17e eeuw: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Belangrijke gebeurtenissen en ontwikkelingen: rationalisme |
|||
Regel 38:
;Wetenschap
* [[René Descartes]] is de eerste die de filosofie van [[Aristoteles]] niet alleen verwerpt, maar ook vervangt door een eigen levensvatbaar filosofisch systeem, waarmee hij de basis legt voor het [[Rationalisme]].▼
Het rationalisme beschouwt de [[rede]] als de enige of voornaamste bron van kennis. De werkelijkheid bevat volgens rationalisten een inherente redelijke en logische structuur die vanwege dit feit ook direct door het verstand gelezen kan worden zonder enige tussenkomst van iets anders dan het denken zelf. Dit in tegenstelling tot stelsels die voornamelijk op openbaring of traditie gebaseerd zijn of tot stelsels die de ervaring aanduiden als voornaamste kennisbron ([[empirisme]]). De stroming gedijdt vooral op het vaste land, voornamelijk in [[Frankrijk]] en [[Duitsland]], terwijl zijn tegenstander, het [[empirisme]], vooral populair is in [[Groot-Brittannië]]. De grote namen binnen het rationalisme zijn [[René Descartes]], [[Baruch de Spinoza]] en [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Gottfried Leibniz]].
* Opkomst van de [[moderne wetenschap]]. In de medische wetenschap b.v. gaat men onderzoek verrichten in plaats van oude meesters als [[Aristoteles]] en [[Galenus]] te bestuderen.
* [[Isaac Newton]] en [[Gottfried Leibniz]] ontdekken onafhankelijk van elkaar de [[hoofdstelling van de integraalrekening]].
* Uitvinding van de [[Hollandse kijker]] door [[Hans Lippershey]]. De Italiaanse geleerde en uitvinder [[Galileo Galilei]] bouwt zelf een verbeterde versie en bestudeert daarmee diverse hemellichamen, wat leidt tot een revolutie in het wereldbeeld van de mens. Later bouwt [[Christiaan Huygens]] telescopen die gewild zijn in heel Europa.▼
▲* [[René Descartes]] is de eerste die de filosofie van [[Aristoteles]] niet alleen verwerpt, maar ook vervangt door een eigen levensvatbaar filosofisch systeem, waarmee hij de basis legt voor het [[Rationalisme]].
* De eerste [[Rariteitenkabinet|rariteitenkabinetten]] worden aangelegd. De Enkhuizense arts [[Paludanus]] en de Harderwijkse burgemeesterszoon [[Ernst Brinck]] nemen van hun vele reizen even zovele bezienswaardigheden mee naar huis. Paludanus neemt ook van overal geneeskrachtige planten mee en legt in Enkhuizen een [[Hortus botanicus|botanische tuin]] in.
;Innovatie
▲* Uitvinding van de [[Hollandse kijker]] door [[Hans Lippershey]]. De Italiaanse geleerde en uitvinder [[Galileo Galilei]] bouwt zelf een verbeterde versie en bestudeert daarmee diverse hemellichamen, wat leidt tot een revolutie in het wereldbeeld van de mens. Later bouwt [[Christiaan Huygens]] telescopen die gewild zijn in heel Europa.
* In Groningen en Drenthe wordt begonnen met ontveningen.▼
* Onder leiding van [[Jan Adriaanszoon Leeghwater]] worden de Hollandse meren drooggemalen: de [[Beemster]] (1612), de [[Purmer]] (1622) en de [[Schermer (droogmakerij)|Schermer]] (1635). Zijn plan voor de droogmaking van het [[Haarlemmermeer]] blijkt financieel niet haalbaar. In [[1650]] is de Zeeuwse [[Generale Prins Willempolder]] droog.▼
* De welvaart van Amsterdam komt tot uitdrukking in de aanleg van de [[grachtengordel]]. De koopmanshuizen aan deze grachten worden gebouwd in de toonaangevende stijl van het [[Hollands Classicisme]].▼
* Introductie in de Nederlanden van de [[tabaksteelt]].▼
* Het eerste Europese [[koffiehuis]] wordt in [[1645]] in [[Venetië (stad)|Venetië]] geopend. Andere, grote Europese steden blijven niet achter: in [[1650]] volgt [[Oxford (Verenigd Koninkrijk)|Oxford]], in [[1651]] [[Londen]], in [[1664]] [[Den Haag]], in [[1677]] [[Hamburg]] en in [[1689]] [[Parijs]], [[Boston]] en [[New York (stad)|New York]].▼
;Amerika
Regel 72 ⟶ 68:
* In plaats van de [[waterput]] komt de [[waterpomp]], die veel dieper reikt.
* Het [[kasteel]] verliest de functie van veilige vluchtplaats in tijden van oorlog. Het wordt verbouwd tot jachtslot of [[buitenplaats]] met [[lusthof]].
▲* In Groningen en Drenthe wordt begonnen met ontveningen.
▲* Onder leiding van [[Jan Adriaanszoon Leeghwater]] worden de Hollandse meren drooggemalen: de [[Beemster]] (1612), de [[Purmer]] (1622) en de [[Schermer (droogmakerij)|Schermer]] (1635). Zijn plan voor de droogmaking van het [[Haarlemmermeer]] blijkt financieel niet haalbaar. In [[1650]] is de Zeeuwse [[Generale Prins Willempolder]] droog.
▲* De welvaart van Amsterdam komt tot uitdrukking in de aanleg van de [[grachtengordel]]. De koopmanshuizen aan deze grachten worden gebouwd in de toonaangevende stijl van het [[Hollands Classicisme]].
▲* Introductie in de Nederlanden van de [[tabaksteelt]].
▲* Het eerste Europese [[koffiehuis]] wordt in [[1645]] in [[Venetië (stad)|Venetië]] geopend. Andere, grote Europese steden blijven niet achter: in [[1650]] volgt [[Oxford (Verenigd Koninkrijk)|Oxford]], in [[1651]] [[Londen]], in [[1664]] [[Den Haag]], in [[1677]] [[Hamburg]] en in [[1689]] [[Parijs]], [[Boston]] en [[New York (stad)|New York]].
;Overzeese handel
| |||