Fulbe: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 2:
De '''Fulbe''' zijn een etnische groep in de [[Sahel (landstreek)|Sahelzone]], verspreid over een aantal landen in [[West-Afrika]], van [[Mauritanië]] in het noordwesten tot [[Kameroen]] en de [[Centraal-Afrikaanse Republiek]] in het zuiden, en oostelijk tot [[Soedan]]. Andere namen zijn '''Foulah''', '''Fula''', '''Fulfulde''', '''Fulbhe''', '''Fulani''', '''Peul''' en '''Peulh'''.
Ze zijn het grootste [[nomadenvolk]] van West-Afrika. Vandaag de dag is er nog slechts één groep die nomadisch leeft en dat zijn de [[Wodaabe]] uit Niger. De meeste Fulbe zijn [[schaapherder|herders]] en [[nomaden]], en ze kunnen lange tijd te voet op stap gaan met hun kudden.
De Fulbe zijn voornamelijk [[islam]]itisch. Zij spreken de taal [[Fula (taal)|Fula]] (''Pulaar'' of ''Pular'' genoemd in de westelijke dialecten, ''Fulfulde'' in de centrale en oostelijke dialecten), net als de [[Toucouleur|Tukulor]] (Toucouleur), een verwante bevolkingsgroep in de centrale vallei van de rivier de [[Sénégal]]. Alle lokale stammen die de taal spreken noemt men de "halpulaar".
De traditionele klederdracht van de Fulbevrouwen is meestal een lange kleurrijke jurk, met opstiksels of andere versieringen.
== Geschiedenis ==
De Fulbe waren oorspronkelijk een nomadenvolk van herders, die hun kudden van koeien, geiten en schapen over de uitgebreide droge vlakten van hun streek dreven, waarbij ze zich min of meer afzijdig hielden van de lokale boerenbevolking. Tijdens de [[16e eeuw]] breidden de Peul zich uit door de graslanden in de [[Sahel (landstreek)|Sahel]] van het huidige [[Senegal]] tot Soedan. De kracht van de Fulbe was hun paardrijkunst, waardoor ze zich snel konden verplaatsen door hun uitgebreide rijk en hun rivalen verslaan. Dit betekende echter dat ze zich niet konden uitbreiden naar het zuiden toe, want hun paarden waren gevoelig voor de ziektes daar. Verscheidene Fulbe sedentariseerden en vermengden zich met islamitische en niet-islamitische volken. Uit deze groepen kwamen geleerde en geletterde religieuze leiders voort. Zij waren onder meer bereid om de militaire jihads van de 17e en 18e eeuw te ontketenen.
Gedurende de [[19e eeuw]] werden de Fulbe de leiders van een groot Fulbe-rijk onder [[Usman dan Fodio]]. Voor zijn dood splitste hij het rijk op in het gedeelte Sokoto en het gedeelte Gwandu. Dit duale rijk duurde voort tot [[1903]], toen het rijk opgedeeld werd door verschillende Europese koloniale machten.
== Bekende Fulbe ==
* [[Umaru Yar'Adua]], voormalig president van [[Nigeria (land)|Nigeria]]
* [[Ahmadou Ahidjo]], eerste president van [[Kameroen]]
* [[Thomas Sankara]], voormalig president van [[Burkina Faso]]
| |||