Olijfolie: verschil tussen versies

'''Olijfolie''' is een [[plantaardige olie]] die door persing uit [[olijf|olijven]], de vruchten van de olijfboom, wordt gewonnen. De mensheid is al lang met olijfolie bekend, de oudste gegevens tonen aan dat deze olie al 4000 jaar voor Chr. gebruikt werd. Rond 1200 voor het begin van de jaartelling brachten de [[Feniciërs]] de [[olijfboom]] naar [[Italië]]. Olijfolie wordt vooral bij de voedselbereiding gebruikt. In veel landen rond de [[Middellandse Zee]] is olijfolie millenniaal duizenden jaren van belang in verschillende toepassingen. Niet alleen was als voedingsmiddel, het werd ook massaal gebruikt als brandstof voor verlichting door middel van olielampen.

Olijfolie wordt als een gezond voedingsbestanddeel beschouwd. Dit heeft twee redenen. De olie is rijk is aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren en erhet bevinden zichbevat stoffen in, zoals [[anti-oxidant]]en, die lichaamscellen beschermen tegen veroudering. Om deze redenen kan het bij een vetarm dieet nog steeds zinvol zijn om olijfolie te nuttigen.

Hoewel al duizenden jaren bekend en steeds weer bevestigd, is de positieve werking van olijfolie op de gezondheid anno 2005 nog steeds niet volledig verklaard. Het is daarom nog steeds een gewild onderwerp van voedselonderzoek. In september 2005 maakte het tijdschrift [[Nature]] bekend dat onderzoekers een stof genaamd [[oleocanthal]] in olijfolie aangetroffen hebben met een werking gelijk aan de pijnstiller en ontstekingsremmer [[Ibuprofen]].<ref>Gary K. Beauchamp, Russell S. J. Keast, Diane Morel, Jianming Lin, Jana Pika, Qiang Han, Chi-Ho Lee, Amos B. Smith, Paul A. S. Breslin (2005) [http://www.nature.com/nature/journal/v437/n7055/abs/437045a.html Phytochemistry Ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil]; ''Nature'' '''437''', 45-46 </ref> Prof. M. Katan, hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, verklaarde in Trouw dat olijfolie gezond is, maar niet gezonder dan slaolie of andere oliën. De voornaamste reden van het gezondheidsimago van olijfolie ligt volgens hem in de door de Europese Unie gesubsidieerde onderzoeken naar de gezondheidseffecten van olijfolie. Deze onderzoeken vinden vooral plaats juist omdat er een overschot van olijfolie in Europa is.<ref>Trouw, 19 januari 2007, "Voedselproducenten beïnvloeden onderzoek", [http://www.trouw.nl/degids/gidsartikelen/article604048.ece/zijvan_de_wetenschap_Ongezonde_wetenschap benaderd op 19 januari 2007]</ref>

Plantaardige vetten zoals olijfolie bevatten meer onverzadigde [[vetzuren]], dat wil zeggen vetzuren met dubbele bindingen, dan dierlijke vetten. Deze verlagen het cholesterol en hebben een gunstig effect op het lipidenprofiel in het bloed. Als onverzadigde vetzuren echter langdurig hoog verhit worden, [[ontleding (scheikunde)|ontleden]] ze en vormen ze zelf radicalen. Die radicalen reageren direct tot onvolledige verbrandingsproducten zoals [[polycyclische aromatische koolwaterstoffen]], waarvan sommige kankerverwekkend zijn. Olijfolie ontleedt wanneer deze langdurig tot een temperatuur van 150 °C-200 °C verhit wordt, temperaturen die worden bereikt bij wokken of braden als de olie te heet wordt en gaat walmen. Andere oliën, zoals pinda-olie (arachide-olie), kunnen hoger verhit worden, maar bevat alleen mono-onverzadigde vetzuren. Eénmalige verhitting van olijfolie bij wokken of braden is geen probleem, maar langdurig en meerdere malen verhitten zoals bij frituren wordt afgeraden.<ref>[http://www.food-info.net/nl/qa/qa-fi76.htm Universiteit Wageningen]</ref>

Olijven worden meestal van november tot januari geoogst, afhankelijk van de soort olijven. Voor de betere olie worden de olijven vaak met de hand geplukt. Olijven die van de boom gevallen zijn, worden niet gebruikt, zij zijn te rijp. De moderne schudmachines, die de boom schudden waarna de vruchten vanzelf vallen, worden bij oudere olijfbomen niet gebruikt, daar zij de wortels zouden kunnen beschadigen.

Bestand:Rinsing the olives.JPG|Het spoelen van de olijven.

Bestand:The crushing of the olives.JPG|De olijven worden verwarmd en langzaam tot pasta vermalen.

Bestand:The centrifuge for separatingthe liquid from the dried pulp.JPG|De centrifuge voor het scheiden van het vocht (olie met water) van de pasta.

Bestand:View from the centrifuge head.jpg|De centrifuge vanaf de kop gezien. De pasta wordt hier ingespoten.

Bestand:Withe a vertical centrifuge the oil is separated from the water.JPG|Met een verticale centrifuge wordt de olie van het water afgescheidengescheiden.

[[Bestand:Olea_europaea_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-229.jpg|thumb|left|300px| bron: Koehler (1887).]]