Vrije rijkssteden in de Nederlanden: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Linkonderhoud: dode link eruit |
k Link naar doorverwijspagina Kampen gewijzigd in Kampen (stad); gewijzigd in Kampen (stad) met DisamAssist. |
||
Regel 1:
[[Bestand:Drie_Rijkssteden_Deventer_Kampen_Zwolle_Halve_Stichtse_Stuiver.jpg|{{largethumb}}|½ Stichtse [[Stuiver]] of '[[Botje_(munt)|butken]]', geslagen in [[Deventer]] in 1488 (Driestedenmuntslag Deventer, [[
Een '''[[vrije rijksstad]]''' of '''vrijstad''' stond niet onder de heerschappij van een [[Heer (feodalisme)|heer]] en viel in principe enkel onder het gezag van de keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]]. Vrije rijkssteden kunnen daarom als ministaatjes beschouwd worden. Meestal vielen zij toch in handen van één of andere heer. Men spreekt dan van [[mediatisering]]. Enkele overleefden en verdwenen pas bij de Franse annexaties.
In Duitsland waren er vele, zie de artikelen over [[vrijstad|vrije rijkssteden]] en [[Rijksdorp (Heilige Roomse Rijk)|rijksdorpen]].
Regel 5:
In de Nederlanden waren er maar enkele die een beroep op de titel van vrijstad deden of konden doen:
*'''[[Nijmegen]]''' verkreeg in [[1230]] de stadsrechten van [[Rijksstad Aken|Aken]] en werd daarmee automatisch zelf ook een vrije rijksstad. Echter kwam Nijmegen in [[1247]] in handen van het [[Hertogdom Gelre]] doordat rooms tegenkoning [[Willem II van Holland]] het uit geldgebrek verpandde en door zijn dood in 1256 de Gelderse hertog nooit terugbetaalde. Hierdoor eindigde effectief alweer de Nijmeegse status van rijksstad.
*'''[[Deventer]]''', '''[[Kampen (
*'''[[Groningen (stad)|Groningen]]''' daarentegen was bijwijlen zeer onafhankelijk van de bisschop van Utrecht, maar het was nooit een stad zonder heer. Net als Zwolle, Deventer en Kampen werd Groningen in 1495 door Maximiliaan tot rijksstad verheven.<ref>{{aut|F. C. Berkenvelder}}, ''[http://books.google.nl/books?id=JrdWAAAAYAAJ&q=groningen+rijksstad+1495&dq=groningen+rijksstad+1495&hl=nl&sa=X&ei=BJjjUK_KDOO-0QXRzYHAAg&ved=0CDsQ6AEwAQ Zwolle als hanzestad]'' (1983) 64.</ref> De Utrechtse bisschop maakte zijn ''heerlijkheid'' over aan de keizer, die in 1536 –8 jaar later dan de Overijsselse steden– zelf ''heer'' van Groningen werd: zie [[heerlijkheid Groningen]]. Desondanks beschouwde Groningen zichzelf daarna nog steeds als rijksstad. Zo was de titel van de Engelse vertaling van de artikelen die voortvloeiden uit de [[reductie van Groningen]] "The Articles of the giuing ouer of the large, ample '''imperiall''' cittie of GRONING." Vertaald is dit "De artikelen van de overgave van de grote, uitgebreide rijksstad (keizersstad) Groningen". Of de stad Groningen deze titel zelf heeft opgedrongen of dat Groningen destijds door de buitenwereld wel degelijk als rijksstad werd beschouwd is niet zeker.
|