Cristero-oorlog: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k correctie voornaamwoordelijk bijwoord ("eraan toevoegen")
RallyBot (overleg | bijdragen)
k WPCleaner v1.38b - Opgelost met behulp van WP:CW (Code 064: Link gelijk aan linktekst)
Regel 44:
Eind jaren dertig richtten een aantal voormalige Cristero's de [[Nationaal Synarchistische Unie]] (UNS) op, een katholieke politieke organisatie die al snel in min of meer [[fascisme|fascistisch]] vaarwater kwam. Onder [[Salvador Abascal]], 'de man die het katholicisme terugbracht naar Mexico', werd de UNS een massabeweging met een half miljoen leden. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] raakte de UNS vanwege haar fascistische en antisemitische ideeën echter verdacht en verloor zij aan aanhang, mede doordat zij door de Amerikaanse en Mexicaanse inlichtingendiensten werd gevolgd en gedwarsboomd. Inmiddels hadden andere katholieken de [[Nationale Actiepartij]] (PAN) opgericht, die gematigder was en zich liet inspireren door de [[christendemocratie|christendemocratische]] partijen uit Europa, en een veel aantrekkelijker alternatief zou worden voor katholieken die zich verzetten tegen de Mexicaanse regering.
 
De Cristero-oorlog is nog steeds een gevoelig onderwerp in Mexico. Voor katholieken waren de jaren twintig een moeilijke periode, waar loyaliteit aan de natie en aan het geloof met elkaar concurreerden. De Mexicaanse overheid heeft de Katholieke Kerk decennialang bekritiseerd wegens intolerantie en het weigeren zich aan de Mexicaanse wet te houden, terwijl de Katholieke Kerk de overheid een gebrek aan respect voor de [[godsdienstvrijheid]] verweet. De Mexicaanse regering en progressief-liberale elites in Mexico-Stad zetten in de jaren twintig voortdurend aan tot vervolging van de Kerk, onder andere door regeringstroepen te gebieden in bepaalde streken de geestelijkheid en hun aanhangers uit te roeien. Pas in de jaren negentig normaliseerde de verhouding tussen Kerk en staat. In [[1992]] heropende president [[Carlos Salinas]] de diplomatieke betrekkingen met het [[Heilige Stoel|Vaticaan]]. In hetzelfde jaar stemde het [[Congres van de Unie]] met steun van alle grote partijen in met een grondwetswijziging die kerken rechtspersoonlijkheid toekenden en priesters het [[stemrecht]] gaf. Op [[21 mei]] [[2000]] werden 25 vermoorde priesters uit de Cristero-oorlog door [[Paus Johannes Paulus II|paus Johannes Paulus II]] heilig verklaard. Om politieke gevoeligheden te vermijden werden priesters die zelf de wapens hadden opgenomen uitgesloten van heiligverklaring, hoewel er wel enkelen (waaronder [[Agustín Pro]]) zalig werden verklaard. Desalniettemin blijft de Cristero-oorlog een omstreden onderwerp; in [[2008]] ontstond bijvoorbeeld nog een politieke rel toen gouverneur [[Emilio González Márquez]] van Jalisco 90 miljoen peso's beloofde voor de bouw van een kerk gewijd aan Cristeromartelaren.
 
Lange tijd was de heersende opvatting onder historici dat de Cristero-oorlog het sluitstuk was van de strijd tussen Kerk en staat die was begonnen bij de verjaging van de [[jezuïeten]] door de koloniale autoriteiten in [[1767]], op de spits werd gedreven in de [[Hervormingsoorlog]] halverwege de [[19e eeuw]] en na een onderbreking tijdens het [[Porfiriaat]] eindelijk beslecht werd. Deze officiële en wijdverspreide visie werd onderschreven door de Mexicaanse regering, die eraan toevoegde dat de opstandelingen zouden zijn opgehitst door de Katholieke Kerk. De laatste decennia zijn er echter veel historici die menen dat die situatie niet zo simpel ligt, maar dat eerder een brede en spontane volksopstand was, uitgelokt door het autoritaire en eenzijdige hervormingsstreven van de Mexicaanse regering en haar [[anti-katholicisme|anti-katholieke]] [[radicalisme]].