|Valentinianus]] op 28 maart 364 tot medekeizer benoemd, nadat deze kort daarvoor keizer was geworden. Hij zou het oosten van het rijk gaan besturen en Valentinianus het westen. Valens had een duidelijk ondergeschikte rol in deze overeenkomst. Valens werd in de zomer van 378 verslagen en gedood in de [[slag bij Adrianopel (378)|slag bij Adrianopel]].
 
==Afkomst en familie==
Valens werd in 328 geboren in Cibalae, in het zuiden van [[Pannonia (Romeinse provincie)|Pannonia]] (het huidige [[Vinkovci]] in het tegenwoordige [[Kroatië]]).<ref name="Lenski2002"> {{aut|Lenski, Noel Emmanuel}}, ''Failure of empire: Valens and the Roman state in the fourth century A.D.'' [http://books.google.com/books?id=uvXo39xOV8kC&pg=PA88 zie hier], 2002, University of California Press, ISBN 978-0-520-23332-4, blz. 88</ref> Zijn vader was [[Gratianus de Oudere]], een bekende en gerespecteerde [[Illyriërs|Illyrische]] generaal. Zijn oudere broer [[Valentinianus]] was zeven jaar ouder. De jongens groeiden op op de landgoederen die hun vader in [[Africa]] en [[Britannia (Romeinse provincie)|Brittania]] had gekocht. Terwijl Valentinianus voorafgaand aan zijn benoeming tot keizer een succesvolle militaire carrière had doorlopen, was dit voor Valens niet het geval. Valens bracht een groot deel van zijn jeugd op de landgoederen van zijn familie door. In de jaren 360 ging hij in het leger. Samen met zijn broer nam hij deel aan de Perzische veldtocht van keizer [[Julianus de Afvallige]].
 
Met zijn vrouw [[Albia Domnica|Domnica]] had hij twee dochters ''Anastasia'' en ''Carosa'', alsmede een op 18 januari 366 geboren zoon en erfgenaam ''Valentinianus Galates''. Deze zoon werd in 369 tot consul benoemd, maar stierf al kort daarna.
Regel 50:
 
==Oorlog tegen de Goten==
De [[Goten]] in de noordelijke regio hadden Procopius in zijn opstand tegen Valens gesteund. Ook was Valens ervan op de hoogte dat de Goten zelf bezig waren met de organisatie van een opstand. Valens was daar logischerwijs niet erg blij mee. Deze Goten, meer specifiek de [[Tervingi]], stonden op dat moment onder leiding van de ''iudex'' [[Athanarik]] en hadden sinds hun nederlaag tegen [[Constantijn de Grote]] in 332 blijkbaar in vreedzame co-existentie met de Romeinen geleefd. In het voorjaar van 367 stak Valens de Donau over en marcheerde hij op in de richting van Athanariks Thervingi. Dezen wachtten dit niet af en namen de wijk in de richting van de [[Karpaten]], waardoor zij er inerin slaagden Valens' opmars te ontwijken. Later in de zomer stak de legermacht van Valens de Donau weer over zonder dat het tot een groot treffen met de Thervingi was gekomen. De volgende lente voorkwam een overstroming van de Donau dat Valens’ legermacht de rivier kon oversteken. In plaats daarvan hield de keizer in 368 zijn troepen bezig met de bouw van vestingwerken. In 369 stak Valens bij [[Isaccea|Noviodunum]] opnieuw de Donau over. Hij viel nu eerst de noordoostelijke Gotische stam van de Greuthungi aan voordat hij Athanariks Thervingi in een gevecht wist te verslaan. Athanarik pleitte nu voor onderhandelingen om een einde aan de oorlog te maken en Valens kwam hem daarin graag tegemoet. Het gesloten verdrag lijkt de relaties tussen de Goten en Romeinen zoveel mogelijk te hebben willen minimaliseren. Valens probeerde de Goten te isoleren. De handel tussen Goten en Romeinen werd zoveel mogelijk beperkt tot een klein aantal grensplaatsen en ook aan het opnemen van Gotische troepen in het Romeinse leger kwam een einde. Valens zou in de komende jaren nog de wrange vruchten van dit verlies aan mankracht plukken, want de Goten hadden in de jaren ervoor een substantieel deel van de nieuwe rekruten van het Romeinse leger uitgemaakt.
 
==Oorlog met de Sassaniden==
Regel 59:
Ondertussen braken er problemen uit met de jonge koning Papas, die wat al te wild om zich heen begon te slaan. Hij had de Armeense [[bisschop]] [[Nerses I]] laten executeren en eiste de controle over een aantal belangrijke Romeinse steden, waaronder zelfs [[Şanlıurfa (stad)|Edessa]]. Dat was niet de bedoeling. Op aandrang van zijn generaals en vrezend dat Papas naar de Perzen zou overlopen, liet Valens een mislukte poging uitvoeren om de prins gevangen te nemen. Toen dat niet lukte liet hij hem later in Armenië executeren. In Papas plaats, voerde Valens een andere Arsacidische heerser [[Varazdat|Varasdates (Varazdat)]] ten tonele, die onder de regentschap van de ''[[sparapet]]'' [[Mushegh I Mamikonian]], een bondgenoot van Rome, in naam over Armenië heerste.
 
Niets van dit alles viel in goede aarde bij de Perzen. Zij begonnen weer aan te dringen op de naleving van het verdrag in 363. Toen alles in 375 er op wees dat een nieuwe confrontatie aan de oostgrens waarschijnlijk leek, begon Valens met de voorbereidingen voor een grote expeditie. Ondertussen ontstonden er elders problemen. In [[Isaurië|Isauria]], een bergachtige regio in west-[[Cilicië]], brak in 375 een belangrijke opstand uit, voor de onderdrukking waarvan troepen moesten gebruikt, die aan de Oostgrens waren gestationeerd. Verder kwamen in 377 de [[Saracenen]] onder [[Mavia (koningin)|koningin Mavia]] in opstand. Zij verwoestten een strook land die zich uitstrekte van [[Fenicië]] en [[Palestina (regio)|Palestina]] tot in de [[Sinaï (schiereiland)|Sinaï]]. Hoewel Valens er inerin slaagde beide opstanden onder controle te krijgen, werden de mogelijkheden om aan de oostelijke grens in actie te komen door deze opstanden sterk beperkt.
 
In 375 werd Valens' oudere broer Valentinianus in [[Pannonië]] door een [[hersenbloeding]] getroffen. Dit resulteerde op 17 november 375 in zijn dood. [[Gratianus]], de zoon van Valentinianus' en een neef van Valens, was door zijn vader al tot mede-augustus verheven. Mede omdat Gratianus bij de dood van zijn vader niet ter plaatse was, moest hij dulden dat om reden van stabiliteit de keizerlijke troepen in Pannonia zijn nog zeer jonge halfbroer [[Valentinianus II]] na de dood van zijn vader ook tot [[Augustus (titel)|Augustus]] verhieven.
Regel 74:
==Valens' dood in de slag bij Adrianopel==
{{Zie hoofdartikel|slag bij Adrianopel (378)}}
Na een kort verblijf in Constantinopel gericht op het vergroten van zijn troepensterkte en het verkrijgen van een steunpunt in Thracië, trok Valens in de richting van [[Edirne (stad)|Adrianopolis]]. Van daaruit trok hij op tegen het confederale barbaarse leger. Op 9 augustus 378 kwam het tot een veldslag, die bekend zou komen te staan als de [[slag bij Adrianopel (378)|slag bij Adrianopel]]. Hoewel er diplomatieke onderhandelingen werden gevoerd, leidden dezen tot niets, toen een Romeinse eenheid naar voren trok en zo beide partijen dwong zich in de strijd te mengen. Vroeg in de veldslag boden de Romeinen goed partij, maar toen de Visigotische cavalerie, die toevallig net van een fourageringstochtfoerageringstocht terugkwam, zich onverwacht in de strijd wierp en er inerin slaagde de Romeinse gelederen te doorbreken, werden de Romeinen verpletterend verslagen.
 
De primaire bron voor de slag is [[Ammianus Marcellinus]].<ref>{{aut|Ammianus Marcellinus}}, ''Historiae'', 31.12–13.</ref> Valens had een forse reserve aangehouden om zijn bagagetrein en zijn schatkist te bewaken. Dit betekende echter wel dat hij minder troepen voor de strijd beschikbaar had. Verder kwam zijn cavalerie op de rechtervleugel eerder bij het Gotische kamp aan dan de linkervleugel. Het was een zeer warme dag en de Romeinse cavalerie wierp zich nu zonder strategische ondersteuning in de strijd. Zo verspilden zij hun energie in de hitte.
Regel 87:
Toen de slag voorbij was, lag twee derde van het Oost-Romeinse leger dood op het slagveld. Veel van de beste officieren waren omgekomen. Wat over was van Valens' leger trok zich onder leiding van de comes Richomer en generaal Victor onder dekking van de nacht terug van het slagveld.
 
[[John Bagnell Bury|J.B. Bury]], een bekende [[oud-historicus]], die in deze periode was gespecialiseerd, geeft een specifieke interpretatie van de betekenis van de slag bij Adrianopolis: "Het was een ramp en schande die niet nodig was geweest."<ref> [http://rbedrosian.com/Ref/Bury/ieb4 zie hier]</ref>
 
Het verlies van het grootste deel van het Oost-Romeinse leger maakte de regering onmachtig. De West-Romeinse keizer Gratianus, negentien jaar oud, was niet tegen dit debacle opgewassen. Totdat hij keizer [[Theodosius I]] tot de nieuwe keizer van het Oost-Romeinse rijk benoemde, bleek hij niet in staat om de catastrofe die aanvankelijk steeds verder uit de hand liep, het hoofd te bieden.
Regel 97:
Het zo roemloos omkomen in de strijd kan worden beschouwd als het dieptepunt in een ongelukkige carrière. Dit geldt met name vanwege de ingrijpende gevolgen van Valens' nederlaag. De nederlaag bij Adrianopel bleek het begin van het einde voor de territoriale integriteit van het late Romeinse Rijk en dit feit werd als zodanig ook door tijdgenoten erkend. [[Ammianus Marcellinus]] begreep dat het de ergste nederlaag in de Romeinse geschiedenis sinds de [[slag bij Cannae]] was (31.13.19), en [[Tyrannius Rufinus van Aquileia|Tyrannius Rufinus]] noemde het "het begin van de kwade zaken, die het Romeinse rijk vanaf toen en daarna overkwamen."
 
Valens zou ook opdracht hebben gegeven een korte geschiedenis van de Romeinse staat te laten geschreven. Dit werk werd geschreven door Valens' secretaris [[Eutropius (historicus)|Eutropius]] en staat bekend staatbekendstaat onder de naam ''Breviarium ab Urbe condita''. Het vertelt de geschiedenis van Rome sinds haar stichting. Volgens sommige historici gaf Valens deze opdracht om zo in kort bestek op de hoogte te raken van de Romeinse geschiedenis, opdat hij, de keizerlijke familie en door hen benoemde personen zich beter zouden kunnen verhouden tot de [[Romeinse Senaat|Romeinse Senatoriale]] klasse.<ref>{{aut|[[Eutropius (historicus)|Eutropius]]}}. ''Breviarium'', red. H.W. Vogel, Liverpool University Press, 1993, blz. XIX. </ref>
 
===Worsteling met het religieuze karakter van het Rijk===