Metro van Stockholm: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Geschiedenis: subkoppen
→‎Geschiedenis: + Enskedebanan
Regel 37:
[[Bestand:Tunnelbanebygget.jpg|thumb|left|De tunnel onder Södermalm in aanbouw]]
=== Premetro ===
De oorsprong van de Stockholmse metro ligt bij een project, dat we tegenwoordig als [[premetro]] zouden aanmerken, uit de jaren dertig van de twintigste eeuw. In 1931 werd begonnen met de bouw van de tunnel onder Södermalm onder de naam Tunnelbanan. De lijn met drie stations werd aangelegd met het idee om de in 1930 geopende [[Örbybanan]] te kunnen doortrekken naar het centrum. Hierbij zouden dan ook de sneltram van de [[Enskedebanan]] uit 1909 het traject kunnen gebruiken. De opening vond plaats op 30 september 1933, maar de verbinding met de Örbybanan, het zuidelijke deel van de huidige T19, kwam pas in 1946 tot stand. In 1934 volgde een vrije trambaan aan de westkant van de stad naar [[Alvik (metrostation)|Alvik]]. In 1941 besloot de Stockholmse gemeenteraad definitief tot de aanleg van de metro<ref>K. Hazelzet: ''Metro's'', Alkenreeks nr 133, De Alk, Alkmaar 1965. Blz. 44</ref>, waarbij de lijn naar Alvik en de tunnel uit 1933 aan elkaar verbonden zouden worden. De aanleg van de verlenging ten westen van Alvik, de Änbybanan, werd meteen ter hand genomen en deze premetro werd op 1 oktober 1944 geopend. In 1946 werd de Skanstullbrug voltooid en op 3 september werd station Johanneshov, het huidige Gullmarsplan, geopend. Hiermee was de verbinding tussen Slussen en het zuidelijke tramnet een feit, waarna de ombouw tot metro begon. Vanaf 1950 werd de lijn naar de westelijke [[tuinstad|tuinsteden]] omgebouwd tot metro en verlengd tot [[Vällingby (metrostation)|Vällingby]].
 
=== Metro ===
De eerste metrodienst (T18) startte op 1 oktober 1950 tussen Slussen en Hökarängen, over het traject van de omgebouwde en deels verlegde Enskedebanan. De ombouw van de Örbybanan werd pas op 9 september 1951 voltooid en dus reden bijna een jaar lang zowel tramssneltrams als metro's door de tunnel. In [[1952]] werd de metro naar de westelijke [[tuinstad|tuinsteden]] geopend en in [[1957]] werden de beide delen aan elkaar gekoppeld met een tunnel onder het centrum en de oude binnenstad<ref>Op de rails, jaargang 36 (1968) aflevering M, Blz. 126</ref>. Samen met de omgebouwde takken van de [[sneltram]] in de zuidelijke voorsteden vormde dit de ''Groene route'' met twee lijnen van Noord-West naar Zuid. In 1958 volgde de oostelijkste tak als derde lijn van de groene route.
 
In de periode 1964-'67 volgde de ''Rode route'' met twee lijnen van Zuid-West naar Noord-Oost<ref>Op de rails, jaargang 36 (1968) aflevering M, Blz. 128</ref>. Het plan was de hele tijd dat de [[Tram van Stockholm|trams in Stockholm]] om reden van [[efficiency]] vervangen zouden worden door de metro en toen Zweden op [[3 september]] [[1967]] ([[Dagen H]]) overging naar rechts rijden op de weg en tegelijk het grootste deel van de rode lijn werd geopend, reed ook de laatste tram door de straten van Stockholm. 25 jaar later zou de tram weer terugkeren in het straatbeeld, eerst als [[museumtram]] naar [[Djurgården (stadsdeel)|Djurgården]] ([[Djurgårdslinjen]]), tegenwoordig ook als moderne lagevloertram. In [[1975]] werd de "Blauwe route" met twee lijnen van Noord naar Zuid-Oost geopend.