Versie van 28 jun 2015 23:54 bewerken Larsb99 (overleg \| bijdragen) 427 bewerkingen →‎Plaatsen met grachten Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app ← Oudere bewerking		Versie van 22 feb 2016 21:32 bewerken ongedaan maken SimoBarIT (overleg \| bijdragen) 6 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 1: {{Zie dp}} [[Bestand:AmsterdamLuchtfotoBmz.jpg\|thumb\|rechts\|250px\|[[Grachtengordel]] van Amsterdam.]] [[B[[Arembergergracht]] van [[Zwartsluis]] naar de [[Belterwijde]] en ~~[[Bestand:Brugge_Goudenhandrei_R03.jpg\|thumb\|rechts\|250px\|[[Gouden-Handrei]] in [[Brugge]].]]~~ ~~[[Bestand:Oudegracht_bij_Ledig_Erf.jpg\|thumb\|rechts\|250px\|[[Oudegracht (Utrecht)\|Oudegracht]] in [[Utrecht (stad)\|Utrecht]].]]~~ ~~Een '''gracht''' (ook '''[[Singel (watergang)\|singel]]''') is een aangelegde waterweg. Onder gracht verstaat men ook: een langs de oevers bebouwd [[Kanaal (waterweg)\|kanaal]] om of door een stad.~~ Het woord komt van graft, waarin het woord ''graven'' duidelijk te herkennen is. De klankverschuiving waarbij de f-klank verschoof naar een ch-klank is typisch voor het Nederlands en is ook terug te vinden in woorden als zacht (vgl. [[Duits]]: sanft, [[Engels]] soft, [[Westerlauwers Fries\|Fries]]: sêft) en lucht (vgl. Duits: Luft, Fries: loft). ~~== Plaatsen met grachten ==~~ Grachten zijn te vinden in veel [[Holland]]se steden. Het meest bekend zijn de [[Amsterdamse grachten]] (vooral de [[Grachtengordel (Amsterdam)\|Grachtengordel]]), maar ook in [[Alkmaar]], [[Delft]], [[Dordrecht (Nederland)\|Dordrecht]] en [[Leiden]] vormen de grachten een essentieel deel van het stadsbeeld. De [[Haagse grachtengordel]] is deels gedempt. Ook steden elders in [[Nederland]], zoals [[Diepenring\|Groningen]], [[Leeuwarden (stad)\|Leeuwarden]], [[Amersfoort]], [[Utrecht (stad)\|Utrecht]], [[Haarlem]], [[Coevorden]] en [[Meppel]], hebben of hadden vaak fraaie grachten. Ook diverse [[Vlaanderen\|Vlaamse]] steden, zoals [[Brugge]] (de [[Brugse reien\|reien]]), [[Antwerpen (stad)\|Antwerpen]] (de [[Antwerpse ruien\|ruien]]) of [[Gent]], kennen of kenden karakteristieke grachten. ~~=== Kop van Overijssel ===~~ In de [[Kop van Overijssel]] wordt de term gracht ook gebruikt voor waterwegen buiten de steden en dorpen. Zo loopt de [[Arembergergracht]] van [[Zwartsluis]] naar de [[Belterwijde]] en de [[Thijssengracht]] van [[Giethoorn]] naar het [[Giethoornsche Meer]]. Er liggen ook grachten binnen de dorpen zoals de Dorpsgracht in Giethoorn en in [[Dwarsgracht]] de Dwarsgracht, die ook zo heet. De Thijssengracht was in de [[middeleeuwen]] een sloot, maar is in de 17e eeuw verbreed tot een gracht. Ook kwam het voor dat een gracht als een nieuwe waterloop werd gegraven.<ref>Niek van den Sigtenhorst: Gieters Gevaer van botie tot bok. Sporen van een puntercultuur. Giethoorn 2007 ISBN 978-90-902205-5-0, blz. 68 en 69.</ref> ~~== Functies ==~~ Belangrijke redenen voor de aanleg en instandhouding van de grachten zijn en waren: [[afwatering]], transport, verdediging en [[open riool\|riolering]]. Het [[schuren van grachten]] was, waar mogelijk, een manier om ze open te houden. Nadat de steden hun functie als [[Vesting (verdedigingswerk)\|vesting]] in de tweede helft van de [[19e eeuw]] verloren, zijn veel grachten die deel uitmaakten van de vestingwerken gedempt. In de loop der tijden zijn ook binnen diverse steden grachten gedempt of overwelfd (zoals de ruien in Antwerpen), veelal om [[hygiëne\|hygiënische]] redenen en om het [[wegverkeer]] meer ruimte te bieden. Soms worden er initiatieven genomen om grachten weer te herstellen, zoals in [[Breda (stad)\|Breda]], Utrecht, [[Meppel]], Gent en [[Zaandam]]. === Verdediging ===

Gracht: verschil tussen versies