Ietsisme: verschil tussen versies

Het '''ietsismeIetsisme''' is het geloof in een onbepaalde [[metafysisch]]e kracht. Ietsisme is een algemene term voor uiteenlopende overtuigingen waarbij mensen "aannemen" dat er "iets" is "tussen [[hemel]] en [[Platte aarde|aarde]]", zonder een welbepaalde [[religie]] aan te hangen. Een ''ietser'' of een ''ietsist'' iskan worden gezien als een [[gelovige]], die [[orthodoxe]]echter traditionele beelden van [[god (algemeen)|goden]] links laat liggen, maar voor zijn [[zingeving]] behoefte houdt aan iets [[transcendentie|transcendents]] dan wel gelooft dat er aan al het bestaande een transcendente en absolute, maar onbenoembare kracht ten grondslag ligt.{{Bron?||2014|01|02}}

De term kreeg in Nederland bekendheid door een column van [[Ronald Plasterk]] in ''[[Intermediair (tijdschrift)|Intermediair]]'' (20 november 1997): "Zodra je aan de orthodoxie gaat rammelen, glij je met een niet te stoppen vaart de kerk uit, en kom je onvermijdelijk terecht in het [[atheïsme]], of het ”ietsisme”'ietsisme'." Dat laatste is, blijkens gepubliceerd onderzoek, de religie van de meerderheid der nu levende Nederlanders: het geloof dat er ”toch'toch iets moet zijn”zijn', omdat het zo'n akelig idee is dat het leven geen zin en geen vervolg zou hebben. (...) Het ietsisme is een vrij diffuse religie, de aanhangers wekken niet de indruk dat ze er dagelijks of zelfs maar wekelijks mee bezig zijn, maar daartoe aangezet vatten ze hun beeld ongeveer als volgt samen: ”Er'Er moet toch iets zijn? Het zou toch jammer zijn als er verder niets was. Na de dood helemaal afgelopen, dat lijkt me zo kaal”kaal'."<ref name="PlasterkVK05">{{Cite news |url=http://www.volkskrant.nl/archief/tepelklem-dioxinekip-ietsisme~a659251/|title=Tepelklem, dioxinekip, ietsisme|author=Ronald Plasterk|publisher=[[de Volkskrant]]|date=12 augustus 2005|accessdate=2 januari 2014}}<!-- Archieflink: http://web.archive.org/web/20140102194035/http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/659251/2005/08/12/Tepelklem-dioxinekip-ietsisme.dhtml --></ref> Plasterk vond ietsisme aanvankelijk een 'religieus armzalig en irritant tijdsverschijnsel',<ref>[https://sites.google.com/site/hetnieuwedenken/ietsisme Over het ietsisme]</ref> maar kwam hier in 2005 op terug, omdatwaarbij hij ietsisten tenminstestelde geentegenover "fundamentalisten zijn die mensenburgers opblazen, (([[moslimfundamentalisme#Moslimfundamentalismekolonisten endie terrorisme|moslim]])[[terrorisme]]),land zichclaimen nietomdat beroepenze opdaar volgens hun heilige boeken omrecht landop tehebben koloniserenen ([[religieuseen zionisme]])Amerikaanse ofpresident [[intelligentdie design]]Intelligent alsDesign wetenschapnaast promotende ([[christenfundamentalisme|christenfundamentalistisch]]Evolutietheorie [[creationisme]])ziet staan".<ref name="PlasterkVK05" />

Ad Verkuijlen beweerde een jaar eerder hetzelfde fenomeen te hebben omschreven met het woord ‘ietsers’: "Steeds minder mensen voelen zich betrokken bij een [[Kerk (instituut)|kerk]]. Het aantal mensen dat gelooft 'aan een hogere macht die verder onbenoemd bleef' stijgt echter gestaag; sinds 1991 met 2% naar 22%. Aldus het Sociaal en Cultureel Rapport 1996. Het is een nationale [[epidemie]]. Iedereen kent er wel een paar. Op de vraag of zij in een ([[God (christendom)|christelijke]]) [[God (monotheïsme)|God]] geloven, antwoorden zij: ‘Nee, maar er moet wel iets zijn!’"<ref>{{Citeer tijdschrift |1=Verkuijlen |2=Ad |datum=november 1996 |titel="Daar komen de ietsers" |tijdschrift=[[Filosofie Magazine]] |jaargang=5 |nummer=7 |pp=7 |doi=}} <small>Geraadpleegd op 3 januari 2014; als zodanig door Ad Verkuijlen geclaimd op [http://archive.is/V8BsL Taaladvies.net] op 27 februari 2007.</small></ref> In een stuk in ''de Volkskrant'' in 2003 weersprak Verkuijlen dat Plasterk de term had gemunt.<ref>[http://www.volkskrant.nl/archief/ietsisme~a712119/ Ietsisme], ''de Volkskrant'', 8 augustus 2003]</ref>

In tegenstelling tot het klassieke [[agnosticisme]], dat eerder negatief staat tegenover religieuze overtuigingen (''niet geloven wat men niet kan weten''), blijft het ietsisme daar eerder positief tegenover staan (''er is veel meer dan we kunnen weten''). Het is een vorm van religieuze [[vrijzinnigheid]] of religieuze onkerkelijkheid. De invulling daarvan kan variëren van een [[christendom|christelijk]] godsbeeld van een "kracht" die buiten de wereld staat tot een [[boeddhisme|boeddhistisch]] [[wereldbeeld]] met "krachten" die in de wereld bestaan. Het is ook mogelijk de keuze tussen beide open te laten. Daarmee lijkt het Ietsismeietsisme op de wijze hoe er omgegaan wordt met het abstracte symbool [[Opperbouwmeester van het Heelal]] van de [[vrijmetselarij]], waar iedere vrijmetselaar zijn eigen invulling aan kan geven. Het verschil tussen beide is dat de vrijmetselaar actief het "Iets" (onder)zoekt, maar de ietsist dit niet per se hoeft te doen.

Het woord ''ietsisme'' is opgenomen in de 14e editie van de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Dikke Van Dale]], die in oktober 2005 is uitgegeven.

Zowel onder [[Theïsme|theïsten]] als de [[atheïsme|atheïsten]] roept het ietsisme weerstand op, terwijl uit een opiniepeiling van dagblad ''[[Trouw (krant)|Trouw]]'' uit oktober [[2004]] bleeknaar voren kwam dat ruim een derde van de Nederlanders tot de ietsisten kankon worden gerekend.<ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/nieuws/archief/article/detail/1739310/2004/10/21/Nederland-los-van-kerk-en-bijbel.dhtml |titel=Nederland los van kerk en bijbel |auteur=|uitgever=Trouw |datum=21 oktober 2004 |bezochtdatum=4 januari 2014}}</ref>

Deze weerstand zit bij de theïsten in het feit dat het geloof in meer of mindere mate wordt ontkend.<ref>{{Citeer web |url=http://web.archive.org/web/20130108123847/http://www.hds.harvard.edu/news-events/harvard-divinity-bulletin/articles/spiritual-but-not-religious |titel=Spiritual but Not Religious |auteur=Amy Hollywood |uitgever=Harvard Divinity Bulletin |datum=Winter/Spring 2010 (Vol. 38, Nos. 1 & 2) |bezochtdatum=4 januari 2014}}.</ref>

Voor sommige overtuigd atheïsten is het ietsisme hooguit een irritante manier om met religie om te gaan: men gelooft in een god zoals de christenen, joden, moslims e.a. dat voor ogen hebben of niet.<ref>{{Citeer web |url=http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=1896 |titel=Is het redelijk nog in God te geloven? |auteur=Wim Couwenberg |uitgever=Civis Mundi |datum=6 september 2012 |bezochtdatum=4 januari 2014}}</ref>