Relais: verschil tussen versies

Een relais bestaat uit een elektromagneet, dedie weer bestaat uit een [[spoel]] met hierin een (U-vormige) kern, het [[anker (relais)|anker]], een plaatje "[[weekijzer]]" dat aangetrokken wordt door de elektromagneet met hieraan bevestigd één of meerdere contacten, één of meerdere vaste contacten en een [[Veer (mechanica)|veermechanisme]]. Door een passende [[Elektrische spanning|spanning]] op de spoel te zetten gaat er een stroom lopen door de elektromagneet en wordt in de kern een [[magnetisme|magnetisch]] veld opgewekt, waardoor het ijzeren anker aangetrokken wordt en de contacten bediend worden. Valt de spanning weg, dan verdwijnt het magnetisch veld en zorgt het veermechanisme ervoor dat het ijzeren anker met de contacten terugkeert in de oorspronkelijke stand (de onbekrachtigde of ruststand).

Voor het aantrekken van het anker is aanzienlijk meer elektrische energie nodig dan voor het naderhand vasthouden van het anker tegen de kern. Dit wordt veroorzaakt door het overwinnen van de veel hogere [[Magnetische permeabiliteit|magnetische weerstand]] van de luchtspleet. Sommige elektronische besturingen verlagen de spanning na bekrachtiging om energie te besparen.

Voor [[Hoogspanning (elektriciteit)|hoge spanningen]] worden vacuümrelais gebruikt, de contacten bevinden zich in een gesloten (glazen) ruimte waarin een vecuüm heerst. Bij een spanning van 50 kV heeft dan aanis een contactspleet van 1 mm al genoeg om een elektrische overslag tegen te gaan.

Door een elektrische spanning op de aansluitingen S1 en S2 van de spoel te zetten, zal er door de spoel een stroom gaan lopen, waardoor de U-vormige kern (lichtblauw) gemagnetiseerd wordt. Nu wordt het anker (donkerblauw) naar de kern toe getrokken. Het anker probeertzal de magnetische kring te optimaliseren., Hethet magnetisme looptondervindt liever doorin [[weekijzer]] een veel kleinere weerstand dan doorin lucht. Aan het anker is een moedercontact C (van ''Common'', gemeenschappelijk) bevestigd wat in rust het bovenste verbreekcontact NC (van ''Normally Closed'', in rust gesloten) raakt en in bekrachtigde toestand het onderste maakcontact NO (van ''Normally Open'', in rust geopend), zo wordt de elektrische verbinding tussen C en NC omgeschakeld naar die tussen C en NO. Als de spanning van de spoel wordt afgehaald, valt het anker af en blijft daarna in zijn oorspronkelijke positie, tot de spoel opnieuw wordt bekrachtigd. Het eenvoudigste relais heeft alleen een moedercontact (C) en een maak- (NO) of een verbreek- (NC) contact. De meeste relais hebben ten minste één set met een zogeheten wisselcontact (bestaande uit drie contacten: moedercontact, maakcontact en verbreekcontact). Er zijn relais met wel 12 sets contacten.

* [[Surface Mounted Device|SMD]]-relais - Relais met soldeeraansluitingen diedat aan een zijde van een print worden gesoldeerdgemonteerd

* Insteekrelais - Relais met vlakke pennen diedat in een aansluitvoet worden gestoken, onder meer in auto's toegepast

* Paneelrelais - Relais met bevestiging voor op een paneel, met soldeer-, schroef- of vlakstekeraansluitingen

Relais worden bijvoorbeeld toegepast om met een microschakelaar een groot elektrisch apparaat in werking te stellen. De microschakelaar hoeft namelijk alleen de stroom en spanning naar de spoel te dragen, niet de grote stroom voor het geschakelde apparaat. De 'klik' in de elektronische thermostaat (van een [[centrale verwarming]]) die te horen is als de verwarming aanslaat of uitschakelt, is van het ([[bistabiel relais|bistabiele]]) relais dat omschakelt.