Vrede van de Pyreneeën: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Een nieuwe grens: Duinkerke |
links |
||
Regel 1:
[[
Met de '''Vrede van de Pyreneeën''' kwam op [[7 november]] [[1659]] een einde aan de Spaans-Franse conflicten die voortvloeiden uit de [[Dertigjarige Oorlog]]. In ruil voor vrede zag de Spaanse koning [[Filips IV van Spanje|Filips IV]] af van zijn rechten op de landen en steden aangesloten bij de [[Unie van Atrecht]] : [[Graafschap Artesië|Artesië]], de graafschappen [[graafschap Boulogne|Bonen]] en [[graafschap Henegouwen|Henegouwen]] en delen van [[graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] (onder andere [[Duinkerke]]); verder delen van [[Hertogdom Luxemburg|Luxemburg]] en [[Lotharingen (Frankrijk)|Lotharingen]] en diverse heerlijkheden in de [[Languedoc (provincie)|Languedoc]]. Bovendien kwamen beide landen een nieuwe grens overeen, waarbij Spanje afstand deed van de [[Roussillon (provincie)|Roussillon]], een deel van [[Navarra (Spanje)|Navarra]] en het noordelijke deel van de [[Cerdanya|Cerdagne]].
==Frans-Spaans conflict==
De openlijke oorlog tussen Frankrijk en Spanje kende zijn hoogtepunt in de [[Slag bij Rocroi]], waarbij een relatief klein Frans leger onder leiding van de [[Hertog van Condé]] in de buurt van [[Rocroi (plaats)|Rocroi]] het grote en onoverwinnelijk geachte Spaanse leger onder leiding van [[Graaf de Melo]] vernietigend versloeg. Hierdoor kreeg Frankrijk bij de onderhandelingen voor de [[Vrede van Westfalen]] een uitstekende positie en wist [[Mazarin]] door scherp onderhandelen zeggenschap te krijgen over de [[Elzas]] en het zuiden van [[Lotharingen (Frankrijk)|Lotharingen]].
Hierdoor kwamen de [[Spaanse Nederlanden]] geïsoleerd te liggen omdat ze nu niet meer over land bereikbaar waren vanuit het [[Habsburg]]se Rijk ([[Aartshertogdom Oostenrijk|Oostenrijk]]). Filips was echter financieel en logistiek niet in staat om een voldoende krachtig leger op te roepen om weerstand te bieden aan de Franse expansiedrift en moest machteloos toezien hoe Franse troepen delen van Spanje binnenvielen. Vanuit deze positie begon Mazarin onderhandelingen over een vredesverdrag, dat zeer negatief uit zou vallen voor Spanje.
==Dynastieke bezegeling==
Het verdrag werd bezegeld met het huwelijk tussen [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] en Filips' enige dochter, de infante [[Maria Theresia van Spanje (1638-1683)|Maria Theresia van Spanje]]. Volgens het verdrag kon zij afstand doen van de rechten die zij en haar nakomelingen zouden hebben op de Spaanse troon na betaling van 500.000 gouden [[écu]]'s aan Lodewijk XIV (de "bruidsschat"). Zoals door Mazarin voorzien was Filips echter niet in staat om dit bedrag op te brengen. Dit zou na de dood van Filips aanleiding worden voor de [[Devolutieoorlog]] en na de dood van zijn kinderloos gebleven zoon uit een haastig gesloten tweede huwelijk, [[Karel II van Spanje]], tot de [[Spaanse Successieoorlog]].
==Beperking Spaanse invloed==
Regel 14:
==Een nieuwe grens==
[[
In het verdrag werd vastgelegd dat de ''[[waterscheiding]]'' van de [[Pyreneeën]] voortaan de grens tussen beide landen zou vormen. Dit betekende dat het deel van het gebergte waar de rivieren naar het noorden stromen voortaan bij Frankrijk zou horen. Op sommige plaatsen verschoof de grens daarmee veertig kilometer naar het zuiden, waardoor de [[Roussillon (provincie)|Rousillon]] en de [[Neder-Navarra|Basse-Navarre]] in Frankrijk kwamen te liggen, nu respectievelijk in de regio's [[Languedoc-Roussillon (regio)|Languedoc-Roussillon]] en [[Aquitanië]]. Frankrijk moest afstand doen van de [[Val d'Aran]]. [[Val d'Aran]] is wel een uitzondering op de regel van de waterscheiding, want de [[Garonne
In het noorden werden diverse Luxemburgse steden, in de streken rond [[Montmédy]] en [[Thionville]], alsmede het [[graafschap Artesië]], die tot dan toe tot de Spaanse Nederlanden behoorden Frans grondgebied. De stad [[Duinkerke]] werd toebedeeld aan het het [[Engelse Gemenebest]].
Regel 22:
Het verdrag werd getekend op het [[Île de la Conference]], ook wel Fazanteneiland genoemd. Dit is een eilandje in de rivier [[Bidasoa]] die de grensplaatsen [[Hendaye]] en [[Irun]] in Frans en Spaans [[Baskenland]] scheidt. Tot op de dag van vandaag geldt dit eiland als zowel Frans als Spaans grondgebied; beide landen voeren om toerbeurt een half jaar lang het bewind over het eiland.
De Spaanse enclave [[Llívia]] ontstond door een onzorgvuldige passage in het verdrag. De [[Cerdanya|Cerdagne]] (''Cerdanya''), de landstreek in het dal van de rivier [[Sègre]], was moeilijk in te delen. Zijrivieren stromen van noord naar zuid of juist van zuid naar noord in de Sègre, terwijl de Sègre zelf eerst naar het noorden stroomt om pas ter hoogte van Llívia naar het zuidwesten af te buigen. Daarom werd het dal in tweeën gedeeld; in het verdrag werd opgenomen dat de dorpen die stroomopwaarts van [[Puigcerdà]] in het bekken van de Sègre lagen, voortaan bij Frankrijk zouden horen. Llívia was echter geen dorp maar had [[stadsrechten]] en de bevolking koos ervoor om Spaans te blijven. Om deze situatie te formaliseren werd in 1660 een speciaal verdrag gesloten, het ''[[Verdrag van Llívia]]''.
Na het vaststellen van de nieuwe grenzen bereikte Frankrijk min of meer zijn huidige oppervlakte en de vorm van een zeshoek.
| |||