Jakub Šimon Jan Ryba: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (overleg | bijdragen)
k Verplaatsing van 10 interwikilinks die op Wikidata beschikbaar zijn op d:q727629
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: [[Afbeelding: → [[Bestand: (2), tenslotte → ten slotte met AWB
Regel 19:
| amg =
}}
'''Jakub Šimon Jan Ryba''' (ook: '''Peace''', of: '''Poisson''', en ook: '''Rybaville''') ([[Přeštice]], [[26 oktober]] [[1765]] - Voltuš bij [[Ro%C5%BEmit%C3%A1l_pod_T%C5%99em%C5%A1%C3%ADnemRožmitál pod Třemšínem|Rožmitál pod Třemšinem]], [[8 april]] [[1815]]) was een Tsjechisch [[componist]], [[muziekpedagoog]] en [[dirigent]].
 
== Levensloop ==
Regel 29:
hij cello in het orkest van het seminarie Sv. Václav en orgel in enkele kerken. Zijn droom is een beroemd componist en dirigent te worden.
 
[[AfbeeldingBestand:JJRyba-grave.JPG|thumb|links|Monument op de plek waar Ryba een einde aan zijn leven maakte]]
 
In 1784 schrijft zijn vader hem dat in Nepomuk de post van hulpschoolmeester vrij is. Jakub
breekt zijn studie af, solliciteert en krijgt de baan mits hij aantoont dat hij daartoe vaardig is. Een snelle cursus (bij zijn vader?) helpt hem daaraan te voldoen. In 1786 gaat hij naar Mnišek, waar hij zijn oom, ook schoolmeester en cantor, helpt en tegelijk verder studeert. Ruim een jaar later vindt hij toch een baan, want op [[11 februari]] [[1788]] wordt hij cantor in [[Ro%C5%BEmit%C3%A1l_pod_T%C5%99em%C5%A1%C3%ADnemRožmitál pod Třemšínem|Rožmitál pod Třemšinem]] en organist in de plaatselijke kerk Povýšení sv. Krřiže (Verheffing van het Heilig Kruis). Twee jaar later trouwt hij met Anna Langlerová. Het paar krijgt dertien kinderen, van wie er zes op jeugdige leeftijd overlijden.
 
[[AfbeeldingBestand:Rozmitál p.T. graf Ryba.jpg|thumb|rechts|Grafmonument van Ryba, achter "zijn" kerk]]
 
In Rožmitál gaat het anders dan Ryba had gedroomd. Zijn pogingen om het [[onderwijs]] te hervormen volgens de richtlijnen van [[keizer Jozef II]] vallen niet goed. Sprak Ryba van huis uit Duits, in Rožmitál ontwikkelt hij een groeiende voorkeur voor de eigen Tsjechische taal, die hij ook gebruikt in kerkelijke muziek. Zijn muzikale opvattingen bezorgen hem de ergernis van pastoor Zachar en een deel van de dorpsbevolking pruimt de nieuwlichter niet echt. Een verzoening met de pastoor mag niet baten, Ryba voelt zich miskend en raakt daardoor teruggetrokken en depressief. Ten slotte maakt hij, 49 jaar oud, op [[8 april]] [[1815]] in de bossen bij het dorpje Voltuš, even buiten Rožmitál, een einde aan zijn leven. Hij werd in eerste instantie op een ongewijd plekje op het kerkhof begraven. Later kregen zijn resten een prominentere plaats, met een grafmonument.
Regel 40:
== Werken ==
Ryba’s oeuvre beslaat rond de 1500 werken, liederen, aria's, kamermuziekwerken in velerlei soorten, concerten, symfonieën en ook veel kerkmuziek. Veel ervan is gebruiksmuziek, zoals je van een dorpscantor mag verwachten. Het is niet verwonderlijk dat er kerstmuziek
bij zit. Kerst is tenslotteten slotte al eeuwenlang het meest aansprekende christelijke feest. Ryba's bekendste werk is een soort herdersspel in negen delen die elk de titel van de delen van een mis hebben, de ''Česká mše vánoční'' oftewel ''Boheemse Kerstmis''.
 
De dorpsschoolmeester verloochende zich evenmin want Ryba schreef ook veel voor kinderen, zoals een reeks kerstliederen voor tweestemmig kinderkoor en instrumenten, die hij zelf pastorales noemde. Het bekendste exemplaar daarvan is ''Spi, spi, nevíňátko'', voor sopraan, alt, kinderkoor, dudelzack, klavecimbel en orkest.